Phóng to

Chiếc tàu chở dầu John B. Caddell mắc cạn trên đảo Staten, New York sau khi nước rút - Ảnh: Benjamin Lowy

Khi cơn siêu bão lớn nhất lịch sử của Đại Tây Dương còn chưa ập vào bờ đông nước Mỹ, những người sử dụng Instagram đã dùng máy điện thoại chụp những hình ảnh liên quan đến thiên tai sắp đến và đưa lên mạng. Tính đến sáng 29-10, trên mạng Instagram đã có 300.026 ảnh được đưa lên chia sẻ với từ khóa #sandy, 183.003 ảnh với từ khóa #hurricanesandy và gần 30.000 hình ảnh có từ khóa liên quan đến cơn bão đang di chuyển với tốc độ 150km/giờ này.

Mạng Instagram chưa bao giờ được xem là một kênh thông tin nghiêm túc. Chính cơn bão Sandy đã cho Instagram sức hút đặc biệt chỉ bằng số lượng khổng lồ những bức ảnh nghiệp dư ghi nhận bước di chuyển của cơn cuồng phong này. Theo thống kê chính thức của mạng Instagram, chỉ với từ khóa #sandy, cứ một giây lại có 10 hình ảnh được đưa lên mạng di động.

Nhà báo Steven Bertoni viết trên Forbes.com: “Instagram đã biến chiếc điện thoại của tôi thành một cánh cửa quan sát trực tiếp những con đường ngập lụt, chiếc cần cẩu lủng lẳng...”.

Tốc độ chia sẻ nhanh chóng đã biến Instagram từ một mạng toàn nội dung vui vẻ với hình ảnh những món ăn, bàn tiệc và những ảnh phong cảnh đầy hiệu ứng màu sắc hoài cổ phi thực tế thành một kênh thông tin tự phát thông báo tình trạng khẩn cấp. Kevin Systrom, tổng giám đốc Instagram, cho biết: “Instagram đang nhanh chóng trở thành một công cụ để nhìn ngắm thế giới đang diễn tiến, nhất là trong những sự kiện có tầm quan trọng quốc tế như thế này”.

Phóng to
Bão Sandy đã cuốn trôi cả một ngôi nhà ra biển cách bờ gần 500m ở Mantoloking, bang New Jersey Ảnh: Andrew Quilty	Nước tràn vào bãi đậu xe đại lộ C ở Manhattan, New York - Ảnh: Michael Christopher Brown

5 nhà báo “săn bão”

Khi cơn bão đang tới rất gần bờ biển nước Mỹ cũng là lúc năm phóng viên ảnh chuyên nghiệp của báo Time đã được lệnh có mặt ở năm khu vực để đương đầu với bão táp... bằng Instagram.

Bà Kira Pollack, trưởng ban ảnh của tuần báo Time, nói: “Chúng tôi cho rằng đây là cách nhanh nhất để tường thuật và là con đường trực tiếp nhất. Vấn đề là làm sao đưa hình ảnh đến với độc giả của chúng tôi thật nhanh”.

Năm phóng viên ảnh liên tục đưa lên Instagram hình ảnh về những cơn sóng cao 4m làm ngập lụt New York, những tàn phá của cuồng phong, thành phố mất điện, ách tắc giao thông, những khuôn mặt đầy âu lo trên đường sơ tán, những con chó lạc chủ... Chỉ trong vòng 48 giờ, tài khoản Instagram của Time đã thu hút thêm 12.000 người đăng ký theo dõi.

Những hình ảnh chụp bằng điện thoại di động đưa trực tiếp lên Instagram cũng được tập hợp thành một gallery ảnh cập nhật liên tục trên trang Lightbox, blog ảnh báo chí của báo Time trên Internet, để phục vụ những ai không thể tiếp cận Instagram bằng thiết bị di động. Trong một tuần bão táp, trang Lightbox đã chiếm tới 13% tổng số lượt truy cập của toàn bộ ấn bản trực tuyến Time.com của tờ báo danh tiếng này.

Phóng to

Bìa số báo Time tuần này là ảnh chụp bằng Instagram của Benjamin Lowy

Cơn bão trong lòng báo

Với thử nghiệm mới này của mình, tờ Time đã gây ra một “cơn bão” khác trong cách tác nghiệp báo chí. Một bộ phận phóng viên ảnh chuyên nghiệp lên tiếng phản đối gay gắt thử nghiệm này. Theo quan điểm ảnh báo chí truyền thống, những hiệu ứng hình ảnh của Instagram đã làm sai lạc hiện thực, trang điểm cho tai họa một cách không cần thiết.

Phóng viên ảnh kỳ cựu Kenneth Jarecke viết trên blog Mostly True của mình: “Sự lựa chọn kỹ thuật này đã tiêu diệt độ xác tín lâu dài của chính các phóng viên ảnh này cũng như các hình ảnh của họ”. Theo ông, độ phân giải thấp và chất lượng kém của các máy điện thoại chụp hình cùng với các kỹ xảo “lòe loẹt” của Instagram sẽ làm những bức ảnh này mất đi giá trị báo chí và lịch sử. Đồng tình với quan điểm của Jarecke, nhiều đồng nghiệp cũng cho rằng tờ báo đã liều lĩnh mạo hiểm uy tín của mình khi bóp méo hiện thực bằng Instagram.

Thế nhưng Benjamin Lowy, một nhà nhiếp ảnh tham gia thử nghiệm, lại nghĩ khác. Lowy viết trên trang blog ở mạng Tumblr: “Tôi khám phá rằng chụp hình bằng điện thoại là một trải nghiệm giải phóng. Khi không còn bận tâm về kỹ thuật nữa, tôi lại tìm thấy niềm phấn khích nhìn thấy những điều không hoàn hảo và những biến cố hạnh phúc hiển hiện qua ống kính của thiết bị di động”.

Như để trả lời cho phản ứng của báo giới truyền thống, ấn bản mới nhất của tuần báo Time về tổng kết hậu quả của siêu bão Sandy lại dùng một bức ảnh Instagram của Lowy đưa lên làm ảnh bìa. Trưởng ban ảnh Pollack của Time hài lòng nói: “Ảnh này in bìa rất đẹp. Ảnh mà cứ như là tranh”. Theo bà, “ảnh báo chí luôn luôn cần có đối thoại và đây là một đối thoại quan trọng”.

Nhà nhiếp ảnh Ed Kashi, người tham gia cuộc thử nghiệm, cũng nhìn nhận: “Cuộc sống biến hóa quá nhanh đến mức có khi không kịp thấu hiểu. Nhưng nói theo Darwin, vấn đề không phải là ta thích nghi như thế nào mà là thích nghi nhanh đến đâu trước những thay đổi. Thử nghiệm chính là cách giúp ta tiến tới”.