Một tiết học toán của học sinh lớp 9/10 Trường THCS Lê Anh Xuân, quận Tân Phú, TP.HCM - Ảnh: NHƯ HÙNG

Theo thống kê của Sở GD-ĐT TP.HCM, năm học 2017-2018, số lượng học sinh lớp 9 dự kiến sẽ tốt nghiệp THCS là 104.905 em, tăng hơn 20.000 học sinh so với năm học 2016-2017. Đây là kết quả của 'năm sinh vàng': học sinh lớp 9 có năm sinh là năm Quý Mùi - dê vàng.

Nếu thực hiện theo đúng chủ trương phân luồng học sinh sau THCS như kế hoạch đã đề ra những năm trước thì năm học 2018-2019, TP.HCM sẽ tuyển 74% học sinh tốt nghiệp THCS vào lớp 10 công lập. Như vậy, dự kiến sẽ có hơn 20.000 học sinh rớt khỏi lớp 10 công lập.

Học ngày học đêm

Mặc dù Sở GD-ĐT TP đã thông báo: ngoài các trường THPT công lập thì hệ thống các trường trung cấp chuyên nghiệp, trung tâm GDTX, trường THPT dân lập, tư thục có dư chỗ để nhận tất cả học sinh rớt lớp 10 công lập vào học. Thế nhưng...

"Không biết con dê vàng sau này sẽ sung sướng như thế nào nhưng với con tôi thì vất vả từ khi đi học mầm non. Mình thích dê vàng thì nhiều phụ huynh khác cũng thích dê vàng. Hậu quả là tỉ lệ trẻ tăng một cách chóng mặt.

Con tôi đi học từ hồi mầm non, rồi tiểu học, THCS đều phải chấp nhận sĩ số học sinh/lớp cao hơn bình thường. Năm nay, thi tuyển vào lớp 10 cũng áp lực hơn" - ông Nguyễn Bá Phong, phụ huynh ở quận 1, chia sẻ.

Ông Phong cho biết: "Không chỉ con tôi mà nhiều bạn bè của nó đều phải ghi danh đi học thêm 3 môn: toán, văn, tiếng Anh để chuẩn bị cho kỳ thi tuyển sinh sắp tới. Ban ngày, cháu đã học chính khóa ở trường từ sáng đến chiều, các buổi tối đều phải đi học thêm đến 21h, rất mệt mỏi".

Trong khi đó, cô P., giáo viên môn toán ở quận Bình Thạnh, cũng thông tin: "Năm nay là năm Sở GD-ĐT TP.HCM đổi mới mạnh mẽ cách ra đề thi tuyển sinh lớp 10 nên không chỉ học sinh lo lắng mà chúng tôi đứng lớp cũng phải tích cực đổi mới phương pháp giảng dạy.

Tuy nhiên, nhiều phụ huynh vẫn không yên tâm, ghi danh cho con em học thêm ở nhiều nơi để rèn luyện theo đề thi kiểu mới...".

Đề thi ra theo hướng nào, ôn ra sao?

Câu hỏi mà nhiều học sinh lớp 9 nêu ra nhiều nhất hiện nay là: Đề thi sẽ ra theo hướng nào? Ôn tập ra sao để đạt điểm cao trong kỳ thi tuyển sinh sắp tới?

Theo ông Trần Tiến Thành, chuyên viên môn ngữ văn Sở GD-ĐT TP, cấu trúc đề thi tuyển sinh lớp 10 môn văn sẽ không thay đổi so với năm 2017, nghĩa là đề thi có phần đọc hiểu (3 điểm), nghị luận xã hội (3 điểm) và nghị luận văn học (4 điểm).

Phần văn bản đọc hiểu: ưu tiên các văn bản khoa học, công nghệ, lịch sử, địa lý, sinh học, thường thức đời sống.

Các câu hỏi vẫn được tổ chức theo các mức độ tư duy từ dễ đến khó, từ mức độ nhận biết, thông hiểu đến vận dụng. Có thể là các câu hỏi yêu cầu phát hiện chi tiết, câu hỏi yêu cầu nêu nội dung văn bản, câu hỏi về tiếng Việt; câu hỏi yêu cầu phân tích, đánh giá, liên hệ, so sánh, sáng tạo nội dung mới...

Theo ông Thành: "Ở câu 2 (nghị luận xã hội), thí sinh phải làm đủ 3 phần mở bài, thân bài, kết bài. Thí sinh cần phối hợp các thao tác lập luận vào bài làm. Nhất là các thao tác giải thích, chứng minh, bình luận. Khi bàn luận, các em cũng cần rút ra bài học về nhận thức và hành động cho chính bản thân mình.

Ở câu 3 (nghị luận văn học), thí sinh sẽ có 2 lựa chọn. Đề 1 sẽ là cách hỏi quen thuộc, đề 2 có cách hỏi mới hơn, gợi mở hơn. Để làm tốt câu nghị luận văn học, thí sinh cần nắm vững nội dung và nghệ thuật của các tác phẩm được học.

Cần vận dụng thành thạo thao tác phân tích khi làm câu này. Tránh diễn xuôi, nhắc lại nội dung tác phẩm một cách máy móc.

Trong khi đó, ở đề thi toán - môn thi sẽ đổi mới nhiều nhất trong mùa thi năm nay, ông Dương Bửu Lộc, chuyên viên môn toán Sở GD-ĐT, thông tin: "Đề thi môn toán sẽ bao gồm 8 câu. Trong đó, câu số 8 sẽ là câu hình học - câu hỏi dùng để phân loại thí sinh. Đây là câu hỏi thiên về khả năng tính toán, kỹ năng chứng minh... của thí sinh".

"Nếu có tích hợp kiến thức hóa học, vật lý... vào câu hỏi thì bản chất của câu hỏi vẫn yêu cầu thí sinh phải giải quyết vấn đề của toán học. Kiến thức vật lý, hóa học... chỉ cần thí sinh nắm nội dung cơ bản mà thôi.

Tóm lại, học sinh sẽ vận dụng kiến thức về tam giác đồng dạng, tỉ số lượng giác, lãi suất phần trăm, tính diện tích, thể tích, định lý Pitago, Talet... để giải quyết vấn đề. Đặc biệt năm nay sẽ không còn những bài toán hàn lâm, hóc búa mà là những câu hỏi kiểm tra năng lực nhạy bén về toán học, năng lực vận dụng kiến thức toán vào thực tế" - ông Lộc cho biết.

Tương tự, đối với môn ngoại ngữ, ông Trần Đình Nguyễn Lữ, chuyên viên môn ngoại ngữ Sở GD-ĐT TP, thông tin: cấu trúc đề thi tương tự năm 2017, chỉ có 2 câu hỏi tìm lỗi trong câu là thay đổi: thí sinh sẽ nhìn hình vẽ, biển báo... để chọn ý nghĩa của hình vẽ ấy.