Bánh kẹo các nước ASEAN xuất hiện ngày càng nhiều trên quầy kệ các cửa hàng, siêu thị (ảnh chụp tại một cửa hàng bánh kẹo trên đường Nguyễn Kiệm) - Ảnh: Tiến Long

Bánh kẹo các nước ASEAN đã bắt đầu xuất hiện nhiều tại hệ thống bán lẻ TP.HCM từ vài năm trở lại đây. Tuy nhiên, đến thời điểm này có thể thấy bánh kẹo Thái Lan, Indonesia hay Malaysia phủ sóng từ chợ, siêu thị đến các cửa hàng tạp hóa với mật độ dày đặc.

Hàng ngoại khắp các kệ

Ghi nhận tại rất nhiều chợ, cửa hàng tạp hóa trên địa bàn TP.HCM, nhiều mặt hàng bánh kẹo có xuất xứ từ Indonesia, Thái Lan xuất hiện nhan nhản.

Chị Thu Hà, tiểu thương tại chợ Rạch Ông (Q.8), cho biết chỉ trong 1-2 năm gần đây hàng ngoại về tăng gấp 2-3 lần so với trước. "Dù giá có loại cao hơn hàng trong nước nhưng vẫn được nhiều người tiêu dùng chọn mua do mẫu mã khá bắt mắt" - chị Hà nói.

Chỉ một gian hàng nhỏ chưa tới 15m2 tại chợ Phạm Văn Hai (Q.Tân Bình) nhưng sạp hàng của chị Thu vẫn trưng bày được tới vài chục loại mặt hàng bánh kẹo, chưa kể rất nhiều loại mặt hàng khác.

Bắt mắt nhất trên kệ hàng là các loại kẹo hay bánh từ Thái Lan, Malaysia được nhập về như: kẹo ngọt Jinny 52.000 đồng/lốc, bán lẻ 5.000 đồng/ống, bánh khoai tây xắt lát mỏng của Malaysia giá 28.000 đồng/hộp, bánh bông lan bắp 62.000 đồng/hộp...

Điều dễ nhận thấy là thay vì thiết kế kiểu hộp vuông truyền thống, các loại bánh nhập có đủ loại hình thù từ ống nhỏ, ống dài, hình tròn với màu sắc bắt mắt. Các loại bánh kẹo dành cho trẻ em được phủ màu, có vị ngọt ngon khá hấp dẫn.

Đếm sơ sơ cũng có thể thấy 10-15 loại bánh kẹo ngoại xuất hiện trên kệ của chị Thu, phần lớn xuất xứ Thái Lan, Indonesia hay Malaysia. "Đủ loại bánh ngọt, bông lan, kẹo viên, snack... cho mọi thành phần" - chị Thu giới thiệu.

Tương tự, tại cửa hàng thực phẩm sạch trên đường Hai Bà Trưng (Q.1), bánh bông lan Richy xuất xứ Malaysia có giá 46.000 đồng/hộp, mặt hàng rong biển đóng gói nhãn hiệu Cậu Chủ Nhỏ (xuất xứ Thái Lan) có giá 40.000 - 67.000 đồng/hộp chưa tới 100gr…cũng được giới thiệu rất nhiều.

Riêng bánh cookie vô cùng đa dạng từ bánh ngũ cốc, bánh quy nhân kem, bánh quy phủ đường đến bánh quy sôcôla... giá khá mềm 11.000 - 35.000 đồng/gói. Chị Phương Nhi (đường Trần Đình Xu, Q.1) cho biết thỉnh thoảng vẫn đi mua các mặt hàng bánh kẹo hay hàng tiêu dùng nhập khẩu.

Chị  cho hay: “Ngoài hàng bình dân thì hàng xịn nhập từ Thái Lan giá đôi khi có mắc hơn chút xíu nhưng vị ngon đặc trưng, không quá ngọt, quá béo nên cũng dễ ăn hơn so với một số loại bánh kẹo trong nước”. 

Tuy nhiên, làm mưa làm gió phải kể đến một thương hiệu bánh xốp vị phômai của Indonesia. Kể từ khi ra mắt tại thị trường VN vào tháng 5-2011, chỉ trong một thời gian ngắn các loại bánh thương hiệu này đã phủ sóng khắp các tiệm tạp hóa, cửa hàng lưu động trước cổng trường học, trên kệ siêu thị… thậm chí còn xuất hiện trong các giỏ quà tết. 

