18/07/2018 09:11 GMT+7

Vụ gian lận chưa từng có trong lịch sử thi quốc gia

VĨNH HÀ - TRẦN HUỲNH
VĨNH HÀ - TRẦN HUỲNH

TTO - Sai phạm trong chấm thi THPT quốc gia tại Hà Giang được đánh giá là vụ gian lận chưa từng có trong lịch sử các kỳ thi ở tầm quốc gia từ trước tới nay tại Việt Nam.

Vụ gian lận chưa từng có trong lịch sử  thi quốc gia - Ảnh 1.

Từ trái sang: ông Mai Văn Trinh (cục trưởng Cục Quản lý chất lượng, Bộ GD-ĐT), ông Trần Đức Quý (phó chủ tịch UBND tỉnh Hà Giang) chủ trì cuộc họp báo chiều 17-7 tại Hà Giang - Ảnh: ANH ĐỨC

Với 330 bài thi bị sửa để nâng điểm ở tất cả các môn thi (trừ môn ngữ văn), có những thí sinh có tổng điểm được nâng đến gần 30 điểm... Đây là thông tin được công bố tại cuộc họp báo chiều 17-7, do UBND tỉnh Hà Giang phối hợp với Bộ GD-ĐT tổ chức.

Kết quả chấm thẩm định được sử dụng để thay thế cho toàn bộ kết quả chấm bài thi trắc nghiệm do hội đồng thi Sở Giáo dục - đào tạo Hà Giang công bố ngày 11-7. Kết quả chấm thẩm định này được sử dụng để xét công nhận tốt nghiệp THPT và xét tuyển sinh đại học, cao đẳng, trung cấp năm 2018 theo quy chế"

PGS.TS MAI VĂN TRINH - cục trưởng Cục Quản lý chất lượng, Bộ GD-ĐT

Từ điểm "liệt" trở thành... giỏi

Với gần 50% số thí sinh so với cả nước có các tổng điểm xét tuyển khối A1 từ 27 điểm trở lên, trong đó có những thí sinh trong tốp điểm cao nhất cả nước (28,9 điểm) và rất nhiều điểm 9, trên 9 ở tất cả các môn, Hà Giang trở thành địa phương thu hút sự chú ý của cả nước trong một kỳ thi được đánh giá là đề thi khó, điểm thi giảm mạnh.

Đây cũng là điều khiến gần một tuần qua, Hà Giang trở thành "điểm nóng" với nghi án gian lận thi cử. Tuy nhiên, dù đã phỏng đoán trên cơ sở những phân tích logic của nhiều chuyên gia có kinh nghiệm thì dư luận cũng phải ngã ngửa khi tại cuộc họp báo chiều 17-7 do UBND tỉnh Hà Giang phối hợp với Bộ GD-ĐT tổ chức đã công bố một kết quả chấm thẩm định ít ai có thể ngờ đến.

Chấm thẩm định bài thi trắc nghiệm của 5.500 bài thi với ít nhất mỗi thí sinh có 3 bài thi trắc nghiệm, liên quan tới 8/9 môn thi là việc chưa từng được Bộ GD-ĐT quyết định làm trong các kỳ thi THPT trước đây.

330 bài thi trắc nghiệm của 114 thí sinh đã được xác nhận có sự chênh lệch giữa chấm thẩm định và kết quả chấm thi đã được công bố là con số rất lớn ở một tỉnh có số thí sinh khiêm tốn. 

Nhưng điều đáng nói hơn là mức điểm gian lận có 1 - 8,75 điểm, xét theo các bài thi được chấm lại. Có những thí sinh có tổng điểm gian lận từ 20 đến gần 30 điểm. Có những bài thi điểm thật chỉ đạt 0,75 - 1 điểm (rơi vào điểm liệt) nhưng đã được nâng lên thành 9 - 9,75 điểm.

Tại cuộc họp báo, PGS.TS Mai Văn Trinh - cục trưởng Cục Quản lý chất lượng, Bộ GD-ĐT - cho biết chỉ riêng điểm thi môn ngữ văn là không có sai phạm, còn các môn thi trắc nghiệm thì dấu hiệu gian lận rõ rệt.

Chỉ cần 6 giây để sửa một bài thi

Theo xác minh ban đầu của đoàn kiểm tra với các thành viên thuộc Bộ GD-ĐT và Bộ Công an thì ông Vũ Trọng Lương - phó phòng khảo thí Sở GD-ĐT Hà Giang - là người can thiệp vào kết quả thi của thí sinh.

