Phóng to

Xe “từ thiện” Hội Chữ thập đỏ xã Tân Huề, huyện Thanh Bình (Đồng Tháp) đang chuyển bệnh- Ảnh: ĐỨC VỊNH

Chúng tôi bám theo xe biển số 66A-0703 của Hội Chữ thập đỏ xã Tân Huề, huyện Thanh Bình, Đồng Tháp, vừa rước người bệnh từ bệnh viện đa khoa tỉnh trở về. Đó là chiếc xe chín chỗ, được sản xuất từ trước năm 1975, khá cũ kỹ, rệu rã. Vừa tới quốc lộ 30, xe đang chạy bị khựng lại ì ạch mỗi khi vượt dốc cầu hay những đoạn đường đầy ổ, vũng. Máy rống lên, âm thanh xộc xạch vang rền. Khi xuống bến đò qua sông Tiền xe tông thẳng vào một xe gắn máy, rồi loay hoay mãi mới lên được chiếc phà gỗ.

Xe hết “đát”

Tài xế tên Lê Văn Vĩnh, 58 tuổi, tự giới thiệu mình chuyên chạy xe “từ thiện”. Chiếc xe ông đang lái do người dân địa phương góp tiền mua lại từ TP.HCM với giá 35 triệu đồng làm phương tiện chuyển bệnh nhân. Xe đã tu sửa nhiều lần và đăng kiểm lần chót vào năm 2008. “Xe đã quá niên hạn sử dụng, quá cũ rồi, có đi kiểm định chắc cũng không được cấp phép lưu hành nên nghỉ đăng kiểm luôn, cứ chạy đại” - ông Vĩnh nói.

Theo tìm hiểu của chúng tôi, toàn huyện Thanh Bình hiện có gần 20 xe “từ thiện”. Các xe này đều quá cũ, mua về và tháo bỏ băng ghế, lắp băngca dành đưa rước bệnh nhân. Xe chuyển bệnh xã Tân Hòa là chiếc Isuzu 12 chỗ mua năm 2007 giá 40 triệu đồng, xã Tân Long là chiếc tám chỗ mua năm 2007 với giá 40 triệu đồng. Thị trấn Thanh Bình có chiếc bốn chỗ mua năm 2009 giá 40 triệu đồng. Thậm chí ở xã An Phong, chiếc Toyota 12 chỗ mua năm 2005 chỉ 25 triệu đồng, sau đó làm lại máy và sửa chữa nhiều lần, hiện đã hết hạn đăng kiểm... Nhiều xe khi thử thấy tay lái đã lỏng, bị lệch, dưới chân dây điện nối mắc tứ tung, cần đạp thắng được chế lại giống như... máy cày. Còn bên ngoài thì thùng xe thủng móp nhiều chỗ, vỏ xe mòn hết cả gai...

Ở huyện Tân Hồng có hơn chục xe “từ thiện” còn quá cũ, rệu rã hơn. Xe chuyển bệnh xã An Phước là chiếc Toyota 12 chỗ mua năm 2009, giá chỉ 25 triệu đồng, xe ở một số xã khác giá mua cũng chỉ 25-30 triệu đồng... Ông Đinh Công Khâm, chủ tịch Hội Chữ thập đỏ Đồng Tháp, cho biết toàn tỉnh hiện có khoảng 100 xe chuyển bệnh hoạt động mang danh nghĩa các tổ từ thiện của Hội Chữ thập đỏ. Tuy nhiên, con số trong báo cáo chưa tới 50 chiếc. “Trong số đó chỉ có ba chiếc chuyên dùng, còn lại tất cả đều là xe cũ, thậm chí xe quá niên hạn sử dụng mua với giá cực rẻ để dành đưa rước người bệnh” - ông nói.

Theo ông Võ Minh Dũng - trưởng ban công tác xã hội Hội Chữ thập đỏ An Giang, thống kê trước đây toàn tỉnh có hơn 200 chiếc xe chuyển bệnh các loại. Hiện số liệu mà hội nắm được chỉ 136 chiếc, trong đó có 23 xe chuyên dùng mua mới, còn phần lớn là xe cũ tận dụng, nhiều xe đã hết hạn lưu hành.

