Bữa cơm gia đình ngày 30 Tết - Ảnh: NGUYỄN CÔNG THÀNH

Thời đại bận rộn ngày nay, sáng sớm, vợ chồng con cái mỗi người một nơi, buổi trưa thì chỉ qua quýt bằng hộp cơm, tô phở. Chỉ còn có buổi chiều tối, mọi thành viên trong gia đình đều từ trường, từ công ty như những cánh chim mỏi mệt bay trở về tổ ấm gia đình. Đây là dịp hiếm hoi trong ngày để ngồi lại với nhau để cùng trao đổi, trò chuyện tâm sự về một ngày đã qua của mình. 

Theo quan niệm cá nhân của tôi, mâm cơm gia đình là lúc để mọi người kể với nhau về một ngày làm việc, học tập của mình, để cùng nhau thưởng thức những món ăn ngon mà ba mẹ, ông bà mình đã nấu cho cả gia đình. 

Do vậy, bữa cơm đó miễn là đầm ấm vui vẻ là được, đừng đặt ra quá nhiều quy tắc và làm bữa ăn thêm nặng nề: ví dụ như không được nói chuyện trong khi ăn, không được phép tạo tiếng ồn khi ăn…

Tôi là du học sinh châu Á ở một nước châu Âu, nên nhận thức rất rõ về sự khác biệt về văn hóa giữa các quốc gia, nhất là thói quen và cả phong cách ăn uống giữa Âu và Á. 

Ở trường TU Chemnitz có rất đông du học sinh châu Á, đặc biệt từ Trung Quốc và Ấn Độ. Do vậy nếu thường xuyên đi ăn trưa ở căn tin ở trường, bạn sẽ nhận thấy nhiều điều khác biệt. Sinh viên Trung Quốc hay chọn những món ăn có thịt, và đặc biệt rất thích thú nếu vào dịp Giáng Sinh, có cơ hội được thưởng thức món giò heo nướng theo kiểu Đức truyền thống. 

Người Việt cần học hỏi để sớm thích ứng khi dự các bữa tiệc mang phong cách nước ngoài - Ảnh: Awsome Home

Sinh viên Ấn Độ sẽ chọn những món có cà ri hoặc không có thịt heo, thịt bò. Đó là chưa kể đến xu thế hiện giờ giới trẻ Đức cố gắng hạn chế ăn thịt và ăn nhiều rau củ hơn. Do vậy, bạn có thoải mái không nếu bạn thể hiện sự khác biêt của mình trong nhóm? Bạn nên quan sát và chú ý đến những khác biệt trong văn hóa ẩm thực tại nơi mình đang sinh sống và làm việc để có thể có những ứng xử cho phù hợp.

Ngay cả ở trong nước, tôi đã được chứng kiến hoặc được nghe nhiều câu chuyện nhiều ý nghĩa sâu xa nhằm nhắc nhở chúng ta về những cư xử tế nhị trong lúc ăn uống.

Câu chuyện thứ 1: trong một buổi nhậu ở miền Tây, anh bạn đồng nghiệp của tôi đã lỡ "nhanh tay" gắp mất bộ lòng của con cá lóc, trong khi trong bàn còn có rất nhiều bậc cao niên khác. Thế là anh bị đánh giá là "hỗn hào" vì không để bộ lòng cá đó cho bậc cao niên.

Câu chuyện thứ 2: lúc tôi còn công tác tại một trường dạy nghề tại quận 7 (TP.HCM), một người thầy gốc Huế đã giải thích cách mời tăm của người Huế: vì sao không được đưa tăm xỉa răng trực tiếp, tận tay người cần dùng mà phải để xuống bàn rồi người cần dùng sẽ cầm lấy cây tăm đó, thông qua một câu chuyện của một ông quan ngày xưa, sau buổi ăn trưa đã ra võng nằm, lúc đó cô con dâu đem tăm tới mời, ông quan vội đưa tay ra nhận lấy cây tăm nhưng vì võng đang đung đưa nên ông ấy lỡ tay đụng vào bộ phận nhạy cảm của cô con dâu. Để rồi sau đó, cả hai đều cảm thấy xấu hổ và tự tìm đến cái chết.

Hoặc là ở một số địa phương, người dân quan niệm rằng cách để đôi đũa trên chén cơm thì chỉ dùng để mời người đã khuất.

Ra nước ngoài, tôi học được thứ tự ăn các món ăn như ăn salad hoặc chén súp nhỏ trước khi vào món chín, hoặc sau đó sẽ được tráng miệng bằng trái cây hoặc bánh ngọt.

Việt Nam ngày càng hòa nhập với thế giới. Ngay ở Sài Gòn, chúng ta có thể thưởng thức mọi loại thức ăn từ sushi, hot-pot đến pizza, risotto, xúc xích, bia đủ loại. Thiết nghĩ việc tự tìm hiểu và làm giàu thêm cho mình kiến thức ẩm thực: từ món ăn đến cách thức ăn như thế nào cho đúng đối với từng món, cách dùng đũa, dùng dao nĩa như thế nào cũng là việc nên làm. 

Đừng quên tận dụng cơ hội để hướng dẫn cho con cái các bạn để một ngày nào đó, khi chúng lớn lên, chúng sẽ tự tin hòa mình vào một thế giới phẳng và ngày càng phẳng hơn nữa.

Quy tắc trên mâm cơm Việt: có phải phú quý sinh lễ nghĩa?

TTO - "Bữa cơm của tôi chỉ mất… 3 phút, mỗi người một tô, ai đói thì ăn trước. Để nhớ, làm được hết mớ quy tắc được chia sẻ mới đây, bữa ăn chắc cần 3 tiếng mới đủ", một người nêu ý kiến.