Trà Vinh dùng tro, xỉ làm đường nông thôn

Thời gian gần đây, khi giá vật liệu xây dựng, đặc biệt là cát hút hàng, tăng giá, áp lực tìm kiếm giải pháp san lấp thay thế ngày càng lớn.

Tại Trà Vinh hiện có Nhà máy nhiệt điện Duyên Hải thải ra lượng tro, xỉ rất lớn, đang được tận dụng trong xây dựng, san lấp, làm đường giao thông nông thôn, hương lộ (đường giao thông giữa các làng xã nói chung). Tuy vậy, hiện 3 nhà máy nhiệt điện Duyên Hải 1, 2 và 3 còn khoảng 3,67 triệu tấn tro, xỉ đang trữ tại bãi chứa.

Ông Lê Minh Tân, giám đốc Sở Xây dựng Trà Vinh, cho biết việc sử dụng tro, xỉ làm vật liệu xây dựng trong thành phần các công trình này khá thuận lợi.

Ông Trần Phước Lợi, phó giám đốc Công ty TNHH sản xuất thương mại dịch vụ Thuận Hòa TV (chuyên san lấp mặt bằng cho các dự án), cho biết qua khảo sát nhiều nơi và đi thực tế tại nhiều công trình cho thấy chất lượng san lấp mặt bằng (đường giao thông, công trình dân dụng, công nghiệp...) từ tro, xỉ không hề thua kém so với san lấp bằng cát. Đặc biệt, mỗi khối tro, xỉ khi san lấp có giá chỉ bằng 2/3 khối cát.

Ông Lợi kiến nghị để việc sử dụng tro, xỉ làm vật liệu san lấp một cách phổ biến, ngoài tuyên truyền cho người dân hiểu rõ tro, xỉ cũng là một vật liệu san lấp thông thường, trong hồ sơ thiết kế ban đầu nên đưa tro, xỉ vào làm vật liệu san lấp có thể thay thế cát bởi nếu hồ sơ chỉ ghi nội dung là "cát" thì không thể sử dụng tro, xỉ được.

M.TRƯỜNG - C.QUỐC

Nhiều nước tận dụng tối đa tro, xỉ

Tro, xỉ được sử dụng trong quá trình làm đường tại Mỹ - Ảnh: FHWA

Theo trang researchgate.net, tro, xỉ có thể được sử dụng trong chế biến vật liệu như trộn chung với ximăng theo tỉ lệ nhất định để có được hỗn hợp ximăng trộn, hoặc được dùng để sản xuất bêtông...

Các nước như Mỹ, Trung Quốc, Nhật Bản, Anh... sử dụng khá phổ biến tro, xỉ từ các nhà máy nhiệt điện than để xây dựng các công trình xây dựng, trong đó có làm đường.

Tại Anh, hầu hết tro đáy (xỉ) được sử dụng trong sản xuất các khối ximăng dùng trong ngành xây dựng. Ở Mỹ và các nơi khác trên thế giới, tro đáy được sử dụng làm vật liệu tổng hợp trong sản xuất bêtông.

Tại châu Âu, nhiều công ty ximăng đã sử dụng tro bay để sản xuất sản phẩm gọi là ximăng trộn. Việc sử dụng tro bay trong sản xuất ximăng giúp các công ty này tiết kiệm được chi phí do giá tro bay chỉ bằng 1/3 giá ximăngthông thường.

Tại Đức, phần lớn tro, xỉ được sử dụng để lấp và cải tạo các mỏ than đã cạn kiệt. Một lượng nhỏ tro, xỉ được sử dụng trong khai thác hầm mỏ, cải tạo đất và sản xuất ximăng cũng như bêtông dùng trong xây dựng, làm đường.

Tại Trung Quốc, nhìn chung tro, xỉ chủ yếu được sử dụng như một nguyên liệu thêm vào trong bêtông và ximăng để phục vụ ngành xây dựng, trong đó có làm đường.

Ở Nhật Bản, tro, xỉ từ các nhà máy nhiệt điện được sử dụng làm vật liệu xây dựng, làm kè đường, nền đường, vật liệu san lấp. Tro được sử dụng thay thế đất sét làm nguyên liệu sản xuất ximăng. Khi kết hợp với nước, tro có thể trở thành chất kết dính dùng để sản xuất các khối bêtông.