Thông tin của đại diện Cục An ninh chính trị nội bộ (A83) Bộ Công an tại cuộc họp báo thì ông Lương là người thực hiện hoàn toàn hành vi sửa chữa, nâng điểm với tất cả các trường hợp.

Theo ông Nguyễn Cao Khương - phó trưởng phòng 4, A83, ông Lương là người được Sở GD-ĐT Hà Giang giao sử dụng một máy tính dùng để quét trắc nghiệm. Ngày 27-6, sau khi Bộ GD-ĐT công bố đáp án thi THPT quốc gia, ông Lương đã tải toàn bộ đáp án đó về và lưu trong máy.

Vào thời điểm này, tổ chấm trắc nghiệm của Hà Giang đã xử lý xong bước 1 là quét ảnh và chuyển dữ liệu gốc về Bộ GD-ĐT. Về nguyên tắc, tổ chấm trắc nghiệm phải xử lý tiếp bước 2 là đọc ảnh (xử lý nhận dạng ảnh) và cũng phải gửi về Bộ GD-ĐT một đĩa dữ liệu, trước khi kiểm dò (soát các lỗi thông thường) và chấm. Nhưng ở bước thứ 2 này, ông Lương đã can thiệp.

Trước đó ông Lương đã có thông tin số báo danh của thí sinh để chuẩn bị cho việc chỉnh sửa bài thi theo đúng đáp án với các mã đề mà thí sinh đã làm. Ở bước thứ 2, khi xử lý việc đọc ảnh và chuyển định dạng, ông Lương copy kết quả đã sửa chữa theo đáp án để dán vào. Sau khi ông Lương thực hiện hành vi này, tổ chấm trắc nghiệm mới gửi dữ liệu lần 2 về Bộ GD-ĐT. 

"Quy trình này rơi vào tầm khoảng 6 giây để xử lý một trường hợp" - ông Khương cho biết. Cũng theo ông Khương, cơ quan an ninh đã tìm thấy có nhiều tin nhắn gửi đến liên quan tới động cơ chỉnh sửa, nâng điểm bài thi của thí sinh.

Ngoài can thiệp trên máy tính, theo A83, ông Lương còn chuyển toàn bộ hòm chấm thi trắc nghiệm chứa bài thi trắc nghiệm và máy tính về đặt tại phòng khảo thí của Sở GD-ĐT và trong khoảng thời gian hơn 2 tiếng rưỡi, từ 12h-14h38, ông Lương đã mở được khóa niêm phong, rút bài ở các túi sau đó tẩy xóa và sửa theo đáp án của Bộ GD-ĐT.

Bài thi của thí sinh (phiếu trả lời bằng giấy) cũng được chỉnh sửa để hợp thức hóa việc gian lận. Theo nhận định của một số chuyên gia, mục đích của việc làm này là để về sau nếu có sự cố phát sinh phải chấm thẩm định, bài thi và dữ liệu trên máy trùng khớp.

Tuy nhiên, theo ông Mai Văn Trinh thì dữ liệu gốc (sau bước 1) đã gửi về Bộ GD-ĐT vẫn còn nguyên vẹn, không bị sửa chữa, thay thế. Và đây là bằng chứng quan trọng để đoàn kiểm tra đối chiếu và chấm thẩm định.

Từ phát hiện của cộng đồng mạng…

Vụ việc xuất phát từ "nghi vấn" của cộng đồng mạng, trong đó có sự đóng góp tích cực của các giáo viên nhiều nơi trên cả nước.

Thầy Trần Mạnh Tùng - Trường THPT Lương Thế Vinh, tác giả của status "Hà Giang có biến" đăng trên Facebook cá nhân sau khi Bộ GD-ĐT công bố kết quả thi - là một trong những người rất tích cực thông tin về nghi án này. Nội dung này trên trang cá nhân của thầy Tùng lập tức đã nhận được hơn 2.000 lượt like và hơn 600 lượt chia sẻ.

Ngày 17-7, trao đổi với Tuổi Trẻ, thầy Tùng nói: "Số điểm thi từ 27 trở lên tập trung bất thường ở Hà Giang, phổ điểm bình thường sẽ cao ở giữa, thoải đều sang hai bên, nhưng phổ điểm nhiều môn ở Hà Giang như môn toán - tự nhiên đoạn cuối ở phần điểm cao lại "ngóc lên" kỳ lạ".

