Làm phim về những cuộc đời đẹp

Phóng to

Davide Dominici ghi hình những em nhỏ ở chùa Thầy - Ảnh: nhân vật cung cấp

Có năm chân dung được giới thiệu: một người đàn ông bị cụt tay làm nghề đánh cá ven sông Sài Gòn, một nghệ nhân viết thư pháp ở đền thờ Lê Văn Duyệt, một nhạc công arak tại Campuchia, một nhà sư ở Tây Ninh và một nhà sử học nghiên cứu về rối nước tại Hà Nội. Davide bảo: "Tôi làm phim vì nghĩ những công việc truyền thống của những người này có thể sẽ gần như biến mất trong tương lai không xa! Ngay cả khi chúng ta cố gắng giữ lại cho thế hệ sau thì cũng thật khó để chúng tồn tại một cách tự nhiên!".

Davide Dominici là một anh chàng lãng tử đến từ kinh đô thời trang Milan ở miền Bắc nước Ý. Ở đó anh từng là người mẫu, diễn viên quảng cáo và diễn viên điện ảnh khá thành danh. Công việc trong ngành giải trí đã đưa anh đi khắp châu Âu để biểu diễn trước máy quay. Một ngày nọ, sau bảy năm làm việc ở Prague (Cộng hòa Czech), anh quyết định đi theo một người bạn gốc Việt trong hành trình trở về Việt Nam của cô. Và kết quả là anh đã ở lại đây trong hơn hai năm để thực hiện loạt phim tài liệu Chân dung Ðông Nam Á.

Lý giải cho quyết định của mình, Davide bảo anh luôn bị thu hút và ám ảnh bởi con người và những câu chuyện cuộc đời của họ. Anh nghĩ mình đã bất ngờ lạc chân vào một xứ sở mà bằng cách kỳ diệu nào đó một bác xe ôm vẫn có thể ngủ được trên chiếc xe máy dựng ngoài đường, nơi những hàng quán xôn xao và mọi người thích ở ngoài tán chuyện hơn là về nhà, nơi ai cũng có thể chia sẻ bí mật của mình một cách cởi mở, nơi luôn tràn đầy năng lượng và sự chuyển động không ngừng. Ðiều này khác hẳn với một châu Âu "già nua và đơn điệu" với những câu chuyện chỉ diễn ra sau cánh cửa đóng kín.

Dưới góc nhìn của anh, những cuộc đời ở châu Á rất đẹp và phức tạp, nhiều người có cả một lịch sử về cuộc đời mình, nhiều người phải đấu tranh quyết liệt trong hành trình sống... Những điều này đã thôi thúc Davide làm những bộ phim ghi lại những giây phút quý giá của những "cuộc đời có nhiều chuyện để kể".

Tiêu chí quan trọng trong cách lựa chọn nhân vật của Davide là những con người mà công việc của họ có khả năng sẽ không còn tồn tại hoặc sẽ bị thay đổi đến mức không thể nhận ra trong tương lai. Ðó là ông Ba "cụt", một ông lão bị cụt tay và sống một mình trong túp lều ở ven sông Sài Gòn, ngay phía sau những tòa cao ốc chọc trời. Mỗi ngày ông Ba đi bắt cá bằng cánh tay còn lại với một kỹ thuật riêng do mình sáng tạo nên.

Ðó là ông lão Văn Tiến hơn 80 tuổi vẫn rất minh mẫn và vui vẻ, cứ mỗi dịp tết là ôm bút mực từ dưới quê lên đền thờ Lê Văn Duyệt ở Sài Gòn để viết thư pháp và vẽ những bức tranh độc đáo, cũng với một kỹ thuật khác biệt không giống ai.

Hay là một nhạc công chơi nhạc arak của Campuchia trong một nghi lễ cổ truyền cầu sức khỏe cho người ốm. Hay câu chuyện nhiều thương nhớ của nhà sử học Nguyễn Duy Hồng trong việc sưu tập và bảo tồn những tư liệu quý về múa rối nước cổ truyền VN. Rồi cả những tâm sự của một nữ nghệ sĩ tuồng tại Hà Nội ở thời buổi lên ngôi của những thứ giải trí thời thượng khác...

Mỗi bộ phim có thời lượng khoảng 15 phút, ghi lại những hình ảnh chân thực và sống động trong cuộc sống và công việc của các nhân vật. Phim không có lời bình hay chính kiến cá nhân của người làm phim. Tất cả đều là những lời nói của nhân vật trên nền những bản nhạc ngũ cung truyền thống như Tứ đại oán, Xàng xê, Tương tư khúc...