Lũ cát Quảng Bình

LÊ VĂN THƯA

TTO - Trận lụt lịch sử vừa đi qua ít ngày thì người dân Bắc Trung bộ lại dầm mình trong trận lụt thứ 2. Vậy mà chưa hết, riêng ở Quảng Bình còn một kiểu lũ nữa chỉ có ở những nơi ven đồi cát, đó là lũ cát.

Phóng to

Cát bồi lấp vườn tược hoa màu

Lũ lụt lần 2 ở Quảng Bình không hung dữ như lần trước nhưng lại tiềm ẩn nguy cơ khó lường. Chúng ta vẫn nói mưa rừng gió biển - đúng vậy, mưa rừng mang lũ lụt về xuôi, gió biển chính là bão từ biển vào đất liền.

Lần lũ lụt này xem ra quy luật đó đã bị phá vỡ. Mưa rừng đã đành còn có thêm cả mưa biển. Một trận mưa như trút nước chưa từng thấy diễn ra đêm 17-10 vào khu vực đồi cát ven biển Quảng Bình.

Người dân thôn Hà Thiệp, xã Võ Ninh, huyện Quảng Ninh nằm ở địa bàn kế cận chân đồi cát. Nơi đây có địa hình khá cao nên hầu như không bị ngập lụt như các vùng bình thường khác.

Vùng đồi cát Quảng Bình cao hơn vùng đất kế cận khoảng 10m. Nhưng trên vùng đồi cát mênh mông đó, nơi trũng hơn cũng bị ngập nước. Đây là tình trạng không bình thường chưa từng thấy trong suốt nhiều năm qua do lượng mưa quá lớn. Nguy cơ lũ cát tiềm ẩn chính là đây: chỉ cần một khe nước hay bàu nước lớn nào đó bị xói lở là vùng dưới chân đồi cát sẽ gặp thảm họa.

Đang đêm khuya nồng giấc ngủ bỗng đâu có ai đó hô hoán lên nước lũ vào, rồi thôn đánh kẻng báo động. Cả thôn Hà Thiệp choàng tỉnh chạy ra, động thái đầu tiên là xem nước lụt chảy về đã dâng đến đâu.

Ai cũng hướng về phía tây nơi nước từ trên nguồn đổ về, nhưng không, nước lại từ phía sau lưng hướng đông chảy ngược ra. Mọi người té ngửa chẳng hiểu vì sao!

Thì ra nước từ trên đồi cát ùa về. Một trận lũ cát chưa từng thấy trong đêm tối tràn ngập cả thôn Hà Thiệp.

Nước đem theo cát tràn qua vườn tược, hồ ao cá, đường đi kể cả nhà ở. Quá bất ngờ người dân phải cùng nhau nỗ lực tìm đủ thứ vật liệu sẵn có để cố chặn dòng chảy của lũ cát.

Phóng to

Đồi cát ngập ngụa những bàu nước lớn

Trẻ nhỏ sáng dậy sướng rơn thấy ngay “dòng sông nhỏ” bên nhà mình

Hồ cá trống trơ sau trận lũ cát

Nhờ những nỗ lực kịp thời nên đã giảm thiểu được thiệt hại. Tuy nhiều nhiều hộ gia đình có hồ cá bị nước cuốn trôi, vườn tược, lối đi, nhà cửa bị cát bồi lấp.

Khác với lũ lụt nước rút thì phải dọn bùn đất, còn lũ cát phải mất nhiều công sức để xúc chuyển đi lượng cát trắng bồi lấp.

Liên tiếp qua hai trận lụt lại còn thêm lũ cát tập hậu nữa. Nguy cơ lũ cát vẫn treo trên đầu dân cư ven đồi cát.

Cần có phương án phòng và chống kịp thời những nơi xung yếu như các khe nước chảy, các bàu nước gần khu dân cư bằng cách gia cố đê bờ kè chống cát xói lở.

Đặc biệt, theo tôi, việc trồng cây thành vành đai trên ven đồi cát là cách chống lũ cát hữu hiệu nhất.

LÊ VĂN THƯA