“ngày ấy các anh còn rất trẻchuyển dời náo động tựa phù sa”

……….

Một buổi sáng ngoài bán đảo Sơn Tràvào lúc thủy triều lênngười lính canh trên vọng hải đàibỗng dựng ngược tóc

trước mắt anh hiện lù lù con quái vậtmũi nó thở cuồn cuộn khói đenmiệng thèm thuồng hướng vào bãi cátkhói báo nguy như cánh tay vói lên trời lặng gió

người ta thấy một ngôi sao sà xuốngngôi sao báo điềm gởnhững nòng đại bác đen ngòm há hoácchĩa thẳng vào thịt da tanhững gã Tây dương trên boong tàu nhốn nháoquần soóc trắng mũ chào màocó vài tên trầm ngâm ngậm pip

ô! mênh mang những lô rừng cao sunhững đồn điền trái cà phê chín mọnghồ tiêu nóng bỏngđồng và vàngthuốc phiện than đendân bản xứ lũ hoàng nô thời đại mớinhững bãi biển quay cuồng mặt trời nhiệt đớinhững vi-la trắng toát trên đồibay phất phơ lá cờ thập tự chinh

ô! Jeane! ô! Marie!tên các em sẽ khai sáng cho bọn da vàng man rợ

………

quả đạn Tây xói nát mặt đườnggạch đá choàng tỉnhtrên màu xanh bị chémđỏ loang những bông phượng đầu tiên

ngọn Sơn Trà như con hổ đang nằmchồm dậyrùng những thân đại thụ những nhánh những cànhtrên đỉnh non này ai đốt lửa đêm đêm

ai thay đổi ngôi sao số phậnbằng ngọn lửa tự mình nhen nhómai ẩn khuất hình hài sau cây sau mâyvụt bừng nở trong màu hoa áp đảo

hoa phượng vĩ chói lọi tiếng kèn đồng mùa hạtừ bên dưới lớp khổ đau dày đặcbên dưới lớp từ chương xác ướpnhững mầm cây trong sạch trồi lên

…..

họ không dọn chỗ vào bất tửkhông đóng đinh thời gian bằng mộ chíthân xác này diều quạ rỉa tan đisinh từ đất thì trở về với đấthồn là gió làm sao nhốt đượccây rung khan điều họ nén trong lònglửa tình cờ cháy sâu đêm mênh môngnhững tín hiệu ấm áp của con người

ai nói rằng họ đã chếtcánh đồng như chiếc áo vá chằng vá đụpnhững mảnh giẻ khác màutấm lưng kia cong xuống luống càybầu trời khô kiệtmắt mở trừng những ngôi sao thoi thóplặng im mùi hoa bưởi tháng ba

…….

khi bọn xâm lăng mang súng đồng tàu sắt tới đâychúng vấp phải những ngọn núi bị đọa đàynhững dòng sông quằn quại

chúng vấp phảicả khối người đứng lên bần cùng quyết liệtnhững điệu hát man mác mùa thunhững câu ca dao nụ cười tinh quái

“chưa có một dân tộc nào kháng chiến với nỗi khổ đau như vậy” (*)điều này mấy kẻ nhận ra ?

.................................

(*) Lời của đô đốc hải quân Pháp Reveillère