Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và đầu tư Bùi Quang Vinh - Ảnh: TTO

Và một thông lệ của quốc tế là không hình sự hóa các quan hệ kinh tế và dân sự. 

Đây là vấn đề không mới nhưng rõ ràng nó vẫn đang là những trở ngại, là những rào cản đối với công cuộc đổi mới, sáng tạo, làm nản lòng rất nhiều nhà đầu tư, doanh nhân muốn bỏ tiền ra đầu tư kinh doanh.

Do vậy khi xem xét các luật ban hành mới hoặc sửa đổi các điều luật hiện hành, phải căn cứ trên tinh thần đổi mới của Hiến pháp năm 2013. Không để tình trạng Hiến pháp mở ra còn các bộ luật, các điều luật thì đóng lại.

Ở đây chúng ta phải có những giải pháp đúng, ngoại trừ những hành vi gây ra nguy hiểm cho xã hội phải truy tố hình sự, còn lại những hành động về mặt kinh tế phải được xử lý bằng các biện pháp kinh tế. Cụ thể như thu hồi lợi nhuận và khoản tiền bị chiếm đoạt phi pháp.

Thậm chí có thể phạt nặng hơn rất nhiều những cái mà họ đã chiếm đoạt, để ngăn chặn tái diễn trong tương lai. Còn biện pháp hình sự chưa chắc đã đảm bảo được mục tiêu đó, cho vào tù nhưng tài sản có thể thất thoát.

Chúng ta muốn phát triển thêm các doanh nghiệp, động viên mọi người bỏ tiền đầu tư kinh doanh, làm ăn, đóng góp, sáng tạo và đổi mới. Trong đó, nhiều đổi mới có thể đi trước và có thể không đúng luật pháp. Nếu chúng ta quy vào những tội không rõ ràng thì đó chính là cản trở sáng tạo.

Vì vậy, khi làm luật chúng ta phải đảm bảo lợi ích cho số đông. Phải tạo những thuận lợi cho số đông, còn có một số rất ít vi phạm phải có chế tài xử lý riêng biệt. Không thể vì một ít vi phạm nhỏ hoặc một số cá thể nào đó mà chúng ta lại đưa ra một luật phổ cập cho tất cả mọi người phải trói lại, đó là cái sai.

Có hai tội được nói tới rất nhiều là kinh doanh trái phép và tội cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng. Luật đầu tư (sửa đổi) được Quốc hội thông qua năm 2014 đã quy định rất rõ sáu ngành nghề cấm đầu tư kinh doanh.

Như vậy vấn đề này trong Bộ luật hình sự phải được quy định phù hợp. Chúng tôi ủng hộ ban soạn thảo bỏ điều này ra (không quy định trong dự thảo bộ luật), bỏ ra đây không phải chúng ta không xử lý những hành động sai phạm mà quy định cụ thể trong từng lĩnh vực.

Tương tự, đối với tội cố ý làm trái quy định quản lý về kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng, dự thảo bộ luật đã bỏ rồi, tuy nhiên đang có nhiều ý kiến nói không nên bỏ.

Chúng tôi đề nghị phải bỏ. Ở đây ban soạn thảo Bộ luật hình sự (sửa đổi) cần rà soát lại các quy định liên quan trong từng tội danh cụ thể, cố gắng không hình sự hóa nhiều mà đưa ra biện pháp thu hồi, ngăn chặn bằng biện pháp kinh tế là tốt nhất.

Những luật về kinh tế có thoáng bao nhiêu chăng nữa mà Luật hình sự bó chặt lại, không rõ ràng thì không ai dám bỏ tiền làm ăn. Chúng tôi chắc chắn như vậy và đây là vấn đề vận mệnh của đất nước.

BÙI QUANG VINH (Bộ Trưởng Bộ Kế hoạch và đầu tư)