Cần công khai doanh nghiệp vi phạm

Giá xăng dầu giảm mạnh, cước vận tải nên giảm thế nào phù hợp? Chưa cơ quan chức năng và chuyên gia nào đưa ra mức tính cụ thể và chính xác mức giá cước cần giảm mà chỉ nói theo cảm tính. Câu chuyện về giá xăng dầu, giá cước vận tải VN như một vòng luẩn quẩn chưa có hồi kết.

Giải thích việc chậm giảm giá cước, các doanh nghiệp vận tải cho rằng giá xăng dầu liên tục điều chỉnh theo chu kỳ 15 ngày, tăng giảm không ổn định, mỗi lần tăng giảm rất nhỏ giọt vài trăm đồng, nên phải thận trọng khi thay đổi giá cước. Bởi mỗi lần điều chỉnh giá cước, doanh nghiệp cần thời gian để tính toán, tốn nhiều chi phí cài đặt đồng hồ, dán decal tốn kém; bổ sung dịch vụ để bù vào...

Chưa hết, những khoản phí cầu đường, phí qua trạm cũng tăng, rồi phát sinh thêm trạm thu phí mới... cũng khiến giá thành vận tải bị đội lên. Tuy nhiên, có một nghịch lý là khi giá xăng dầu vừa rục rịch tăng, các doanh nghiệp đều đồng loạt xin tăng giá cước vận tải mà không đề cập chuyện tốn kém chi phí điều chỉnh giá cước.

Cũng xin nhấn mạnh là theo quy định tại khoản 5 điều 11 Luật giá, “doanh nghiệp phải điều chỉnh giá hàng hóa, dịch vụ của mình phù hợp với biến động của yếu tố hình thành giá”. Do đó việc điều chỉnh giá cước theo biến động giá xăng dầu là nghĩa vụ phải làm của doanh nghiệp vận tải.

Doanh nghiệp không điều chỉnh giá là làm sai quy định, hoàn toàn có thể xử phạt theo quy định, thậm chí có thể buộc nộp vào ngân sách nhà nước số tiền thu lợi do định giá bất hợp lý. Vậy tại sao pháp lý đã có mà chúng ta chưa thực hiện được hay nói cách khác là luật chưa đi vào cuộc sống?

Nguyên nhân của hiện tượng này, theo tôi, là do cơ chế quản giá (đối với vận tải đường bộ) chưa tương xứng, dù thị trường vận tải đã có cạnh tranh thông qua giá, chất lượng dịch vụ, tiếp thị...

Và mặc dù các doanh nghiệp được tự định giá, nhưng mỗi lần điều chỉnh phải tiến hành qua nhiều bước thẩm định, làm gia tăng thêm nhiều chi phí, mất thời gian và chậm nhịp, không phù hợp so với sự biến động diễn biến của giá xăng dầu.

Trong khi đó, cơ quan chức năng không đủ khả năng và thời gian để thực hiện các nhiệm vụ đã đề ra đối với các doanh nghiệp vận tải khi mỗi lần điều chỉnh tăng hoặc giảm giá. Đặc biệt, những doanh nghiệp vi phạm bị phát hiện sau mỗi lần thanh tra chưa thông báo một cách công khai cho người tiêu dùng biết...

Từ thực trạng trên, để giá cước vận tải có hồi kết không gây nỗi bức xúc cho người tiêu dùng, theo tôi, cần căn cứ vào thực trạng của từng phương thức vận tải mà có cách quản lý giá cho phù hợp.

Đối với thị trường vận tải đường bộ, hiện có sự cạnh tranh rất mạnh, nên để cho doanh nghiệp tự định giá. Nhà nước không nên bắt làm những thủ tục đăng ký, kê khai, báo cáo mỗi lần điều chỉnh giá cước.

Trong tình hình biến động giá nhiên liệu như hiện nay, việc các doanh nghiệp vận tải điều chỉnh kịp thời giá cước theo cơ chế quản lý hiện hành còn nhiều bất cập về thủ tục hành chính, tốn kém chi phí, không cần thiết.

Bởi khi thị trường đã có sự cạnh tranh, doanh nghiệp sẽ tự quyết định giá để cạnh tranh, người tiêu dùng sẽ có sự lựa chọn tối ưu cho mình khi sử dụng dịch vụ.

Cơ quan chức năng cần đưa ra những định mức chi phí cụ thể đối với từng loại hình vận tải, để làm sao đảm bảo doanh nghiệp có lãi hợp lý, Nhà nước có nguồn thu thuế khi doanh nghiệp làm ăn có lãi, còn người tiêu dùng được sử dụng dịch vụ với mức giá hợp lý.

Cơ quan chức năng theo dõi, giám sát hoạt động của các doanh nghiệp, khi phát hiện doanh nghiệp nào có dấu hiệu bất chính, không hợp lý về giá hoặc vi phạm Luật cạnh tranh sẽ vào thanh tra, kiểm tra. Dựa trên định mức chi phí đã ban hành, nếu có sai phạm xử phạt rất nghiêm minh và công khai cho người tiêu dùng biết. 

TS NGÔ TRÍ LONG