Ảnh: L.Điền

Vấn đề đặt ra có vẻ hoang đường, nhưng hóa ra đó là một phương pháp đếm của các nhà làm tính Trung Hoa từ xưa, với cách đếm trên các ngón của hai bàn tay theo thứ tự từ hàng đơn vị đến hàng tỉ.

Trên đây chỉ là nét sơ lược của một tập sách rất thú vị: Chữ số hay lịch sử một phát minh vĩ đại của Georges Ifrah, xuất bản lần đầu tại Paris năm 1985. Bản tiếng Việt do Trần Thị Châu Hoàn và Nguyễn Ngọc Tuấn dịch vừa được NXB Tri Thức in lại lần thứ ba.

Tập sách điểm lại sự ra đời các con số, lịch sử các cách đếm, hệ đếm, những phát minh chữ số, những câu chuyện, giả thiết về sự phát triển kiến thức toán học của loài người từ thuở sơ khai...

Hóa ra, lịch sử văn minh nhân loại hoàn toàn có thể nhìn thông qua lịch sử ra đời của các chữ số và cách đếm, nó bắt đầu trước cả khi có chữ viết. Và đây là một mảng văn minh sinh động có tác dụng kích thích trí tưởng tượng không kém những câu chuyện truyền thuyết ly kỳ nào.

Trong tập sách này, bạn đọc sẽ không chỉ được biết đầy đủ ý nghĩa việc phát minh ra con số zero, phát minh cơ số, kế toán của người mù chữ (thật ra là lúc chưa có chữ)... mà còn biết đến hàng loạt câu chuyện hấp dẫn như cách người phương Ðông ngã giá khi mua bán bằng cách che vạt áo và nắm bàn tay của nhau - một cách đếm được nhắc đến từ thế kỷ 18...