Phóng to

Kênh Nhiêu Lộc - Thị Nghè sẽ nạo vét thêm khoảng 2m

TT - Trong khi hàng trăm ngàn mét khối bùn nạo vét từ cống thoát nước, kênh rạch mỗi năm chưa có điểm đổ thì các dự án nạo vét sắp tới lại tiếp tục thải ra hàng triệu khối bùn khác. Bùn đã, đang và sẽ được đổ đi đâu?

Một trong những dự án nạo vét bùn lớn là dự án đại lộ đông - tây. Để xây dựng đường hầm Thủ Thiêm qua sông Sài Gòn, nối quận 1 và quận 2 phải nạo vét 1,1 triệu m3 bùn. Ngoài ra, việc nạo vét hai bờ kênh Tàu Hủ - Bến Nghé (thuộc dự án cải thiện môi trường nước) cũng thải ra gần 400.000m3 bùn.

Theo Ban quản lý dự án đại lộ đông - tây và cải thiện môi trường nước, tất cả lượng bùn nạo vét từ hai dự án trên sẽ được vận chuyển bằng sà lan đến huyện Cần Giờ. Các điểm đổ đã được UBND huyện thỏa thuận. Cụ thể tại ấp Bình Trường, xã Bình Khánh sẽ xây dựng bãi đổ bùn 12ha tại khu đất cách sông Nhà Bè khoảng 300m. Tại đây đã được UBND huyện qui hoạch làm khu di dân các hộ ven sông bị sạt lở. Ở ấp An Đông, xã An Thới Đông xây dựng bãi đổ khoảng 11ha. 7ha khác ở ấp Dôi Lầu, An Thới Đông cũng làm bãi tiếp nhận bùn (khu đất này được qui hoạch làm khu di dân). Ban quản lý dự án đại lộ đông - tây và cải thiện môi trường nước cho biết sẽ xây dựng đê bao xung quanh các bãi đổ bùn, đáy có lót nhựa chống thấm; nước bùn sau khi xử lý xả ra sông. Hiện các dự án đang trong giai đoạn đấu thầu, dự kiến khoảng giữa năm 2005 tiến hành nạo vét. Thời gian thực hiện là 28 tháng.

Ai phạt? Theo Phòng quản lý môi trường (Sở Tài nguyên-môi trường TP), lượng bùn nạo vét từ cống, kênh rạch đều phải đổ theo đúng nơi qui định. Đối với bùn nạo vét sông rạch để giải quyết lưu thông thủy tương đối sạch, có thể dùng cho mục đích san lấp, xây dựng. Trường hợp bùn nạo vét cống, làm sạch kênh rạch phải lập dự án đổ bùn, thông qua chính quyền địa phương tiếp nhận bùn, cơ quan quản lý môi trường thẩm định trước khi triển khai.

Tương tự, dự án Nhiêu Lộc-Thị Nghè lượng bùn nạo vét khoảng 1 triệu m3. Suốt chiều dài tuyến kênh 9km sẽ nạo vét sâu thêm 2-3m so với hiện nay. Bùn sau khi nạo vét được vận chuyển bằng sà lan đến hai xã Tam Thôn Hiệp, An Thới Đông, huyện Cần Giờ. Ban quản lý dự án vệ sinh môi trường TP (lưu vực Nhiêu Lộc-Thị Nghè) cho biết hai bãi đổ bùn có diện tích 52ha, sẽ khởi công đầu năm 2006, thực hiện trong ba năm.

Đáng kể nhất là các dự án nạo vét bùn thuộc Khu đường sông. Dự kiến cuối năm nay bắt đầu nạo vét sông Đồng Điền, huyện Nhà Bè với lượng bùn gần 100.000m3. Còn ít nhất sáu dự án nạo vét kênh rạch khác, chiều dài hàng chục kilômet tại các khu vực nội, ngoại thành sẽ được triển khai trong năm 2005. Tổng khối lượng bùn từ các dự án hơn 2,3 triệu m3. Điển hình là dự án nạo vét rạch Xóm Củi (quận 8, huyện Bình Chánh, Nhà Bè) với 250.000m3 bùn, rạch Xuyên Tâm (Bình Thạnh) 300.000m3, kênh Tàu Hủ-Bến Nghé - Lò Gốm 650.000m3, rạch Chiếc - Trau Trảu - sông Tắc (quận 2, quận 9) 538.000m3, nạo vét rạch Giồng Ông Tố (quận 2) với 550.000m3 bùn…

