Phóng to

Phương án PA-09

Mãi rồi cũng đến ngày hy vọng về sự có mặt của Bảo tàng Hà Nội trong lòng Hà Nội đến gần với hiện thực, khi mà Sở Văn hóa - Thông tin - Sở Quy hoạch Kiến trúc thành phố tổ chức cuộc giới thiệu các phương án kiến trúc được chọn từ cuộc thi các phương án kiến trúc công trình Bảo tàng Hà Nội, tại nhà Văn hóa thông tin thành phố 45 phố Tràng Tiền.

Nếu ai quan tâm đến công trình Bảo tàng Hà Nội, đây hẳn là một tin mừng. Suốt hơn năm chục năm long đong, hiện vật gửi nhờ hết kho nọ đến kho kia, chạy nước mỗi mùa bão lũ, phơi nắng để tránh ẩm mốc, không kiểm kê được hiện vật, nhìn những hiện vật quý giá có niên đại hàng trăm năm không được bảo quản đúng quy cách, cứ hỏng dần, mủn ra theo năm tháng..., các cán bộ Bảo tàng day dứt đã nhiều, và hy vọng cũng đã nhiều.

Việc tìm cho bảo tàng một địa điểm để có thể xây dựng được thì quá khó. Ngay cả đến bây giờ, địa điểm được chọn, nằm trong khu vực xây dựng Trung tâm Hội nghị quốc gia tại xã Mễ Trì, huyện Từ Liêm, cũng vẫn là một địa điểm không thật ưng ý, bởi không có chỗ nào khác.

Cái khó của các nhà thiết kế là xây dựng bảo tàng chuyên đề về lịch sử văn hóa của Thủ đô Hà Nội cổ kính ngay cạnh một công trình lớn và hiện đại như Trung tâm Hội nghị quốc gia, trên diện tích 54.000 m². Làm thế nào để hai khối nhà có công năng hoàn toàn khác nhau có thể hòa hợp với nhau, công trình nọ làm tôn giá trị của công trình kia?

Câu hỏi này được giải quyết theo nhiều cách. Trong thời gian tổ chức thi chọn phương án thiết kế bảo tàng Hà Nội, từ 19-6 đến 25-9-2005 (một khoảng thời gian khá gấp rút), 13 phương án kiến trúc của các kiến trúc sư trong nước và nước ngoài (Ðức, Pháp, Australia...) đã gửi đến dự thi. Hầu hết được thể hiện khá công phu với nhiều giải pháp kiến trúc, kết cấu hiện đại, phù hợp xu hướng phát triển kiến trúc và xây dựng trong thế kỷ 21, một số phương án cố gắng thể hiện nét đặc trưng Thăng Long - Hà Nội ở một khía cạnh nào đó.

Thành công của các phương án kiến trúc này có lẽ còn nhiều hạn chế, nên chỉ có ba phương án được chọn vào chung khảo và được trưng bày lấy ý kiến của người dân Hà Nội từ ngày 10-10 đến 15-10-2005 tại nhà 45 Tràng Tiền.

Tuy nhiên, nhìn vào các phương án kiến trúc được trưng bày, thấy hy vọng có một bảo tàng như mong đợi vẫn là một hy vọng còn xa. Trừ PA-09, A-01 và PA-01, hai phương án còn lại quá hiện đại và công năng không rõ ràng, nếu đặt cạnh Trung tâm Hội nghị quốc gia rất khó tạo được một tổng thể ưa nhìn.

PA-09 được đầu tư nhiều về mặt ý tưởng, với lời thuyết minh coi Bảo tàng như một cuốn sách trời, việc hình thành bảo tàng cần được xem như việc hình thành Hà Nội và sử dụng hiệu quả mặt nước (một yêu cầu rất khó vì trong mặt bằng xây dựng Bảo tàng có tới một diện tích khá lớn là mặt nước), như một biện pháp làm dung hòa các hình ảnh của bảo tàng và giảm bớt chi phí về năng lượng dùng cho điều hòa, tăng ánh sáng khiến công trình lộng lẫy về đêm, cũng như một diện tích cây xanh đáng kể được đưa vào thiết kế - khiến phương án này có vẻ thích hợp hơn, mang dấu ấn Thăng Long - Hà Nội hơn, không mất đi vẻ hiện đại và tính độc đáo. Nhưng nhìn từ trên cao, mặt đứng của công trình lại bị chia nhỏ quá nhiều, nên khá rắc rối và trở thành một điểm yếu.

Ở cả ba phương án, các nhà thiết kế chủ yếu mới quan tâm đến gian trưng bày, những chi tiết còn lại cần thiết như kho lưu trữ, phòng bảo quản đều chưa được chú ý đúng mức.

Cuộc trưng cầu ý kiến của người Hà Nội đến hôm nay chưa công bố kết quả. Chưa có phương án nào được chọn, và nếu được chọn, chắc sẽ phải thay đổi khá nhiều. Số phiếu ở phòng trưng bày có lúc thiếu, những người dân đến xem trưng bày viết vào sổ cảm tưởng ý kiến của mình, phần lớn bày tỏ nguyện vọng có một công trình xứng đáng với tầm vóc Thủ đô và phù hợp thời đại mới.

Phương án PA-09 này được sự ủng hộ của người xem, tác giả của nó là KTS người Việt nên có lẽ được chú ý hơn. Dù sao, người Hà Nội cũng tin rằng đã có phương án thiết kế kiến trúc là một thành công quan trọng. Hy vọng không lâu nữa sẽ thật sự có Bảo tàng Hà Nội.