Phóng to

- Cơ bản là ông đã để dấy lên một làn sóng mâu thuẫn sắc tộc - tôn giáo tại một đất nước, trớ trêu thay, vừa giành được độc lập từ Indonesia sau những đối kháng sắc tộc - tôn giáo với Indonesia!

Nhóm binh sĩ (khoảng 500-600 người) bị cho giải ngũ là người miền Tây Đông Timor, đã tố cáo là bị ngược đãi trong một quân đội được lãnh đạo bởi người miền Đông. Trong thực tế, khi bạo loạn bùng nổ ở thủ đô Dili, chính phủ ra lệnh cho cảnh sát ra tay hành động, song nhiều sĩ quan cảnh sát dân miền Tây đã chống lệnh, thậm chí một số đã bỏ sang phe nổi loạn. Sự phân hóa trong quân đội Đông Timor đến mức nay chỉ còn khoảng 400 binh sĩ trên tổng số 1.500 người là còn trung thành với chính phủ.

- Ông Alkakiri đã lãnh đạo Đảng cầm quyền Fretilin một cách bất bình thường. Hơn bốn năm trước, sau 24 năm lưu vong ở Mozambique, ông trở về quê nhà và được nhớ đến như là một trong vài lãnh tụ Đảng Fretilin còn sống sót sau những năm tháng đối kháng với Indonesia. Sau đó, ông được các đảng viên bầu làm tổng bí thư trong một cuộc bỏ phiếu kín, rồi Đảng Fretilin chiếm đa số trong quốc hội nên ông lên làm thủ tướng.

Gần đây, trong cuộc bầu cử nội bộ đảng cho chức vụ tổng bí thư, ông đã tái đắc cử song trong một cuộc bỏ phiếu bằng cách giơ tay, tức có nguy cơ bị “điểm mặt”, với 97% số bàn tay giơ lên! Chính vì thế mà nội bộ đảng vốn đã chia rẽ càng chia rẽ hơn.

- Ông Alkakiri đã vội vã biến môn học giáo lý bắt buộc thành môn học nhiệm ý trong nhà trường tại một quốc gia mà 90% dân số theo Công giáo, trong khi ông là người gốc Ả Rập theo đạo Hồi. Quyết định này đã dẫn đến những vụ xuống đường vào năm ngoái.

- Nguy hiểm không kém là ông này đã đem về nước những mối quen biết cũ khi còn lưu vong tại Mozambique (nơi mà từ 1975-1990 còn trong nội chiến trong đó có quân tình nguyện Cuba tham gia). Chính vì thế sau chuyến thăm Cuba, ông quyết định thuê 500 bác sĩ người Cuba sang đây làm việc. Và đây chính là lý do khiến ông Alkakiri bị tố cáo là thiên tả.

- Từ đó, ông Alkakiri bị xem là chống phương Tây. Ông càng bị nghi kị là đang mưu đồ cấp cho Công ty dầu hỏa PetroChina của Trung Quốc một hợp đồng xây dựng và khai thác ống dẫn khí trị giá hàng tỉ đôla. Được biết hiện nay, dầu khí Đông Timor do Úc khai thác nhượng quyền. Chính vì thế trong những ngày này, ông bị yêu cầu nhường chỗ cho Jose Luis Guterres, đương kim đại sứ tại Washington.

- Là người phụ trách an ninh song ông không hề hay biết gì về việc thủ lĩnh phe nổi loạn, thiếu tá cảnh sát Reinaldo, lại có vợ đang làm việc trong sứ quán Mỹ và phụ trách chương trình Peace Corps. Chính vì thế, hôm thứ tư tuần trước ông không ngờ rằng ông vừa dàn xếp ổn thỏa xong vụ cho giải ngũ 5.600 binh sĩ với thiếu tá Reinaldo, thì ngay ngày hôm sau, ông thiếu tá này đã xé thỏa hiệp tổ chức tấn công tràn vào thủ đô Dili.

- Bất chấp hợp đồng trị giá 3,8 tỉ đôla “nhượng quyền” khai thác dầu khí trong 50 năm cho Úc, chưa kể thu nhập hằng năm từ dầu hỏa, ông đã để cho phân nửa dân chúng Đông Timor sống với chỉ 55 cents Mỹ/ngày.