Ông Đỗ Tuấn Đạt - Ảnh: Lan Anh

Các chuyên gia đề xuất biện pháp khắc phục nghịch lý này.

* Ông Đỗ Tuấn Đạt (giám đốc Công ty Văcxin và sinh phẩm số 1, Bộ Y tế):

Cải cách quy trình tiêm chủng

Từ cách đây một tháng, hai phòng tiêm chủng của chúng tôi triển khai tiêm dịch vụ theo hình thức đăng ký trước, thay vì thông báo có văcxin và người dân đến xếp hàng tự do, để rồi có người đi từ 12g đêm nhưng vẫn không nhận được văcxin.

Ở Hà Nội, đã có những trung tâm tổ chức theo hình thức như chúng tôi, cũng có nơi họ để xếp hàng tự do. Người dân xếp hàng rất mệt mỏi, nhưng nếu bảo làm cách gì để họ chuyển sang tiêm miễn phí, không đổ xô đi tiêm dịch vụ thì rất khó.

Chúng tôi có một bài học ở văcxin ngừa viêm não Nhật Bản. Ở cả chương trình mở rộng lẫn dịch vụ đều sử dụng loại văcxin do VN sản xuất. Tiêm dịch vụ đắt hơn, còn tiêm chủng mở rộng thì miễn phí, vậy mà nhiều người vẫn chọn tiêm dịch vụ. Cũng văcxin ấy nhưng có người vẫn nghĩ tiêm dịch vụ tốt hơn.

Bài học ở đây là người dân không lựa chọn loại văcxin mà lựa chọn quy trình tiêm chủng. Một quy trình tiêm chủng đầy đủ các bước, lịch sự, ân cần, tư vấn đầy đủ... sẽ khiến người dân yên tâm. Cho nên cần phải cải cách quy trình tiêm chủng mở rộng.

Một vấn đề nữa là phụ thuộc vào mỗi cán bộ y tế. Trước đây cán bộ y tế thường tư vấn người dân chọn văcxin dịch vụ, vì rõ ràng có lợi hơn một chút về công tiêm. Chương trình tiêm chủng mở rộng của Nhà nước rõ ràng không có tài chính để chi trả công tiêm như dịch vụ.

Tuy nhiên, nếu mỗi cán bộ y tế có tâm, tư vấn cho người dân lựa chọn văcxin phù hợp để họ đỡ vất vả hơn sẽ là rất tốt.

Vừa qua khi đi dự hội nghị khu vực ở Thái Lan, chúng tôi rất quan tâm đến chương trình tiêm chủng tại Sri Lanka, ở đó chương trình tiêm chủng mở rộng triển khai rất tốt vì điều tra sau tai biến tiêm chủng tốt và minh bạch.

Ông Phan Trọng Lân - Ảnh: L.T.H.

* PGS-TS Phan Trọng Lân (viện trưởng Viện Pasteur TP.HCM):

Mỗi cán bộ y tế phải là một tư vấn viên tốt

Trong tình hình hiện nay, khi người dân có nhu cầu và có lựa chọn, tiêm chủng dịch vụ phát triển. Cái được của hiện tượng này là việc người dân thấy được lợi ích của tiêm chủng, họ có nhu cầu được tiêm chủng. Nhưng người dân cũng bị thiệt khi có một chương trình miễn phí mở ra mà nhiều người vẫn từ chối, phải xếp hàng từ đêm và trả phí cao để tiêm chủng.

Nếu đến tiêm chủng dịch vụ người dân phải xếp hàng chờ đợi, nhưng nếu các cơ sở uy tín mở thêm phòng tiêm chủng dịch vụ thì họ sẽ lại đến thêm và tiếp tục phải chờ. Một trong những cách giải quyết áp lực này là bằng ngay mỗi cán bộ y tế đang tham gia chương trình tiêm chủng mở rộng: giải thích cho người dân thật kỹ lưỡng về văcxin, quy trình tiêm chủng, khám sàng lọc... để họ yên tâm.

Nếu nói về chất lượng văcxin và tiêm chủng, người dân không giám sát được chất lượng văcxin, họ giám sát thông qua các yếu tố như phòng tiêm chủng, cán bộ y tế nhẹ nhàng tiêm cho con, ân cần với các cháu...

Thời gian qua, khi thống kê các tai biến sau tiêm chủng, chủ yếu mới có tai biến sau tiêm ở chương trình tiêm chủng mở rộng được thống kê.

Vì số lượng tiêm chủng mở rộng rất lớn thì có thể xảy ra tai biến, nhưng thế mạnh của nó là có quy trình, có giám sát, là chương trình phi lợi nhuận, nếu văcxin bị hỏng họ sẽ hủy ngay để đảm bảo an toàn.

Còn tiêm chủng dịch vụ không phải không có tai biến sau tiêm, mà chưa có thống kê đầy đủ.

Chị Vũ Thanh Thủy đưa con đi tiêm chủng - Ảnh: Q.Liên Chị Vũ Thanh Thủy (Q.Ba Đình, Hà Nội): An toàn thì người dân sẽ chọn Sau khi đọc những thông tin về các sự cố ở trẻ liên quan đến văcxin trong chương trình tiêm chủng mở rộng, tôi quyết định chọn tiêm văcxin dịch vụ cho con mặc dù phải mất tiền và thường xuyên ở trong tình cảnh thấp thỏm chờ đợi, vất vả xếp hàng. Có những lần cháu đến lịch tiêm chủng, nhưng do hết văcxin dịch vụ mà không biết khi nào mới có trở lại, tôi đã tính đến việc tiêm mũi văcxin tổng hợp 5 trong 1 Quinvaxem cho con tại phường. Tuy nhiên khi thấy các bé hàng xóm sau khi tiêm mũi này thường có biểu hiện sốt cao, quấy khóc, nốt tiêm sưng to nhiều ngày, trong khi bé Vân con tôi tiêm những mũi văcxin dịch vụ lại rất nhẹ nhàng, không có bất kỳ phản ứng phụ không mong muốn nào, tôi lại bỏ ý định tiêm chủng miễn phí mà quyết định chờ bằng được văcxin dịch vụ để tiêm cho con. Tôi nghĩ độ an toàn là điều quan trọng nhất mà người dân quyết định lựa chọn văcxin dịch vụ. Nếu văcxin tiêm chủng mở rộng cũng bảo đảm được điều này, cha mẹ sẵn sàng cho các cháu tiêm chủng mở rộng theo chương trình. QUỲNH LIÊN ghi