Phóng to

Những gáy sách không trật tự làm kệ sách trông lộn xộn -Ảnh: L.Đ.

Giới đọc sách lâu nay ghi nhận với các sách tiếng nước ngoài, việc in tựa trên gáy sách có quy tắc thống nhất hẳn hoi. Cụ thể là các sách tiếng Pháp và trình bày theo "phong cách Pháp" sẽ in dòng chữ trên gáy sách hướng về trang bìa 4, tức khi xoay gáy sách về phía người đọc và đặt úp bìa 1 xuống bàn thì dòng chữ in trên gáy là thẳng đứng và thuận đọc. Còn các sách tiếng Anh và trình bày theo "phong cách Mỹ” thì dòng chữ in trên gáy sách hướng về trang bìa 1, tức khi để ngửa bìa 1 (bìa 4 áp xuống bàn) thì dòng chữ trên gáy sách là thuận đọc.

Ở VN, có đơn vị thống nhất trình bày gáy sách theo phong cách Anh Mỹ (như NXB Trẻ), nhưng có những đơn vị không chú ý điểm này khiến sách cùng một nơi thực hiện, nhưng tựa in trên gáy khi thì hướng về trang bìa 1, khi thì hướng về trang bìa 4. Tựa sách in trên gáy đã không được trình bày một cách nhất quán. Điều này cộng với việc không chú ý khi xếp sách lên kệ của những nhà sách, khiến kệ sách của những cửa hàng phát hành lớn nhỏ hiện nay là một sự trình diễn ngược xuôi lộn xộn của các tựa sách in trên gáy. Người tìm sách dạo bên các kệ cứ phải thỉnh thoảng xoay người, ngoái cổ để đọc kỹ tựa sách in trên gáy, hầu mong tìm ra bản sách mình đang cần.

Chuyện nhỏ như thế nhưng lại gây khó chịu cho người đi tìm sách, và đến giờ vẫn chưa có cơ quan nào thuộc ngành xuất bản thống nhất quy cách, và ban hành quy định áp dụng trong toàn quốc để "tiện ích hóa" hơn cho người đến với sách.

Ngành xuất bản VN đang hội nhập, nếu thống nhất cách trình bày gáy sách sẽ vừa giúp người dò tìm tựa sách đỡ phải khó khăn, vừa chọn lựa được một phong cách cho sách Việt.

Trên một số diễn đàn mạng đã có người đề xuất các NXB trong nước nên thống nhất in gáy sách hướng về trang bìa 1 với lý do "để bà con đỡ mỏi cổ!". Và trước đây, trong sổ tay kỹ năng dành cho biên tập viên do Cục Xuất bản ban hành có hướng dẫn cách làm gáy sách. Nhưng có lẽ vì không phải là văn bản pháp quy nên những nội dung có thể làm nên một "phong cách gáy sách" đã bị các đơn vị làm sách lãng quên.

Trao đổi với chúng tôi, ông Nguyễn Trọng Phát - phó cục trưởng Cục Xuất bản - cho biết cục đang dự kiến lên kế hoạch soạn thảo một bộ "tiêu chuẩn sách VN" để áp dụng thống nhất trong toàn quốc. "Với tiêu chuẩn sách VN, các quy tắc về trình bày gáy sách, bìa sách, kể cả định lượng giấy và cỡ chữ in cho các sách phục vụ các đối tượng khác nhau cũng được quy định chi tiết" - ông Phát nhấn mạnh.