“Ăn đứt” khâu tiếp thị bán hàng

Theo chị Thu, các nhãn hiệu bánh, kẹo Thái Lan, Indonesia hay Malaysia không chi tiền quầy kệ cho sạp thường xuyên, nhưng họ chi rất mạnh tay vào các đợt khuyến mãi. "Cứ trưng bày hai sản phẩm thì được tặng một sản phẩm, thậm chí có loại cứ trưng bày một thì được tặng một  hộp, sạp nào dám từ chối?" - chị Hà khoe. 

Hết đợt này thì họ cho biết sắp có đợt mới, cứ thế hàng hóa xuất hiện đều đặn, liên tục trên kệ, cứ như vậy độ phủ tăng càng mạnh khiến hàng ngoại đang ngày càng cạnh tranh dữ dội với hàng trong nước.

"Nếu so về mức độ, hàng trong nước vẫn áp đảo, nhưng giờ hàng ngoại tăng nhiều" - một tiểu thương chợ Rạch Ông (Q.8) cho biết. Bên cạnh đó, theo chị Thu, giải quyết khiếu nại hay chiết khấu đối với tiểu thương được giải quyết nhanh khiến người bán khá ưa thích.

"Khuyến mãi hay trưng bày họ ký hợp đồng đàng hoàng, chiết khấu thường xuyên trong khi nhiều "anh" trong nước chiết khấu rất ít, thậm chí chẳng có" - chị Thu nói.

Đại diện Công ty bánh kẹo Phạm Nguyên cho biết Thái Lan được xem là vương quốc bánh kẹo ở Đông Nam Á. Doanh nghiệp Thái Lan rất chuyên nghiệp không chỉ trong phát triển sản phẩm, phân phối và xuất khẩu sang VN mà đón đầu thị hiếu rất nhanh. 

Bánh kẹo nội co cụm

Theo các chuyên gia, năm 2015 sức ép thị trường bánh kẹo VN sẽ tiếp tục gia tăng do thuế nhập khẩu đối với các loại bánh kẹo từ thị trường ASEAN về VN còn 0%.

Thương vụ bán mảng bánh kẹo của Kinh Đô cho Tập đoàn Mondelèz International  (Mỹ) trị giá 370 triệu USD đã khiến cán cân bánh kẹo nội và ngoại phải sắp xếp lại, khi đây là một trong những nhà sản xuất bánh kẹo hàng đầu của VN.

Một thị trường đầy tiềm năng và luôn giữ được tốc độ tăng trưởng tốt nhưng lại đang bị các doanh nghiệp nước ngoài đe dọa “nuốt chửng” thông qua các vụ mua bán, sáp nhập đã báo động phần nào sức cạnh tranh của hàng VN.

Thực tế sau khi bỏ thuế, chênh lệch giá giữa bánh kẹo trong nước và hàng ASEAN còn khoảng 10 -15%, giá hàng nhập vẫn nhỉnh hơn. Nhưng doanh nghiệp sản xuất chưa thể kéo giảm thêm giá thành do đầu vào còn lệ thuộc nguyên liệu nhập khẩu.

Vấn đề hiện nay các doanh nghiệp sản xuất trong nước vẫn phải mua đường với giá cao vì chính sách bảo hộ đường trong nước, trong khi doanh nghiệp các nước đang hưởng lợi thế về nguyên liệu đầu vào. Đến nay, doanh nghiệp VN vẫn đang nhập dầu, bơ từ Malaysia, đường từ Thái Lan để có giá tốt.

Giá đường trong nước đang cao hơn giá đường Thái Lan 1.000 - 4.000 đồng/kg tùy thời điểm. Việc phụ thuộc vào nguyên phụ liệu nước ngoài làm tính cạnh tranh hàng trong nước giảm đi khá nhiều. 

Ông Phan Văn Thiện, phó tổng giám đốc Bibica, thừa nhận không đợi đến khi thuế nhập khẩu các mặt hàng bánh kẹo về 0% từ đầu năm 2015 thì thị trường bánh kẹo trong nước mới bị ảnh hưởng.

Từ nhiều năm nay, khi thuế suất còn 5%, bánh kẹo ASEAN đã vào thăm dò và lập hệ thống phân phối ở VN khá dày đặc. Hàng nhập khẩu còn "phủ sóng" qua các chuỗi cửa hàng tiện lợi, siêu thị ngoại vào thị trường VN nên có nhiều lợi thế trong tiếp cận người tiêu dùng.

Bản thân doanh nghiệp VN cũng có chuẩn bị cho thời điểm này vì có bỏ thuế hay không thì cạnh tranh trên thị trường vẫn được quyết định bằng chất lượng sản phẩm. Tuy nhiên, theo các chuyên gia, với những gì đang diễn ra thì cơ cấu thị phần sẽ thay đổi trong thời gian tới.