- Người thi hành công vụ được xác định không phải chỉ là công an mà còn là lực lượng kiểm lâm thực thi công vụ bảo vệ rừng, bộ đội biên phòng thực hiện nhiệm vụ ở biên giới, hải quan thực hiện nhiệm vụ chống buôn lậu, cán bộ thuế..., kể cả những người khác được cơ quan nhà nước có thẩm quyền huy động tham gia các hoạt động vì lợi ích công. Việc quy định rõ ràng những hành vi chống người thi hành công vụ để nhắc cho lực lượng chức năng biết họ có quyền làm việc gì để bảo vệ mình, người khác khi đang thực thi công vụ. Nếu không có quy định cụ thể thì nhiều khi sẽ dẫn đến sự lúng túng của anh em trong khi xử lý.

* Rất nhiều ý kiến cho rằng việc cho phép người thi hành công vụ được nổ súng có thể dẫn đến lạm quyền, xâm phạm đến tính mạng người khác. Quan điểm của ông về vấn đề này như thế nào?

- Người dân lo ngại sự lạm quyền là hoàn toàn đúng. Ở đâu có quyền lực thì ở đó có sự lạm quyền, vì thế phải bàn có biện pháp kiểm soát, cách thức để hạn chế, loại bỏ việc lạm quyền. Người kiểm soát, giám sát trước hết là nhân dân, thứ hai là pháp luật, thứ ba là tự trong nội bộ các cơ quan có người thi hành công vụ phải giám sát, kiểm tra.

Ngay tại dự thảo nghị định đã có các điều khoản quy định nhằm loại bỏ, chế tài việc người thi hành công vụ lợi dụng nhiệm vụ để xâm phạm đến quyền, lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức, cá nhân. Nghị định nêu rõ những điều răn, điều cấm không được làm với nguyên tắc rất rõ ràng, không phải một chiều, chỉ bảo vệ người thi hành công vụ.

Trong Bộ luật hình sự đã có rất nhiều điều luật dành sẵn cho người thi hành công vụ, nếu vi phạm. Ví dụ điều 93 có khoản “giết người bằng cách lợi dụng nghề nghiệp”, điều 107 có quy định “gây thương tích và tổn hại cho người khác trong khi thi hành công vụ”, hay các điều khoản về lạm dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ...

Về vấn đề nổ súng mà nhiều người quan ngại, chúng tôi cho rằng nổ súng là biện pháp cuối cùng. Việc nổ súng còn tùy thuộc vào hành vi tấn công của người vi phạm. Ví dụ một đồng chí kiểm lâm kiểm tra một xe gỗ, nếu lái xe bỏ chạy thì có thể truy đuổi, nhưng nếu lái xe xuống xe tấn công quyết liệt thì rõ ràng việc tự vệ phải khác đi bằng cách sử dụng công cụ hỗ trợ, vũ khí đã được trang bị. Nếu chỉ một người thi hành công vụ mà hàng chục đối tượng tấn công thì phải khác.

* Nhưng dự thảo nghị định đưa ra tình huống rất chung chung, chưa cụ thể hóa các mức độ nghiêm trọng như thế nào thì được phép nổ súng?

- Nghị định đã nêu trong các trường hợp nghiêm trọng, ảnh hưởng đến tính mạng... thì được phép nổ súng. Trên thực tế, tất cả người thi hành công vụ đều được trang bị kiến thức đủ để đoán định được những tình huống này. Việc cụ thể trường hợp này, trường hợp khác sẽ nằm trong quy trình công tác của từng ngành.

Còn thế nào là nghiêm trọng, rất nghiêm trọng, đặc biệt nghiêm trọng thì người thi hành công vụ nói riêng và mọi người nói chung phải nhận thức được. Họ phải được đào tạo, phải có kiến thức pháp luật đảm bảo để phân biệt, phán đoán được tình huống. Ví dụ, một cảnh sát giao thông đang làm việc, dừng xe đúng quy trình nhưng có khi bị đối tượng lao thẳng xe vào người hoặc xuống xe rút vũ khí tấn công ngay thì đó là rất nghiêm trọng chứ. Ai cũng hiểu hành vi đó có thể gây nguy hiểm đến tính mạng nên có thể nổ súng.

Tùy từng loại hành vi tấn công mà người thi hành công vụ sử dụng công cụ hỗ trợ, vũ khí cho phù hợp, và cái này đã được huấn luyện về pháp luật, về cách thức sử dụng vũ khí, các kịch bản chứ có phải động tí mà rút súng đâu.

* Một số cán bộ tại các cơ quan chức năng cho rằng dù có cơ sở pháp lý cho việc nổ súng thì họ cũng khó có thể xác định được trường hợp nào được phép vì chưa được đào tạo cụ thể về vấn đề này?

- Cùng với việc hoàn thiện nghị định này thì phải xây dựng đội ngũ những người thi hành công vụ rất bài bản. Trước hết phải đảm bảo thể chất, trình độ, năng lực, kiến thức pháp luật, nghề nghiệp, kỹ năng, biết rằng mình được làm gì và không được làm gì, có khả năng ứng xử tình huống để bảo vệ mình, bảo vệ người khác và hạn chế, tránh tối đa việc phải sử dụng vũ lực.

* Vừa qua, dư luận đã có nhiều góp ý, đóng góp, ban soạn thảo có tiếp thu những ý kiến này hay không?

- Trước hết tôi rất hoan nghênh, đánh giá rất cao các ý kiến từ các góc độ khác nhau. Các ý kiến đó là cơ sở để chúng tôi xem xét kỹ lưỡng, thận trọng hơn. Chúng tôi sẽ có tập hợp hết các ý kiến, trên mạng, qua các báo, kể cả các bình luận để xem xét, từ đó mới có chỉnh lý sau này. Tôi cho rằng việc nhận được các ý kiến đóng góp đó là rất cần thiết, điều này cho thấy nghị định rất được quan tâm và cũng cần được ban hành.

Tin bài liên quan:

"Công an được bắn": cần quy định cụ thểChống người thi hành công vụ: công an được bắnChống người thi hành công vụ, công an được bắn: ý kiến khác nhauNgười thi hành công vụ được bắn: quá khủng khiếp

___________

(*) Nghị định quy định các biện pháp phòng ngừa, ngăn chặn và xử lý hành vi chống người thi hành công vụ.

Phóng to

Lực lượng 141 Công an Hà Nội khống chế một đối tượng có vũ khí nóng trên đường Lê Thái Tổ, quận Hoàn Kiếm, Hà Nội - Ảnh: M.Trí