Phóng to

Nhà trưng bày văn hóa Óc Eo

Theo những nguồn tư liệu có giá trị và sự khẳng định của các nhà khoa học, khảo cổ học: Nền văn minh, văn hóa Óc Eo xuất hiện cùng với cư dân Phù Nam trên đất Nam bộ xưa kia vào khoảng thế kỷ thứ 2 đến cuối thế kỷ thứ 6. Văn hóa Óc Eo mà vùng Ba Thê là di chỉ tiêu biểu nhất với hàng ngàn cổ vật thu được trong quá trình khai quật đã vén bức màn bí mật về một vương quốc hùng mạnh có nguồn gốc Nam Á này.

Văn hóa Óc Eo là tên gọi chung của một nền văn minh gắn liền với vương quốc Phù Nam, có địa bàn trải rộng từ Tây đến Đông Nam bộ ngày nay. Trải qua trên dưới một thiên niên kỷ rưỡi với bao biến động của thiên nhiên và lịch sử, nền văn hóa ấy đã bị mai một và dần rơi vào quên lãng.

Từ thành phố Long Xuyên theo tỉnh lộ 943, du khách đi về hướng tây chừng 35km sẽ đến chợ Ba Thê, nay có tên mới là thị trấn Óc Eo. Óc Eo nằm cận núi Ba Thê. Nơi đây đã từng là một thương cảng phồn thịnh thời trung cổ, bị vùi lấp dưới lớp đất phù sa hơn 3m.

Người ta đã phát hiện di chỉ này vào năm 1942 và khám phá ra thành cổ Óc Eo vào năm 1944, lúc đào kênh xáng Ba Thê. Có nhiều cổ vật thu được như khuôn chế tác vật dụng và nữ trang bằng gốm, đá, vàng, đồng. Các tượng đá mang dấu ấn văn hóa Phật giáo và Hindu giáo rất đa dạng như tượng Phật, linh vật, Yoni và Linga có niên đại cách đây trên dưới một thiên niên kỷ rưỡi. Đặc biệt là nhóm tượng Ganesa với mình người đầu voi rất ấn tượng.

Núi Ba Thê còn có tên gọi là Vọng Thê, tên chữ là HoaThê Sơn. Đây là một ngọn núi nằm lẻ loi giữa đồng tứ giác Long Xuyên, ngày nay thuộc thị trấn Óc Eo, huyện Thoại Sơn (An Giang). Có một con đường nhỏ lát bêtông bề ngang chừng 3m, ngoằn ngoèo, uốn lượn chạy quanh co lên đỉnh. Năm 2002, con đường này được Nhà nước đầu tư xây dựng tương đối hoàn chỉnh để phục vụ du lịch.

Phóng to

Cổng chùa Sơn Tiên trên đỉnh núi Ba Thê

Trên đỉnh Ba Thê có ngôi chùa cổ tên Sơn Tiên Tự được dựng vào năm 1933. Trước sân chùa có tượng Phật Quán Thế Âm bồ tát cao chừng 8m, đứng trên tòa sen, khoác áo

choàng đỏ, uy nghi, tự tại, sừng sững trên đỉnh núi như nhìn bao quát khắp thế gian! Mây bay là đà mang hơi sương mát lạnh, cỏ cây xanh tốt ngút ngàn. Có tiếng chim hót líu lo ríu rít khắp nơi. Thỉnh thoảng tiếng chuông chùa ngân vọng, bàng bạc khắp núi rừng làm bâng khuâng, xao xuyến lòng người.

Có một di tích rất huyền thoại, lạ lùng gợi trí tò mò, thích thú cho khách. Đó là hòn đá hoa cương cao chừng 3m, to cỡ gốc cổ thụ bốn năm người ôm, nằm bên hông chánh điện của Sơn Tiên Tự. Trên mặt viên đá khổng lồ ấy có dấu bàn chân người, to hơn bình thường một chút, rất rõ. Đó là "bàn chân tiên"! Theo truyền thuyết được các sư trên núi kể lại, xưa kia lúc mới tạo sơn, đá núi còn mềm như đất sét, có một vị tiên đã ấn bàn chân mình lên đá để làm dấu...

Cách chùa Sơn Tiên chừng 10m có một công trình rất lạ mắt! Đó là nhà trưng bày những cổ vật, hiện vật liên quan đến lịch sử cũng như văn hóa của Ba Thê - Óc Eo. Điều đặc biệt là công trình này có phong cách kiến trúc rất giống những đền đài của các nước vùng Nam Á, dấu ấn của Hindu giáo thể hiện rất rõ qua kiến trúc mái vòm tròn đứng, cửa hình chữ nhật cao, nhiều tầng. Các mặt vách xung quanh "đền" đều có tượng thần Ganesa mình người, đầu voi, ngồi tư thế nghiêm trang, nửa như trầm mặc thiền định, nửa như răn đe canh giữ. Lan can bao bọc sân đền trang trí tượng nhỏ, giống loài ngựa Ả Rập, lùn, hơi nhỏ con.

Nhìn tổng thể "đền" có bố cục kiến trúc sinh phồn thực, mô phỏng hình tượng Yoni - Linga. Các màu trang trí chủ đạo là nâu, xám, trắng. Khu nhà trưng bày có chu vi hình vuông chừng 40m, tam cấp cửa chính ở phía mặt trời mọc, là nơi ngự trị của các thần linh theo quan niệm Ấn Độ giáo.

Ở phía bắc của đỉnh núi Ba Thê còn có một tảng đá dáng hình như một cây đao vĩ đại. Dân gian gọi đó là Thạch Đại Đao, đấy là bửu bối của trời đất, dành để trừng trị bọn gian ác.

Phóng to Áo Trắng số 2 (ra ngày 15-1-2010) hiện đã có mặt tại các sạp báo. Mời bạn đọc đón mua để thưởng thức được toàn bộ nội dung của ấn phẩm này.