Với khối lượng bùn lớn nhất từ trước đến nay nhưng chuyện đổ bùn ở đâu vẫn còn là vấn đề nan giải. Ngoài hai dự án nạo vét lòng kênh Tàu Hủ - Bến Nghé - Lò Gốm đã tìm được điểm đổ là khu đất tại phường Thạnh Mỹ Lợi, quận 2, đang chuẩn bị xây dựng khu dân cư; dự án nạo vét rạch Xuyên Tâm có điểm đổ là khu Bình Hòa (Q.Bình Thạnh), các dự án còn lại theo Khu đường sông sẽ giao khoán cho các đơn vị tham gia vận chuyển tự tìm điểm đổ, liên hệ với chính quyền địa phương thỏa thuận địa điểm.

Đơn vị vận chuyển chỉ được đổ bùn trong phạm vi cho phép là tối thiểu 6km và tối đa 10km nhằm giảm chi phí vận chuyển và có thể giám sát việc đổ bùn đúng nơi qui định. Một cán bộ ban quản lý dự án Khu đường sông cho rằng nếu đổ bùn ở những nơi xa như Cần Giờ sẽ không thể giám sát, sẽ phát sinh tình trạng bùn nạo vét từ kênh lại đổ xuống rạch. Cũng theo cán bộ này, bùn nạo vét từ kênh rạch không gây ô nhiễm nên không cần phải xử lý (?). Thời gian qua, các dự án của Khu đường sông cũng làm theo hình thức này.

Trong khi đó theo Công ty Thoát nước đô thị, bình quân mỗi năm công ty nạo vét khoảng 100.000m3 bùn từ hệ thống cống thoát nước. Nhưng hiện nay công ty vẫn chưa có bãi đổ bùn. Vừa qua UBND TP chấp thuận cho 42ha tại xã Đa Phước, Bình Chánh làm khu xử lý bùn (thành phân bón và cát dùng san lấp). Tuy nhiên dự án này hiện còn đang trong giai đoạn qui hoạch và hàng ngàn mét khối bùn nạo vét từ cống thoát nước mỗi ngày vẫn được “rải” khắp nơi trong TP.

Phòng quản lý môi trường (Sở Tài nguyên - môi trường TP) khẳng định việc đổ bùn bừa bãi như thời gian qua là vi phạm qui định về bảo vệ môi trường. Thế nhưng cơ quan nào xử phạt các đơn vị đổ bùn? Phòng quản lý môi trường cho biết UBND phường, đội quản lý trật tự đô thị quận huyện phát hiện trường hợp đổ bùn không đúng nơi qui định có quyền lập biên bản, xử phạt tại chỗ. Ngoài ra Thanh tra Sở Tài nguyên-môi trường cũng có trách nhiệm kiểm tra, xử phạt những trường hợp như vậy. Tuy nhiên hiện nay thanh tra sở không đủ lực lượng để làm việc này nên việc xử phạt chủ yếu do chính quyền địa phương xử phạt. Trường hợp vượt thẩm quyền xử phạt của địa phương, thanh tra sở mới thụ lý.

Thực tế thời gian qua việc xử phạt trong vấn đề này dường như bỏ ngỏ. Thậm chí có địa phương chỉ chú trọng đến việc dùng bùn san lấp mà không quan tâm đến tình trạng ô nhiễm môi trường. Các cơ quan chủ quản đơn vị nạo vét bùn biết nhưng vẫn làm ngơ. Tình trạng thiếu giám sát còn là nguyên nhân phát sinh tiêu cực. Điển hình năm 1998 TP chi 16 tỉ đồng để nạo vét kênh Nhiêu Lộc - Thị Nghè, nhưng 200.000m3 bùn thay vì chở đến xã Tam Thôn Hiệp, Cần Giờ lại được giữ ở khu vực nội thành để bán cho các đơn vị san lấp mặt bằng. Một số lại “rơi rớt” dọc đường đi, đổ xuống các con sông, gây bức xúc cho người dân. Mới đây, UBND TP đề nghị các cơ quan chức năng điều tra, làm rõ.