Tro trộn với vôi hoặc ximăng có khả năng chịu lực và độ bền, được sử dụng để san lấp mặt bằng, làm kè đường, nền đường... Ngoài ra, tro, xỉ từ các nhà máy nhiệt điện than cũng được tận dụng làm vách ngăn và vật liệu cách âm.

ANH THƯ

Bộ GTVT: đẩy mạnh nghiên cứu, tháng 12 có báo cáo

Tro, xỉ nhiệt điện chỉ để san lấp chứ chưa đáp ứng tiêu chuẩn vật liệu đắp nền đường - Ảnh: TỰ TRUNG

Cuối tháng 5-2022, Bộ GTVT có công văn tiếp theo yêu cầu các đơn vị liên quan đẩy mạnh nghiên cứu, lựa chọn các hạng mục công trình phù hợp để sử dụng tro, xỉ của các nhà máy nhiệt điện, báo cáo kết quả thực hiện trước ngày 15-12-2022.

Vì thế, đến lúc này, việc sử dụng tro, xỉ để san lấp hay đắp đường cao tốc như nhiều người kỳ vọng là chưa thể thực hiện.

Trao đổi với Tuổi Trẻ, Thứ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Ngọc Đông cho biết hiện nay Bộ Khoa học và công nghệ chỉ công bố tiêu chuẩn quốc gia "Tro, xỉ nhiệt điện đốt than làm vật liệu san lấp - yêu cầu chung". Tuy nhiên tiêu chuẩn này là về sử dụng tro, xỉ nhiệt điện để san lấp chứ không phải tiêu chuẩn của vật liệu đắp nền đường.

Ông Đông cho biết Bộ GTVT đã nghiên cứu và thí nghiệm sử dụng tro, xỉ nhiệt điện làm nền đường. Kết quả cho thấy nếu dùng nguyên tro, xỉ để đắp nền đường sẽ không đạt được các tiêu chí về thành phần hạt, độ ổn định, độ trương nở khi ngấm nước và môi trường, đặc biệt là đường quốc lộ, đường cao tốc.

"Chúng tôi cũng rất sốt ruột về vật liệu làm nền đường. Nhưng so với tiêu chuẩn về kiểm soát chất lượng vật liệu đắp nền đường thì tro, xỉ nhiệt điện vướng 2 yếu tố: tro, xỉ không ổn định với nước, nếu bị ngâm nước sẽ trương nở làm mất ổn định nền đường; không đạt tiêu chuẩn về môi trường.

Nếu tro, xỉ nguyên thủy có thể dùng san lấp mặt bằng được nhưng đắp nền đường cấp kỹ thuật cao, chịu tải lớn thì không đạt, nhất là đường cao tốc có yêu cầu kỹ thuật rất cao. Có thể dùng tro, xỉ làm nền đường giao thông nông thôn.

Tuy nhiên, khi bị mưa ngập thì tro, xỉ có độ trương nở cao sẽ làm mất ổn định nền đường dẫn tới sụt lún, đứt nền đường", ông Đông cho biết thêm trong các phát thải của nhiệt điện thì tro bay có tỉ lệ hạt mịn nhiều đã được sử dụng làm phụ gia của bêtông ximăng trong xây dựng công trình.

Theo ông Đông, cuối tháng 5-2022, Bộ GTVT tiếp tục có văn bản đôn đốc các đơn vị liên quan đẩy nhanh việc nghiên cứu, tìm hiểu kinh nghiệm các nước để tiếp tục nghiên cứu theo hướng cho thêm phụ gia như vôi, ximăng vào tro, xỉ theo tỉ lệ phù hợp để xem có đạt độ ổn định và chỉ tiêu về môi trường khi đắp nền đường hay không.

Bộ GTVT giao Viện Khoa học và công nghệ GTVT chủ trì xây dựng và ban hành tiêu chuẩn về sử dụng tro, xỉ từ các nhà máy nhiệt điện đốt than trong thi công móng mặt đường giao thông nông thôn trên cơ sở kết quả nghiên cứu đề tài nghiên cứu khoa học cấp Bộ GTVT năm 2018 đã được bộ nghiệm thu.

TUẤN PHÙNG