NGỌC HÀ

* TS HOÀNG NGỌC VINH (nguyên vụ trưởng Vụ Giáo dục chuyên nghiệp, Bộ GD-ĐT):

ts-hoang-ngoc-vinh

Quy trình chấm thi chưa hoàn thiện

Theo tôi, quy trình chấm thi trắc nghiệm kỳ thi THPT quốc gia năm nay khá tốt... đối với người trung thực. Với người hoặc với nhóm người muốn gian lận thì cần hoàn thiện thêm người và công nghệ giám sát...

Nhiều khả năng ông Vũ Trọng Lương được giao một mình làm việc này và ông này biết được số báo danh của các bài thi. Để sửa điểm bài thi thì không thể nào thực hiện trong mấy giây được. Tôi cho rằng để làm được việc này, chắc chắn ông Lương phải có sự thông đồng với người khác, cũng không loại trừ chịu một áp lực nào đó và có "chống lưng", chứ một mình ông ấy không thể làm được. Như vậy, rõ ràng quy trình chấm thi hiện nay chưa hoàn thiện, dẫn đến việc can thiệp sửa điểm bài thi. Trong quy trình này, cần quy định việc lắp camera giám sát nhân viên xử lý dữ liệu do một trung tâm kiểm soát và lưu lại video theo dõi hoạt động nếu vẫn còn muốn dùng kết quả thi THPT để xét tuyển vào ĐH như hiện nay.

* TS NGUYỄN QUỐC CHÍNH (giám đốc Trung tâm khảo thí và đánh giá chất lượng đào tạo, ĐH Quốc gia TP.HCM):

Làm rõ trách nhiệm những người liên quan

ts-nguyen-quoc-chinh

Nếu đọc kỹ quy chế thi THPT quốc gia năm nay, về quy trình chấm thi trắc nghiệm sẽ thấy được một người không thể nào trực tiếp can thiệp kết quả thi của thí sinh. Để thực hiện được việc này, có thể những người khác không trực tiếp tham gia nhưng bỏ lơ về mặt giám sát, quản lý trong quá trình chấm. Trong khâu chấm thi, bất kỳ người nào tham gia quá trình này khi làm gì cũng luôn có cả "bộ sậu" đứng quanh mình, không bao giờ có chuyện một người thao tác một máy tính. Quy trình chấm thi vô cùng chặt chẽ, mọi thứ đều có biên bản, nhiều người giám sát cùng lúc. Việc đưa ra kết luận ban đầu trong vụ tiêu cực này chỉ do một người thực hiện là chưa thỏa đáng. Nếu quả thực chỉ có một mình ông Lương làm thì chứng tỏ hội đồng chấm thi không tuân thủ quy trình, không làm đúng trách nhiệm. Cần làm rõ những người có trách nhiệm liên quan lúc đó làm gì.

* ThS HỨA MINH TUẤN (phó hiệu trưởng Trường ĐH Tài chính - marketing):

ths-hua-minh-tuan

Phải có sự tham gia của toàn bộ ban chấm thi

Với quy trình chấm thi trắc nghiệm hiện nay, không thể có chuyện một mình ông Lương gian lận được. Thành phần tổ xử lý bài thi trắc nghiệm gồm tổ trưởng là lãnh đạo ban chấm thi; các thành viên là cán bộ và kỹ thuật viên; bộ phận giám sát gồm công an và cán bộ thanh tra.

Sau khi quét bài thi, phải kiểm dò để đối chiếu và sửa hết các lỗi kỹ thuật (nếu có) ở quá trình quét. Dữ liệu quét được ghi vào hai CD giống nhau, được niêm phong dưới sự giám sát của thanh tra và công an. Một đĩa giao cho chủ tịch hội đồng thi lưu giữ, một đĩa gửi chuyển phát nhanh về Bộ GD-ĐT. Chỉ sau khi đã gửi CD dữ liệu quét về Bộ GD-ĐT, tổ xử lý bài thi trắc nghiệm mới được mở niêm phong CD chứa dữ liệu chấm dưới sự giám sát của công an và thanh tra để tiến hành chấm điểm. Quá trình xử lý bài thi trắc nghiệm đều lưu lại toàn bộ vết tích và được báo cáo về Bộ GD-ĐT. Bất kỳ một cá nhân nào đều không được phép một mình tự ý mở khóa phòng chấm thi để vô xử lý được.

