Phóng to

Nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận số 1 đã xác định xong địa điểm, tâm nhà máy sẽ ở thôn Vĩnh Trường, Phước Dinh, Thuận Nam, Ninh Thuận

Người dân đã sẵn sàng nhưng…

Dự án xây dựng Nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận đã được Quốc hội chính thức đồng ý đầu tư tại kỳ họp lần thứ 6, năm 2009. Dự án này sẽ có tổng vốn đầu tư lớn nhất từ trước đến nay, dự kiến lên tới 11 tỉ USD. Nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận số 1 đã xác định xong địa điểm, tâm nhà máy sẽ ở thôn Vĩnh Trường, Phước Dinh, Thuận Nam, Ninh Thuận. Nhà máy số 2 sẽ ở thôn Thái An, xã Vĩnh Hải, huyện Ninh Hải, Ninh Thuận.

UBND tỉnh Ninh Thuận đã chọn xong sáu địa điểm tái định cư cho người dân thuộc diện giải tỏa. Nhưng theo ông Võ Văn Hưng, người có nhà cách tâm nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận khoảng 300m, đến nay người dân địa phương đã biết đích xác địa điểm và đã chuẩn bị cho một tương lai sống gần nhà máy điện hạt nhân. Ông Hưng cho biết từ khoảng một năm nay không ai dám chôn cất người thân quá cố tại địa điểm nghĩa trang cũ, vì lo ngại sẽ phải di dời khi chưa kịp đến thời gian có thể cải táng.

Còn anh Nguyễn Văn Minh, người thôn Vĩnh Trường, xã Phước Dinh, Thuận Nam, Ninh Thuận, cho biết dân Phước Dinh bắt đầu phải làm quen với tâm lý nhà máy điện hạt nhân sắp xuất hiện với nhiều đoàn khảo sát, thăm hỏi và cả những cuộc họp về việc di dời, tái định cư.

Từ ngôi nhà chỉ cách trung tâm nhà máy điện hạt nhân vài trăm bước chân, anh Minh nói khá rành rọt các kiến thức về điện hạt nhân vì Ban chuẩn bị đầu tư Nhà máy điện hạt nhân và năng lượng tái tạo (thuộc EVN) thường xuyên tổ chức các buổi hội thảo giới thiệu, thậm chí mời nhiều cán bộ, dân địa phương lên Đà Lạt hội nghị. Tuy nhiên, cũng như nhiều người dân địa phương, anh Minh băn khoăn “ba địa điểm được đưa ra, dân chọn địa điểm này thì chính quyền lại chọn địa điểm khác. Cuối cùng chọn khu xa nhất”…

Phóng to

Khu vực người dân nuôi tôm cũng sẽ bị giải tỏa để xây dựng nhà máy điện hạt nhân số 1

Ông Nguyễn Thành Du, trưởng thôn Vĩnh Trường - nơi người dân sẽ phải di dời toàn bộ vì nằm trong bán kính 1km của nhà máy, khẳng định 100% dân không ai phản đối xây dựng nhà máy, đến nay dân đã không còn lo nhà máy điện hạt nhân như quả bom nguyên tử nữa nhưng nhiều người vẫn lo nghĩ về địa điểm tái định cư.

Theo ông Du, địa điểm đầu tiên dân chọn cách nhà máy khoảng 1km, nơi đây thuận lợi cho bà con đi biển, có rặng san hô dễ đậu tàu thuyền và khai thác rong, tôm hùm giống… Tỉnh lại chọn địa điểm cách khu cũ gần 10km, điều kiện đánh bắt hải sản tại đây không bằng địa điểm đầu tiên. Sau nhiều lần họp, dân đã đồng tình nhưng kiến nghị phải có cơ chế đầu tư tương ứng với tầm quan trọng của nhà máy điện hạt nhân…

Riêng ở địa điểm nhà máy điện hạt nhân số 2, đặt tại Vĩnh Hải, huyện Ninh Hải, Ninh Thuận, người dân lại hoàn toàn chưa đồng ý với phương án tái định cư của tỉnh.

Theo ông Nguyễn Văn Lâm, phó chủ tịch UBND xã Vĩnh Hải, người dân thôn Thái An (phải di dời toàn bộ) đề xuất chọn khu Hòn Một làm điểm tái định cư vì tại đây có vị trí thuận lợi cho đánh bắt hải sản và có đất liền kề thuận lợi việc trồng nho đang cho thu nhập khá cao của dân địa phương. Tuy nhiên, Sở Xây dựng lại đề xuất một khu vực đất đai khá cằn cỗi, khó trồng nho, xa biển hơn, nên khi họp đại diện người dân 100% không đồng ý.

Cơ bản đã chọn xong địa điểm

Dự án điện hạt nhân đã bắt đầu tăng tốc Thủ tướng Chính phủ vừa có công văn số 460/2010 đồng ý chia dự án điện hạt nhân Ninh Thuận thành bảy dự án thành phần với hai đề án. Thủ tướng đã cho phép triển khai ngay các dự án hạ tầng phục vụ thi công và tái định cư. Thủ tướng cũng giao Bộ Công thương chủ trì xây dựng đề án nội địa hóa trong xây dựng, thiết kế và chế tạo thiết bị nhà máy điện hạt nhân tại Ninh Thuận.

