Một khu đất tái định cư ở quận Sơn Trà, Đà Nẵng - Ảnh: HỮU KHÁ

Theo báo cáo của UBND TP Đà Nẵng gửi Bộ Tài chính, hiện có hơn 5.000 hộ ghi nợ tiền sử dụng đất tái định cư trước ngày 1-3-2011 còn nợ cả gốc lẫn lãi lên đến khoảng 1.000 tỉ đồng.

Khi thu nợ tiền sử dụng đất tái định cư tính theo đơn giá đất tại thời điểm trả nợ thì phát sinh vướng mắc mới bởi số tiền phải trả tăng cao so với trước đây.

Bà H. (trú tại quận Thanh Khê, Đà Nẵng) cho biết năm 2005 gia đình bà bị giải tỏa và được bố trí lại một lô đất tái định cư, tiền đất nợ là 120 triệu đồng. Tuy nhiên, khi bà liên hệ để trả số nợ này thì được thông báo số nợ của mình phải trả thời điểm hiện tại là hơn 600 triệu đồng. 

"Khi tôi thắc mắc vì sao số tiền nợ lại tăng lên cao gấp hơn 5 lần so với nợ gốc thì cán bộ giải thích là áp dụng theo quy định mới" - bà H. tâm sự.

Không chỉ trường hợp của bà H., tại Đà Nẵng hiện có cả ngàn hộ gia đình nợ tiền đất tái định cư đang rơi vào tình cảnh trên. Theo một lãnh đạo Trung tâm Phát triển quỹ đất TP, có trường hợp trước đây nợ chỉ hơn 300 triệu đồng, nay tính theo giá mới lên đến 5 tỉ.

Nguyên nhân nợ tiền sử dụng đất tái định cư tăng là vì TP Đà Nẵng áp dụng nghị định số 120/2010/NĐ-CP về thu tiền sử dụng đất, có hiệu lực thi hành từ ngày 1-3-2011 của Chính phủ. 

Theo nghị định này, đối với các trường hợp nợ tiền sử dụng đất tái định cư trước ngày 1-3-2011 được nợ tối đa 5 năm tính từ ngày 1-3-2011 (tức đến ngày 29-2-2016 thì hết hạn); 

từ ngày 1-3-2016 trở đi, nếu chưa trả hết nợ tiền sử dụng đất, người sử dụng đất phải trả nợ theo giá đất tại thời điểm trả nợ.

Theo ông Trần Văn Miên - phó chủ tịch UBND TP Đà Nẵng, các hộ tái định cư trước đây bị thu hồi đất và được đền bù với giá đất thấp (theo bảng giá đất quy định hằng năm của UBND TP Đà Nẵng được xây dựng thấp hơn giá thị trường rất nhiều). 

Từ khi Luật đất đai 2013 có hiệu lực thi hành, UBND TP xây dựng bảng giá đất hằng năm gần sát với giá thị trường. 

Cho nên khi áp dụng giá đất tại thời điểm hiện hành để tính thu tiền sử dụng đất đối với các hộ còn nợ tiền đất tái định cư thì hầu hết phải trả tăng rất cao so với nợ cũ trước đây.

Theo ông Miên, để tạo điều kiện cho người dân thuộc diện tái định cư trả nợ tiền sử dụng đất cho Nhà nước, UBND TP Đà Nẵng đã kiến nghị Bộ Tài chính và Chính phủ cho gia hạn việc thu nợ tiền sử dụng đất tái định cư đến hết ngày 31-12-2017. 

Từ ngày 1-1-2018 trở đi, trường hợp các hộ chưa thanh toán hết nợ tiền đất thì tính chậm nộp (5% năm) trên số tiền nợ gốc (không tính chậm nộp đối với số nợ lãi). 

Thời gian áp dụng tính tiền chậm nộp trong vòng 2 năm, quá thời hạn này mà chưa trả hết nợ sẽ thực hiện thu tiền đất còn nợ theo giá đất tại thời điểm trả nợ.