Tiết học môn giáo dục công dân của học sinh Trường THPT Nguyễn Du, Q.10, TP.HCM - Ảnh: NHƯ HÙNG

“Tôi đang đứng lớp dạy học sinh lớp 12 thì nhận được tin đã có đề thi mẫu. Ngay lập tức, thầy trò chúng tôi vào trang web của báo Tuổi Trẻ để xem đề.

Tôi cho học sinh làm thử bảy câu đầu môn toán. Các em vỗ tay phấn khởi vì giải quyết nhanh chóng bảy câu này. Thật ra, những câu này chỉ ở mức hiểu bài là làm được.

Tuy nhiên, khi nghiên cứu kỹ những câu tiếp theo thì tôi lại băn khoăn...” - thầy Nguyễn Tác Tuấn Ngọc, tổ trưởng tổ toán Trường THPT Phú Nhuận, cho biết.

Thầy làm còn không kịp thời gian

Theo thầy Ngọc: “Đề thi toán có nhiều câu “lạ” đối với học sinh và cả giáo viên như câu số 10, 21, 24, 39, 40... Mặc dù kiến thức câu hỏi vẫn nằm trong chương trình, nhưng nhiều năm nay đề thi tự luận không ra những dạng câu hỏi như vậy (bài toán có liên hệ với thực tế hoặc toán tích hợp kiến thức vật lý), nên nhiều giáo viên không quan tâm giảng dạy, thậm chí bỏ luôn.

Đề thi còn có 5-6 câu thuộc kiến thức hình học không gian và 3-4 câu có dạng câu hỏi như đề tự luận những năm trước. Để giải quyết những câu này, có học sinh phải mất 5 phút mới giải được một câu, trong khi đề thi có tổng cộng 50 câu, các em phải hoàn tất trong thời gian 90 phút”.

Tương tự, một giáo viên toán nổi tiếng của TP.HCM cho biết: “Chính tôi tự giải đề mẫu cũng mất hơn 100 phút thì làm sao học sinh có thể làm trọn vẹn đề trong 90 phút? Bộ GD-ĐT nên xem lại thời lượng làm bài của học sinh đối với môn toán bằng cách cho học sinh làm thử rồi rút kinh nghiệm khi ra đề thi chính thức vào cuối năm học.

Cái được nhất của đề mẫu môn toán là không có những câu hỏi thuộc dạng đánh đố thí sinh như trong mùa thi năm 2016. Nhưng với thời lượng làm bài và nội dung đề như đề mẫu, tôi e rằng nhiều thí sinh làm 10-15 câu sẽ hết thời gian”.

Ở đề thi môn khoa học tự nhiên, nhiều giáo viên lý, hóa, sinh cũng nhận định: nội dung đề thi quá dài so với thời lượng làm bài. Mức độ các câu hỏi hơi nặng khi thí sinh phải giải quyết cùng lúc kiến thức của cả ba môn thi.

ThS Nguyễn Cửu Phúc, tổ trưởng tổ hóa Trường THPT Nguyễn Công Trứ, đưa ra ý kiến: “Trong số 40 câu hỏi môn hóa thì có khoảng 60% thuộc dạng biết và hiểu bài là làm được, 20% câu hỏi thuộc dạng vận dụng, 20% câu hỏi còn lại là vận dụng nâng cao. Nếu là học sinh giỏi cũng chỉ giải quyết được 90% dung lượng đề thi trong thời gian 50 phút”.

Đa số giáo viên lý, hóa, sinh ở TP.HCM đều đề xuất: “Năm đầu tiên học sinh phải thi môn tổ hợp, chắc chắn các em chưa quen, Bộ GD-ĐT nên có sự thẩm định và ra đề phù hợp hơn với thời lượng làm bài”.

Xóa tan nỗi âu lo

Đề thi mẫu môn khoa học xã hội đã xóa tan nỗi âu lo của giáo viên và học sinh khi môn sử không yêu cầu thí sinh phải nhớ những số liệu như thời gian, địa điểm... Đó là ý kiến của nhiều giáo viên môn sử ở TP.HCM.

ThS Nguyễn Viết Đăng Du - tổ trưởng tổ sử Trường THPT Lê Quý Đôn - phân tích: “Nếu đề thi chính thức mà ra giống đề thi mẫu thì rất vừa sức với thí sinh. Cái được nhất của đề thi là những câu hỏi nhằm kiểm tra kiến thức và sự hiểu biết về vấn đề lịch sử, chứ không kiểm tra khả năng học thuộc lòng của thí sinh.

Cái được thứ hai là hình thức ra đề khá phong phú, đa dạng, Ví dụ như câu hỏi yêu cầu thí sinh sắp xếp sự kiện theo đúng trình tự thời gian. Để làm đúng câu này, học sinh phải học sử một cách có hệ thống chứ không thể học tủ như khi làm thi tự luận”.

Thế nhưng, nhiều giáo viên cũng cho rằng đề thi này rất khó chọn được học sinh giỏi để vào học bậc đại học chuyên ngành khoa học xã hội. Do đó, Bộ GD-ĐT nên đưa ra nhiều dạng câu hỏi như câu hỏi có hình ảnh, câu hỏi nhằm kiểm tra những kỹ năng so sánh, tổng hợp... của thí sinh.

Cần tính toán lại cách phân bố điểm

“So với năm trước, năm nay thí sinh làm bài môn văn chỉ trong 120 phút (thay vì 180 phút như trước). Thế nên, câu hỏi về đọc - hiểu của môn văn đã rút ngắn lại, nội dung của câu đọc hiểu được tích hợp với câu hỏi về nghị luận xã hội. Cách này sẽ giúp thí sinh đỡ mất thời gian, có điều kiện tập trung vào nội dung đề thi...

Nhưng tôi vẫn băn khoăn là cách phân bố điểm trong đề thi môn văn lại thay đổi: câu hỏi về nghị luận xã hội chỉ còn 2 điểm, trong khi những năm trước là 3 điểm. Nếu điểm số trong đề thi giảm xuống, đồng nghĩa với sự quan tâm của học sinh về nghị luận xã hội cũng giảm xuống” - thầy Trương Minh Đức, giáo viên môn văn Trường THPT Lê Quý Đôn, cho biết.

Một giáo viên môn văn ở quận 5 cũng đồng tình với nhận xét trên và nói thêm: “Đó là chưa kể đề thi mẫu yêu cầu thí sinh viết một đoạn văn 200 chữ để giải quyết vấn đề nghị luận xã hội thì quá khó đối với các em.

Bài nghị luận xã hội phải bao gồm bốn phần: giải thích, phân tích, chứng minh, đánh giá bình luận. Nếu chỉ có 200 chữ thì các em sẽ viết phần nào và bỏ phần nào? Bộ GD-ĐT nên nghiên cứu lại cách phân bố điểm của đề thi văn”.