Trả lời việc chọn địa điểm tái định cư cho nhà máy điện hạt nhân số 1 và số 2, ông Đỗ Hữu Nghị - phó chủ tịch UBND tỉnh Ninh Thuận, khẳng định việc chọn địa điểm là trên cơ sở đề xuất của chính người dân. Với địa điểm Nhà máy hạt nhân Ninh Thuận số 1, sở dĩ không chọn địa điểm đầu tiên dân đề nghị là vì quá gần nhà máy, sau này sẽ khó phát triển mở rộng khi dân số tăng, nhu cầu nhà ở cao lên. Vị trí thứ hai cũng khó, vì nằm ở phía đông đường ven biển, có khả năng ngập nước nếu nước biển dâng. Theo ông Nghị, địa điểm 52ha mà Sở Xây dựng đề xuất là tốt hơn cả. Người dân dù có người phản đối nhưng đa số đồng tình nên ông Nghị cho biết về cơ bản đã chọn khu 52ha làm nơi tái định cư cho nhà máy số 1.

Địa điểm xây dựng nhà máy điện hạt nhân số 2 ở Vĩnh Hải, ông Nghị công nhận có phức tạp hơn, quan điểm của người dân và của tỉnh có khác nhau. Lý do không chọn địa điểm Hòn Một như đề xuất của dân, ông Nghị cho biết khu này quá hẹp, chỉ khoảng 20ha, không đủ cho trên 600 hộ dân. Khu vực này cũng là nơi thoát nước, gần biển, có thể bị ảnh hưởng nặng của tình trạng biến đối khí hậu. Đặc biệt, ông Nghị cho biết cách tính toán diện tích nhà máy và khu vực phải giải tỏa trắng hiện nay theo phương pháp của Nhật, rất tiết kiệm.

Nếu Việt Nam chọn công nghệ nước khác rất có thể khu vực giải tỏa phải rộng ra nhiều, trong khi đó Hòn Một lại rất gần nhà máy. Vì vậy không thể chọn địa điểm này - ông Nghị nhấn mạnh. Ngoài ra, ông Nghị cũng cho biết đã có một dự án của Pháp đầu tư vào khu vực Hòn Một nghiên cứu chuyển giao giống, phương pháp trồng nho và đã được cấp giấy chứng nhận đầu tư. Ông Nghị cho biết bản thân nghề thu gom rong biển của người dân cũng khó bền vững. Việc trồng nho hiện tại ở Ninh Thuận cũng không đúng kỹ thuật. Việc trồng nho hoàn toàn có thể trồng trên vùng đồi mà địa điểm Sở Xây dựng đề xuất hoàn toàn có thể đáp ứng điều này nên tỉnh sẽ tính toán, thuyết phục nhân dân.

Tuy nhiên, ông Nghị khẳng định mọi địa điểm sẽ chỉ được chọn khi được sự đồng thuận của đa số nhân dân. Quan điểm của tỉnh cũng đề xuất không bắt dân phá nhà di chuyển ngay mà vừa tái định cư, vừa cho dân sinh sống tại địa điểm cũ để tham gia dịch vụ phục vụ, khoảng 6.000 công nhân sẽ tham gia xây dựng nhà máy điện hạt nhân trong tương lai. Khi nào nhà máy đi vào hoạt động mới phá nơi ở cũ thuộc diện giải tỏa. Ông Nghị cũng cho biết với tiến độ nhà máy điện hạt nhân hiện nay, đến tháng 10-2010 sẽ phải bố trí xong nơi tái định cư cho dân và sang năm 2011 sẽ phải chọn xong nhà thầu xây khu tái định cư cho dân để nhà máy điện hạt nhân chính thức khởi công năm 2014.

Đề xuất cơ chế đặc thù cho Ninh Thuận Theo ông Đỗ Hữu Nghị, khi có quyết định đầu tư nhà máy điện hạt nhân tại Ninh Thuận, ngoài thuận lợi, đã có một số nhà đầu tư không triển khai dự án tiếp vào Ninh Thuận. Ông Nghị cho biết tỉnh đang chuẩn bị đề án đề nghị trung ương có chính sách đặc thù để giúp Ninh Thuận. Một trong số đó, theo ông Nghị, là Ninh Thuận có chủ trương xin Chính phủ cho phép thành lập một casino quốc tế ở khu vực vườn quốc gia Núi Chúa, Ninh Thuận.

*****************************Tin bài liên quan

Dự án nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận và thủy điện Lai Châu: Yếu tố an toàn trên hếtKỳ 1: Lựa chọn công nghệKỳ 2: Phải đảm bảo an toànKỳ 3: Chuyện từ phòng thí nghiệm Xô viếtKỳ4: Trăn trở Vĩnh Trường - Thái AnKỳ cuối: Người dân phải cùng giám sát