Phóng to

Một gốc cây bỏ đi qua tay ông trở thành thần kim quy -Ảnh: D.T.H.

Ông không có bằng cấp gì, chỉ là một ông già bán vé số biết đôi chút nghề mộc như những ông thợ làng.

Gốc cây sống lại

Ông tên Nguyễn Bá Diệp. Người dân ấp Thới, xã Đông Hòa (huyện Châu Thành, Tiền Giang) quen gọi ông Tư vé số, bởi nghề chính của ông là bán vé số, còn khắc gỗ chỉ là nghề phụ, ông làm “vì ham vui, vì già rồi biết làm cái gì” - như lời ông bộc bạch.

Năm 1996, vú sữa Lò Rèn - đặc sản vùng này - rớt giá, nhà vườn đốn bỏ hàng loạt. Mỗi ngày đi bán vé số ngang qua những gốc cây trụi lủi, ông bùi ngùi thấy tiếc. Ông nghĩ phải chi mình có phép làm chúng sống lại, “biến” chúng thành vật có ích cho đời vẫn hơn làm củi, phí quá.

Một lần lang thang vô vườn thấy một gốc cây bị cưa ngang, bên hông nhô ra một cục gù, bộ rễ chùm chĩa ra bốn chi, ông liên tưởng hình ảnh cụ rùa ở hồ Hoàn Kiếm (Hà Nội). Ông nghĩ “gốc cây này có thể biến thành hình con rùa”, rồi ra tay đào lên.

Từ 3g sáng đi bán vé số tới 6g chiều về là ông rỉ rả làm đến tối. Đồ nghề của ông chỉ vỏn vẹn vài cây đục, lưỡi cưa nhỏ xíu, bàn bào, cây búa cũ kỹ... lâu lắm rồi không dùng tới. Ba tháng sau cụ rùa hoàn thành. Ông mời hàng xóm tới coi. Mọi người kinh ngạc không tin vào mắt mình.

Sau lần đó, hễ ai có gốc cây nào muốn đào lên thì kêu ông tới. Ông đục, đẽo, cưa, lộng, cắt, gọt... đủ kiểu. Gốc cây to, nhỏ gì qua tay ông cũng thành những tác phẩm sống động.

Có một chủ vựa trái cây ở xã Vĩnh Kim gần đó kêu ông tới cho một gốc cây đã mục, bề ngoài xấu xí, lấy tay rờ là vỏ cây rã ra, không còn cách nào xài được. Ông lật cái gốc hướng lên trời, còn phần ngọn chổng ngược xuống đất. Ông dẫn giải: “Dưới gốc có tám cục rễ tròn mọc rải rác quanh thân, đó là tám đầu rồng, chế thêm một cái nữa sẽ được chín, phù hợp với chữ “cửu long”. Phần giữa thân sẽ làm hình một vị quan tướng hay thần thánh nào đó”. Rồi ông miệt mài làm. Năm tháng sau, khi tác phẩm hoàn thành ông đặt tên là “Cửu long chầu thánh”.

Vô nhà bảo tàng

Cứ như vậy, mỗi ngày ông tẩn mẩn một ít. Tới năm 1999, trong nhà ông đã có mười tác phẩm được hoàn thành, trong đó có những bức lạ lẫm như: tứ linh, 12 con giáp, ông địa dựa lưng cọp, cửu long chầu thánh, rồng cuộn, long mã, long chầu hổ phục, Phật Bà Quan Âm, cá sấu, khỉ, cọp... Đó là chưa kể những tác phẩm “cây nhà lá vườn” mà ông làm cho mấy ông bạn hàng xóm. Hễ ai có gốc cây nào mới đào là cứ mang tới cho ông đục đẽo giùm. Ông chỉ lấy công bằng chút trà bánh gọi là tình nghĩa chứ không lấy tiền.

Tiếng lành đồn xa, cuối năm 1999, Nhà bảo tàng tỉnh Tiền Giang cử người tới xem tượng và đề nghị mua ngay một lúc bảy tác phẩm đem về trưng bày. Những con rồng, sư tử, ông địa, tứ linh... của ông khi vô ngồi chễm chệ trên bệ của nhà bảo tàng đã trở nên lộng lẫy và có sức thu hút lạ lùng. Đông đảo khách tham quan trầm trồ khen ngợi và ngắm nghía tỉ mỉ từng đường nét khắc chạm trên đó. Người ta càng ngạc nhiên hơn khi biết xuất xứ của chúng chỉ từ những gốc cây bị bỏ quên sau vườn.

Ông Lục Văn Ly, phó giám đốc Nhà bảo tàng tỉnh Tiền Giang, cho biết: “Tượng khắc của ông Tư Diệp khi để ở nhà giống như những cô gái miệt vườn, đẹp hoang sơ bình dị. Nhưng khi vô bảo tàng, cô gái quê như được mặc chiếc áo dài tao nhã, được trang điểm thêm đôi chút má hồng, môi son, khiến cô trở nên đẹp lộng lẫy khác thường. Tượng khắc của ông Tư hấp dẫn khách tham quan ở chỗ đó”.

Ông Ly cho biết thêm sau khi mua bảy tác phẩm, bảo tàng còn mượn thêm sáu tác phẩm nữa để đủ phục vụ nhu cầu khách tham quan, và sắp tới sẽ khuyến khích ông làm thêm nhiều nữa để có thể bán cho khách có nhu cầu mang về làm kỷ niệm.