Như vậy phải có sự tham gia của toàn bộ ban chấm thi, thư ký, giám sát, chứ không phải chỉ có một người. Cần làm rõ trách nhiệm của trưởng ban chấm thi và tất cả những người liên quan trong hội đồng chấm thi.

ong-nguyen-cao-khuong

Ông Nguyễn Cao Khương - Ảnh: ANH ĐỨC

Những câu hỏi còn lại

Sau cuộc họp báo, dù các cơ quan có trách nhiệm đã công bố kết luận bước đầu nhưng nhiều câu hỏi vẫn còn đó.

Một chuyên gia có kinh nghiệm về xử lý bài thi trắc nghiệm theo đúng quy trình của Bộ GD-ĐT khẳng định chỉ một mình ông Vũ Trọng Lương - phó phòng khảo thí Sở GD-ĐT Hà Giang - thì không thể nào thực hiện được hành vi trên trong chừng ấy thời gian.

Có ai là người tiếp tay?

Tại cuộc họp báo, Tuổi Trẻ cũng đặt câu hỏi liệu có người thông đồng, giúp sức cho ông Lương không? Một quy trình chặt chẽ với sự giám sát của cả cán bộ an ninh và thanh tra cắm chốt thì tại sao ông Lương qua mặt được? Những người có trách nhiệm khác đã ở đâu khi ông Lương thực hiện hành vi gian lận?

Ông Nguyễn Cao Khương - phó trưởng phòng 4, A83 - nói: "Chưa phát hiện có ai phối hợp với ông Lương trong quá trình đó". Tuy nhiên, ông Khương cũng cho rằng quy trình bảo mật liên quan tới giám sát của công an cũng như thanh tra bộ, thanh tra sở chưa chặt chẽ, vì để cho ông Lương xử lý tất cả những thí sinh có liên quan mà trong toàn bộ quá trình đó các thành viên không biết.

"Chúng tôi phải làm việc từ 8h tối đến 4h sáng, với gần 10 người mới có thể rút được bài ra kiểm tra và xác định xem có sự sửa đổi trên bảng chấm gốc không. Nên tôi thấy việc này chỉ thực hiện một mình thì cực kỳ khó khăn. Vì thế chúng tôi sẽ phải tiếp tục làm để xác định xem có hay không có sự tiếp tay" - ông Khương nói.

Có chạy điểm, mua điểm hay không?

Nhiều câu hỏi tại cuộc họp báo đặt ra về động cơ gian lận của ông Lương, liên quan tới số đông thí sinh. Phải chăng có chuyện nhận tiền, chạy điểm hoặc có "con ông cháu cha" được nâng điểm?

Ông Trần Đức Quý, phó chủ tịch UBND tỉnh Hà Giang, nói: "Trong kỳ thi có nhiều đối tượng thi nhưng tôi nghĩ không lãnh đạo nào nói là phải đưa con tôi vào trường đại học nào. Còn nếu sai ở điểm nào, ở đâu, xử lý ra sao, chúng tôi sẽ tiếp tục làm rõ và trả lời dư luận".

Ông Quý khẳng định chắc chắn động cơ của ông Lương không trong sáng. Còn việc khẳng định có "mua điểm" hay không phải chờ cơ quan pháp luật vào cuộc. "Nếu đúng như vậy sẽ xử lý theo đúng quy định. Hiện sự việc vẫn đang tiếp tục điều tra. Sau khi có kết luận cuối cùng của công an, nếu phải khởi tố sẽ khởi tố, có thể sẽ đuổi việc" - ông Quý nói.

Với tư cách là trưởng ban chỉ đạo kỳ thi THPT quốc gia 2018 của Hà Giang, ông Quý thừa nhận mình phải chịu trách nhiệm về công tác chỉ đạo. Trách nhiệm đến đâu sẽ chịu xử lý đến đó.

Vì vụ gian lận thi cử, giám đốc Sở GD-ĐT Sơn La "đội sổ" tín nhiệm thấp Vì vụ gian lận thi cử, giám đốc Sở GD-ĐT Sơn La 'đội sổ' tín nhiệm thấp

TTO - Ông Hoàng Tiến Đức, giám đốc Sở Giáo dục và đào tạo Sơn La, có số phiếu tín nhiệm thấp nhiều nhất trong số 30 người được HĐND tỉnh này lấy phiếu tín nhiệm hôm nay 7-12.

VĨNH HÀ - TRẦN HUỲNH
Trở thành người đầu tiên tặng sao cho bài viết 0 0 0
Bình luận (0)
thông tin tài khoản
Được quan tâm nhất Mới nhất Tặng sao cho thành viên