Phóng to

Một phần chung cư cao tầng trị giá 66 tỉ đồng ở Hà Giang đang đi vào hoang phế (ảnh tư liệu, chụp cuối năm 2004)

TT - Qua công tác kiểm tra, các cơ quan chức năng nhận thấy công tác quản lý đầu tư và xây dựng của tỉnh Hà Giang đã bộc lộ những thiếu sót, sai phạm nghiêm trọng, dẫn đến tình trạng nợ vốn đầu tư xây dựng cơ bản rất nặng nề.

Tỉnh nợ, công trình đình đốn, doanh nghiệp sắp phá sản

Như Tuổi Trẻ đã từng phản ánh, phong trào “đại công trường” của Hà Giang trong những năm 2001-2004 để tạo bước nhảy vọt về cơ sở hạ tầng phục vụ phát triển công nghiệp đã không đạt những mục tiêu đề ra. Đến giữa năm 2005, chủ trương “đại công trường” đứng trên bờ phá sản cùng với cả trăm doanh nghiệp (DN) nợ nần chồng chất.

Kết quả kiểm tra mà Bộ Kế hoạch và đầu tư cùng các bộ ngành liên quan khác tiến hành vào giữa năm 2005 cho thấy chủ trương “đại công trường” trên địa bàn Hà Giang để lại một khoản nợ giá trị khối lượng xây dựng cơ bản là 953,387 tỉ đồng (trong đó nợ công trình đã quyết toán và chờ quyết toán là 545,459 tỉ đồng). Chính do khoản tiền ngân sách nợ đã khiến Hội DN trẻ Hà Giang phải tuyên bố nếu không được xem xét thanh toán, sẽ có khoảng 50-60% trong tổng số hơn 350 DN của Hà Giang bị phá sản.

Theo tìm hiểu của Tuổi Trẻ, cũng chính vì những khoản vay chưa biết khi nào trả làm cho hàng trăm công trình, dự án xây dựng đang triển khai buộc phải ngừng thi công vì tình trạng cho DN vay ứng vốn để triển khai các công trình đã vượt ngoài khả năng chịu đựng của ngân hàng. Tính đến 30-6-2005, tổng dư nợ cho vay của các ngân hàng tại Hà Giang đã lên đến 1.527,7 tỉ đồng, riêng các DN xây dựng nợ 515,7 tỉ đồng với 444,9 tỉ đồng nợ quá hạn.

Người khổng lồ chân đất

Theo phân tích của Bộ Kế hoạch và đầu tư, nguyên nhân dẫn đến tình trạng nợ đọng vốn đầu tư xây dựng cơ bản là bắt nguồn từ việc vi phạm các qui định của Nhà nước về quản lý đầu tư và xây dựng. Mải mê với viễn cảnh đẹp trong tương lai, chủ trương “đại công trường xây dựng” đã được bí thư tỉnh ủy (thời điểm đó là ông Vũ Ngọc Kỳ) và thường trực Tỉnh ủy tỉnh Hà Giang cho tiến hành mà không căn cứ vào thực lực của địa phương và khả năng hỗ trợ của ngân sách trung ương.

Ngay từ kế hoạch đầu tư hằng năm, nhiều dự án không có trong kế hoạch nhưng vẫn được nguyên bí thư tỉnh ủy trực tiếp ghi ý kiến cho đầu tư xây dựng (có dự án đã ấn định vốn và đơn vị thi công), sau đó được Văn phòng Tỉnh ủy thông báo ý kiến dưới hình thức kết luận của thường trực tỉnh ủy, giao UBND tỉnh và các ngành hữu quan, chủ đầu tư thực hiện. Cách làm này dẫn đến tình trạng nhiều dự án dù chưa có thiết kế kỹ thuật và dự toán được duyệt nhưng vẫn ghi kế hoạch đầu tư xây dựng, trái với qui chế chung.

Bên cạnh đó, có một loạt DN ra đời để nhắm vào việc thực hiện các dự án đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng từ nguồn vốn ngân sách. Chỉ trong khoảng năm năm, số DN được thành lập mới tăng gấp đôi tổng số DN đã có trong cả giai đoạn trước, trong đó chủ yếu là những DN trong lĩnh vực xây dựng. Điều đáng nói phần vốn mà các DN ứng ra cho các dự án chủ yếu đều là vốn vay ngân hàng, trong khi ngân sách tỉnh lại không có khả năng thanh toán.

Riêng việc lập dự án đầu tư, do nhiều ngành, nhiều cấp và nhiều DN đã lập các báo cáo nghiên cứu khả thi sơ sài, mang tính hình thức. Có những dự án không nêu được sự cần thiết phải đầu tư nhưng vẫn được các cơ quan chức năng thẩm định và trình để UBND tỉnh phê duyệt. Đó cũng là lý do có những công trình như khu chung cư Hà Trung, sau một thời gian triển khai đã phải tạm ngừng thi công, bỏ mặc các khung bêtông, cốt thép han gỉ giữa trời và cỏ dại trùm lấp.

Cũng từ cách làm sai qui định về quản lý đầu tư của ông Vũ Ngọc Kỳ và Thường trực tỉnh ủy, trong quá trình thẩm định và phê duyệt dự án, có những dự án không tổng hợp đầy đủ các ý kiến tham gia thẩm định, không rõ phương án tài chính thực hiện dự án. Các dự án thuộc nguồn ngân sách tỉnh quản lý đều không có kế hoạch đấu thầu, 100% dự án thực hiện theo hình thức chỉ định thầu, thậm chí nhiều dự án thực hiện chỉ định thầu không đúng qui chế, nhiều dự án có bút phê của ông Vũ Ngọc Kỳ cho phép nhà thầu được thi công công trình, thậm chí ghi cụ thể mức vốn kế hoạch hằng năm.

Để giải quyết cấp bách những tồn tại và sai phạm trên ở tỉnh Hà Giang, Bộ trưởng KH-ĐT Võ Hồng Phúc đã đề xuất với Thủ tướng Chính phủ giao cho UBND tỉnh tổ chức thanh tra trên diện rộng công tác quản lý đầu tư và xây dựng cơ bản tại tỉnh Hà Giang. Cấp ngay vốn bổ sung 220 tỉ đồng cho các công trình hoàn thành đã đưa vào sử dụng, đã quyết toán. Ngoài ra, Bộ KH-ĐT cũng kiến nghị Thủ tướng giao Ngân hàng Nhà nước chỉ đạo các ngân hàng xem xét điều chỉnh thời hạn trả nợ, miễn giảm lãi vay cho các doanh nghiệp nhằm tạo điều kiện cho các doanh nghiệp ổn định sản xuất kinh doanh.