Nguyên nhân gây bệnh ĐTĐ rất phức tạp, nhưng phần lớn là do thừa cân, béo phì và ít hoạt động thể lực. Trước đây, béo phì thường liên quan đến ĐTĐ tuýp 2, thường gặp ở người trên 40 tuổi, người già. Tuy nhiên, đến thời điểm hiện tại, số trẻ bị tiểu đường tuýp 2 vì béo phì đang gia tăng.

Việc vận động ít, ăn nhiều thức ăn có chất béo... dẫn đến tỷ lệ trẻ thừa cân béo phì tăng cao. Nếu không có biện pháp can thiệp thì tỷ lệ người bị ĐTĐ của Việt Nam trong tương lai sẽ rất cao, vì béo phì liên quan mật thiết với ĐTĐ.

Theo các chuyên gia y tế, bệnh ĐTĐ, trong đó có bệnh lý ĐTD tuýp 2, hoàn toàn có thể phòng ngừa được nếu mỗi người thực hiện đúng các biện pháp phòng bệnh, như cần thực hành những thói quen tốt sau: giảm chất bột đường, không dùng nước ngọt có gas, tăng rau xanh và tăng cường vận động. Chế độ ăn hợp lý và đi bộ 30 phút mỗi ngày sẽ giúp giảm 50-60% nguy cơ mắc ĐTĐ tuýp 2.

Theo Hiệp hội ĐTĐ thế giới, trên thế giới hiện nay có hơn 370 triệu người mắc ĐTĐ, mỗi năm có thêm 7 triệu người mắc mới; khoảng 50% người mắc không được phát hiện sớm; cứ 10 giây có một người chết do ĐTĐ, cứ 30 giây có một người phải cắt cụt chi do biến chứng của ĐTĐ. Trong đó, hơn 80% người mắc bệnh ĐTD đang sống ở những quốc gia có thu nhập thấp và trung bình.

Tại Việt Nam, tỉ lệ người trẻ mắc ĐTĐ đang tăng nhanh chóng. Năm 2008 có 5,7% người trưởng thành (30-69 tuổi) mắc ĐTĐ, tỷ lệ này hiện đã khoảng 7%. Đặc biệt tại các thành phố lớn, tỷ lệ này lên đến 10-12%, thậm chí gần 15%. Số người bị ĐTĐ có xu hướng tăng nhanh nhưng số người phát hiện bệnh lại rất thấp. Cụ thể, tỷ lệ người bệnh tiểu đường trong cộng đồng không được phát hiện ở nước ta là gần 64%. Kiến thức chung về bệnh của người dân cũng rất thiếu, gần 76% số người được hỏi có kiến thức rất thấp về chẩn đoán và biến chứng của bệnh, chỉ có 0,5% có kiến thức tốt.