Phóng to

Người dân nộp hồ sơ quyết toán thuế tại Cục Thuế TP.HCM - Ảnh: Thanh Đạm

Tuy nhiên để tăng thu thì phải nuôi dưỡng nguồn thu và khoan thư sức dân. Tình trạng đóng băng, phá sản của hàng ngàn doanh nghiệp dẫn tới thất thu ngân sách đang đòi hỏi Chính phủ phải có những chính sách, biện pháp kịp thời tháo gỡ.

Giảm thất thu để cứu doanh nghiệp

Việc giảm thuế thu nhập doanh nghiệp và thuế giá trị gia tăng chính là một trong những cách hỗ trợ doanh nghiệp, giúp tháo gỡ cho sản xuất kinh doanh. Tuy nhiên dự án Luật sửa đổi bổ sung một số điều của Luật thuế thu nhập doanh nghiệp đã gặp phải những rào cản khi bàn đến vấn đề giảm thu thuế doanh nghiệp (mức phổ thông) xuống còn 22% hay 20%. Nhiều chuyên gia kinh tế có uy tín đã đề nghị nên giảm ngay xuống còn 20% thay vì 22% như đề xuất của Bộ Tài chính, thậm chí giảm còn 17% thì “doanh nghiệp càng dễ thở”. Song lãnh đạo Bộ Tài chính cho rằng không thể giảm ngay xuống 20% vì sẽ giảm thu ngân sách hàng chục ngàn tỉ đồng. Việc sửa đổi Luật thuế thu nhập cá nhân trước đây và dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật thuế giá trị gia tăng cũng vấp phải rào cản là số tiền giảm thu ngân sách lớn.

Những số liệu về giảm thu ngân sách mà lãnh đạo Bộ Tài chính và Ủy ban Tài chính - ngân sách Quốc hội đưa ra khá cụ thể nhưng chưa thuyết phục, bởi lẽ người dân nhìn thấy sự thất thu ngân sách có lẽ lớn hơn nhiều từ sự lãng phí, tham nhũng cũng như tình trạng thất thu thuế do nạn trốn thuế rất phổ biến hiện nay và ngày càng trầm trọng. Nói riêng về tình trạng thất thu thuế, Tổng cục Thuế, Bộ Tài chính và Chính phủ đã đến lúc phải có những công trình nghiên cứu điều tra nghiêm túc về tình trạng trốn thuế, thất thu thuế trên toàn quốc với những số liệu cụ thể. Mặc dù chưa có những kết quả nghiên cứu điều tra cụ thể trên cả nước được công bố, nhưng ai cũng có thể thấy tình trạng trốn thuế trong sản xuất kinh doanh, trong việc nộp thuế thu nhập cá nhân dẫn tới việc thất thu thuế ở nước ta hiện nay rất lớn. Chỉ cần chúng ta giảm được 50% số thuế thất thu hiện nay, số tiền này chắc chắn sẽ đủ để bù đắp cho việc giảm thuế thu nhập doanh nghiệp xuống mức 20%, thậm chí có thể xuống mức 17%, cũng như giảm mức thuế giá trị gia tăng chung từ 10% hiện nay xuống mức 5%.

Cần chế tài mạnh

Chống thất thu thuế, chống trốn thuế là nhiệm vụ khó khăn phức tạp, không chỉ ở Việt Nam mà ở hầu khắp các nước trên thế giới, đòi hỏi sự kết hợp đồng bộ nhiều biện pháp, chính sách cũng như sự nâng cao ý thức giác ngộ của người dân. Ở những nước có chế tài mạnh (Đức, Áo, Singapore...) tình trạng trốn thuế, thất thu thuế thấp. Một thông tin khá thú vị trên bản tin VTV1 12g trưa 28-5-2013: Chính phủ Đức đã bỏ ra hơn 2 triệu euro để mua lại một đĩa CD có chứa danh sách những cá nhân có tài khoản tiền gửi ở nước ngoài để trốn thuế. Được tin này, những người Đức gửi tiền ở nước ngoài để trốn thuế đã lũ lượt tới khai thuế và nộp phạt để tránh bị xử lý về mặt hình sự, kết quả là số tiền thuế nhà nước thu được cả gần trăm triệu euro.

Ở nước ta, các hình thức xử lý việc trốn thuế còn quá nhẹ, dẫn tới sự bất công giữa người đóng thuế đầy đủ và kẻ trốn thuế. Nhiều doanh nghiệp làm ăn chân chính và đóng thuế đầy đủ đã phải phá sản vì không cạnh tranh được với các doanh nghiệp trốn thuế. Vì vậy, để chống thất thu thuế, cùng với các biện pháp đồng bộ khác, biện pháp chế tài mạnh cần phải được thực thi là nâng số tiền phạt lên gấp 5-10 lần số tiền trốn thuế, kết hợp với xử lý hình sự (phạt tù, cải tạo lao động...). Số tiền phạt được nộp vào ngân sách dùng để chi cho công tác chống thất thu thuế như: trả lương, huấn luyện, đào tạo, nâng cao nghiệp vụ cho nhân viên thuế, cấp kinh phí cho những công trình nghiên cứu về chống thất thu thuế.

Đối với đội ngũ nhân viên ngành thuế - nhân tố quyết định việc chống thất thu thuế thành công hay thất bại, cùng với việc giáo dục đạo đức, trả lương xứng đáng với công sức của họ, cũng phải có những biện pháp chế tài hết sức nghiêm khắc: phạt tiền, yêu cầu bồi thường số tiền thất thu do sai sót của nhân viên thuế, cho thôi việc những nhân viên có biểu hiện tiêu cực như móc ngoặc, dung túng, tiếp tay cho các đối tượng trốn thuế... Đừng lo sẽ không có đủ nhân lực cho đội ngũ thực hiện nhiệm vụ thu thuế nếu sa thải những nhân viên tiêu cực. Còn rất nhiều sinh viên mới ra trường, nhiều người có năng lực chuyên môn, có phẩm chất đạo đức mà chưa tìm được việc làm đang chờ tuyển dụng.