Phóng to

Một phòng bào chế thuốc của Hãng dược phẩm Sanofi - Ảnh: Lexpansion.com

Từ nhiều năm qua, trong khi vừa phải làm sao sản xuất được những loại thuốc mới, các hãng dược phẩm giờ lại phải đối mặt với việc hết hạn bản quyền của nhiều loại thuốc độc quyền từng đem lại doanh thu hàng tỉ USD cho họ. Điều này có nghĩa từ nay những loại thuốc “bom tấn” (mang lại doanh thu hơn 1 tỉ USD) này sẽ thuộc về nhóm thuốc phiên bản, tương đương với việc chúng sẽ được bán với giá rẻ.

Theo nhiều khảo sát, không dưới 1/3 doanh thu của các hãng dược phẩm đang bị đe dọa từ nay đến năm 2012. Chẳng hạn vào năm 2011, Sanofi-Aventis, hãng dược phẩm lớn nhất châu Âu và đứng hàng thứ tư thế giới, sẽ mất bản quyền đối với thuốc Plavix (ngăn ngừa các tai biến về tim mạch). Đây là loại thuốc có số lượng được bán ra đứng hàng thứ tư trên thế giới và mang lại 20% tổng doanh thu của Sanofi. Tương tự là Taxotere, loại thuốc được dùng trong điều trị một số bệnh về ung thư.

Tuy nhiên ông Chris Viehbacher, tổng giám đốc Sanofi-Aventis, đã trấn an: năm 2013, Sanofi-Aventis sẽ có doanh thu tương đương với doanh thu năm 2008. Để đạt được điều này, hãng dược phẩm đa quốc gia này của Pháp, cũng như nhiều hãng dược phẩm khác đang thống trị công nghiệp dược thế giới, đã đưa ra một “mô hình kinh tế” mới.

Chuyển rủi ro tài chính cho nhà nước

Trong khi vẫn đầu tư vào sản xuất các thuốc phiên bản tương đương (Sanofi đã mua lại các hãng sản xuất thuốc phiên bản ở CH Czech, Brazil và Thổ Nhĩ Kỳ), các hãng dược phẩm sẽ tạo áp lực tối đa lên giá thuốc. Như vậy, các địa điểm sản xuất của họ sẽ được nhượng lại cho các hãng dược phẩm nhỏ, còn họ tập trung vào việc nghiên cứu, vốn lâu nay được xem là quá tốn kém.

Tháng 6-2009, Sanofi-Aventis đã tung ra một dự án khổng lồ về tái tổ chức mang tên “Biến đổi” với mục tiêu đạt được 2 tỉ euro từ nay đến năm 2013, trong đó đặt ưu tiên cho R&D (nghiên cứu và phát triển). Dự án này chú trọng đến việc ngoại vi hóa, nghĩa là mở rộng đối tác với các tổ chức nghiên cứu công với mục tiêu rõ ràng để chuyển bớt ra bên ngoài một phần những rủi ro tài chính của mình.

Một quan chức phụ trách R&D của Sanofi-Aventis nói: “Giữa chi phí nghiên cứu bên ngoài còn nhận được các hỗ trợ tài chính công cùng hỗ trợ của các chính phủ và chi phí nghiên cứu trong nội bộ, không có sự phân biệt, nếu không thì chúng tôi phải gánh toàn bộ”.

Sản xuất các loại văcxin

Để kiếm lợi nhuận, các hãng dược phẩm cũng tập trung vào việc phát triển các loại văcxin. Là hãng dược phẩm dẫn đầu thế giới trong lĩnh vực công nghệ sinh học và sản xuất văcxin, nhất là văcxin ngừa cúm A/H1N1, năm nay Sanofi dự tính tăng gần gấp đôi doanh thu của mình so với năm 2008 (từ 2,8 tỉ lên 4 tỉ euro).

Các thị trường được nhắm đến để có lợi nhuận nhiều nhất là các nước đang nổi lên như Brazil, Ấn Độ, Trung Quốc và Mexico. Nhưng Sanofi còn nhắm đến các chân trời khác. Tháng 11-2009, hãng này đã tuyên bố ý định mua lại Chattem của Mỹ, hãng dược phẩm đứng đầu trên thị trường thuốc không cần toa, những lĩnh vực hay những tập đoàn y tế mà ở đó họ không hề phải lo ngại khi giá thuốc giảm.

Trước đây, Sanofi từng mua lại Oenobiol, hãng dược phẩm số 1 của Pháp về các thực phẩm bổ sung.

Mua lại các hãng dược nhỏ

Do việc nghiên cứu nội bộ quá tốn kém, Sanofi đã không ngần ngại gia tăng việc mua lại các hãng dược phẩm nhỏ: chi 1,3 tỉ euro để mua Chattem, chi 8,5 tỉ euro cho các chiến dịch mua lại này kể từ năm 2008 khi bổ nhiệm ông Chris Viehbacher làm tổng giám đốc.

Rõ ràng cách thức để trấn an các cổ đông, những người vào lúc này đã được hưởng lợi từ thành quả của chiến lược này, là tăng lợi nhuận cổ phần lên 20% năm 2009.

Theo logic này, những mục tiêu (chẳng hạn như bào chế những dược phẩm với giá phải chăng cho mọi người ở khắp thế giới...) lẽ ra sẽ phải là ưu tiên trong lĩnh vực sức khỏe lại được đưa xuống hàng thứ yếu. Chính vì thế, nhiều nghị sĩ Pháp đã có lý do chính đáng để yêu cầu chính phủ thành lập một ủy ban điều tra về “vai trò và vị trí” của công nghiệp dược phẩm trong xã hội.