Tài xế... lái máy cày

Ông Lê Văn Vĩnh cho biết mình chỉ quen lái... máy cày, máy xới. Từ lúc Hội Chữ thập đỏ xã có hai xe chuyển bệnh, ông đảm nhận lái một chiếc dù không học lái ngày nào. Mỗi ngày ông thường chở vài ca cấp cứu đến các bệnh viện, nhiều khi còn chuyển người bệnh cùng thân nhân của họ lên tận TP.HCM. “Chạy dễ ợt à. Bởi nó gắn đèn hiệu cấp cứu, gắn còi hụ ưu tiên nên cứ phóng thoải mái, chẳng cần theo luật, xe nào cũng tránh, nhường đường cho mình. Công an cũng chẳng bao giờ chặn hỏi” - ông khoe.

Ông Nguyễn Văn Tuấn, thường đưa rước bệnh nhân tại Bệnh viện Đa khoa huyện Phú Tân (An Giang), kể vốn làm nghề chạy máy suốt, mỗi mùa lúa thường chạy máy đi tuốt lúa thuê trên đồng ruộng. Thấy một số bà con trong xã góp tiền mua được chiếc xe cũ để chuyển bệnh nhân miễn phí, ông bèn tình nguyện làm tài xế luôn. Hỏi tại sao không đi học lấy bằng lái, ông giải thích: “Hồi nhỏ ít học, giờ quên hết mặt chữ rồi, già rồi sợ học không nổi. Thấy đi học tốn kém hơn chục triệu đồng mà thi cũng khó đậu nên thôi. Xe cấp cứu chữ thập đỏ thường không bị chặn xét giấy, lo gì. Lỡ có gì thì nhờ bên Hội Chữ thập đỏ, hội từ thiện... xin giùm cũng được cho qua”.

Toàn huyện Chợ Mới (An Giang) có 34 xe chuyển bệnh nhân các loại. Trong đó, ba chiếc chuyên dùng luôn có tài xế thay phiên túc trực; còn ở các xã nhiều xe “từ thiện” hầu hết do nông dân quen chạy máy cày, máy suốt cầm lái. Công an tỉnh An Giang từng xử lý nhiều trường hợp lái xe “từ thiện” không bằng lái. Đầu năm 2009, bốn xe ở huyện Châu Phú bị tạm giữ do tài xế không bằng lái, xe không đăng kiểm. Ở huyện Phú Tân, một xe bị tạm giữ do chạy quá tốc độ. Qua kiểm tra phát hiện người điều khiển tự gom tiền mua xe rồi mua luôn bằng lái giả để chạy “từ thiện”!

Đại tá Nguyễn Văn Duyên, trưởng Phòng cảnh sát giao thông đường bộ Công an tỉnh An Giang, cho biết trên các tuyến tỉnh lộ và đường do cấp huyện quản lý thì xe “từ thiện” do những người “tay ngang” điều khiển chạy khá vô tư. “Thú thật, đối với xe đưa tang, xe chuyển bệnh anh em có tâm lý cho qua, phần vì không đủ lực lượng có mặt mọi lúc mọi nơi để kiểm tra” - ông nói.

Từ thiện... hại người

Ngày 14-6-2009, trên quốc lộ 30, xe “từ thiện” xã Phú Thành A, huyện Tam Nông, Đồng Tháp biển số 47L-2272 khi chuyển bệnh nhân do không làm chủ tay lái đã đâm xuống lòng kênh. Nhờ người dân tiếp cứu kịp thời nên chỉ một người bệnh tử vong, bốn người khác bị thương. Thượng tá Hồ Dũng Ao, trưởng Phòng Cảnh sát giao thông đường bộ, Công an tỉnh Đồng Tháp, kể tại Thanh Bình, một xe chuyển bệnh đang lưu thông bỗng bốc cháy dữ dội khiến nhiều người bị thương. “Làm từ thiện kiểu đó là vô tình hại người chứ đâu phải nhân đạo!” - ông nói.

Theo thượng tá Ao, tỉnh có cả trăm xe tự ý gắn còi hụ, gắn đèn hiệu cấp cứu chuyên vận chuyển người bệnh mang danh nghĩa “từ thiện”. Dù biết nhiều phương tiện không đăng kiểm, không giấy phép lưu hành và người điều khiển thường không có bằng lái, nhưng cảnh sát giao thông cũng ngại kiểm tra bởi sợ mang tiếng làm khó đối với hoạt động nhân đạo. Do vậy, không ít người tìm mua xe cũ giá rẻ từ các nơi đưa về cải tạo để làm dịch vụ, kinh doanh, sử dụng cho mục đích khác dưới danh nghĩa từ thiện.