Xác tàu Titanic trở thành di sản UNESCO

Phóng to

Cảnh quay ấn tượng trong bộ phim Titanic năm 1997 đã đưa tên tuổi Leonard DiCaprio và Kate Winslet lên tầm ngôi sao quốc tế - Ảnh: Reuters

Phóng to

James Cameron chiến thắng giải Oscar đạo diễn xuất sắc nhất với phim Titanic năm 1998 - Ảnh: CBC

* Ông đã hơn 30 lần lặn xuống nơi con tàu Titanic chìm để làm gì?

Tàu Titanic hạ thủy vào ngày 31-3-1911. Chuyến đi đầu tiên vào ngày 10-4-1912. Tàu Titanic đâm phải một núi băng ngày 14-4-1912. Đắm ngày 15-4 năm 1912. Xác tàu được Robert Ballard tìm thấy năm 1985.

- Khi chúng tôi thực hiện cảnh quay cho bộ phim tài liệu Ghosts of the Abyss (năm 2003, tạm dịch: Những bóng ma dưới vực thẳm), chúng tôi muốn biết chính xác những gì diễn ra bên dưới. Việc này cũng mang lại sự thú vị khác giống như một chuyến du hành vũ trụ… Tàu Titanic hiện ra từ bóng tối, như đến từ một thế giới khác.

Tàu ngầm của chúng tôi đáp trên boong tàu Titanic. Tôi nhận ra đây là nơi mà ban nhạc đang biểu diễn khi nước biển ập tới, và cũng là nơi các hành khách nhảy khỏi con tàu. Khi trở về tôi ngồi sụp xuống và bắt đầu khóc. Tôi mường tượng ra tất cả thảm cảnh xảy ra trên tàu khi đó, về tất cả những người đàn ông không được lên tàu cứu sinh và biết rằng họ sẽ không bao giờ gặp lại vợ con nữa.

* Ngày nay, điều này có ý nghĩa gì với ông và cho chúng ta?

- Thảm kịch đã diễn ra cách đây một thế kỷ nên chúng ta nhìn nhận vấn đề bớt đau thương hơn. Nhưng mỗi người đều có thể tự hỏi: Tôi là ai? Tôi sẽ làm gì trong hoàn cảnh đó? Titanic là một câu chuyện khổng lồ vì nó bao hàm tất cả những vấn đề này.

* Nhưng trong lịch sử còn có nhiều thảm họa với thương vong lớn hơn nhiều?

- Những con số không phải là vấn đề. Lấy ví dụ ở thời điểm đó, trong bối cảnh xã hội khi ấy thì đó là sự ngạo mạn của các ông chủ sở hữu tàu. Đó từng là giai đoạn rất lạc quan: công nghệ tiên tiến, con người chế tạo được máy bay, họ tận hưởng ánh sáng đèn điện, mọi thứ như mở ra một tương lai rạng rỡ.

Và con tàu Titanic xuất hiện như minh chứng cho điều đó. Bất thình lình, điều mà không ai có thể ngờ tới đã diễn ra, như thể tất cả mọi thứ hiện đại đều chìm xuống đáy biển cùng với Titanic. Đó là một cú sốc lớn. Ngày nay vẫn có những chủ đề mà chưa ai nghĩ tới, như một cuộc chiến tranh hạt nhân. Sự kiện Titanic biểu hiện cho những việc không lường trước hoàn toàn có thể xảy ra.

* Những thảm họa khác cũng như vậy thôi. Vì sao sự kiện Titanic lại có sức ảnh hưởng lớn như vậy?

- Vì con tàu đã và sẽ luôn là một phép ẩn dụ. Trên tàu có những hành khách hạng nhất, hạng hai, hạng ba và thủy thủ đoàn, như trong xã hội có người giàu, người trung lưu, người nghèo và chính phủ. Chính phủ chịu ảnh hưởng từ giới nhà giàu, mà trong trường hợp này là Bruce Ismay (chủ tịch và giám đốc của Hãng tàu hơi nước White Star, chủ sở hữu tàu Titanic và đã qua đời trong chuyến hành trình đầu tiên của nó). Họ đang lái con tàu quá nhanh, đùa giỡn với cuộc sống và tương lai của người khác. Khi họ nhìn thấy tảng băng trôi thì đã quá muộn. Đó chính là những gì chúng ta đang nói về biến đổi khí hậu...

Phóng to

Chuyến tàu tưởng niệm Titanic Memorial xuất cảng Southampon (Anh) hôm 8-4, chở theo hơn 1.300 con cháu của những người thiệt mạng xấu số trong thảm kịch lịch sử cách đây 100 năm. Tàu này sẽ dừng tại đúng vị trí trên Đại Tây Dương mà tàu Titanic đã đâm vào khối băng khổng lồ, hành khách sẽ tổ chức lể tưởng niệm cho người thân của họ - Ảnh: Reuters

Phóng to

Ông Robert Burr (Anh) là cháu của ông Ewart Burr, quản lý một cabin hạng nhất trên tàu Titanic năm xưa, chụp ảnh bên mô hình tái tạo cabin tàu Titanic trước khi chuyến tàu tưởng niệm Titanic Memorial khởi hành - Ảnh: Reuters

* Ông sẽ làm một bộ phim về điều này?

- Vào ngày xảy ra sự kiện 11-9 thì tôi đang lặn xuống tàu Titanic. Dường như tôi là người cuối cùng ở bán cầu Tây này biết được điều gì vừa diễn ra. Trong một thoáng, tôi nghĩ: Tại sao chúng ta cứ đào bới lịch sử trong khi những sự kiện mới đang diễn ra. Tại sao mảnh đất vững chắc mà chúng ta đang đứng lại rung chuyển? Nhưng sau đó vài ngày, tôi nhận ra rằng bộ phim Titanic đã cho chúng ta những cách diễn dịch mới về thảm họa 11-9 này, về cách khám phá nỗi đau của sự mất mát và cơn giận dữ.

Tại sao người ta lại xem Titanic? Một phần vì họ có thể khóc khi xem phim. Mất mát là một phần của cuộc sống. Bộ phim nói về tình yêu và cái chết, và cái chết chứng tỏ tình yêu như thế nào. Đó là tất cả những điều chúng ta phải đương đầu.

* Liệu con tàu Titanic vẫn còn ẩn chứa một bí mật nào?

- Luôn có những bí mật nhỏ ở bất kỳ đâu. Chẳng hạn như chúng tôi phải sử dụng xe đi dưới nước nhỏ để đến phòng Marconi (phòng điện tín không dây) trong con tàu. Chúng tôi nhìn thấy vị trí của những thiết bị chuyển mạch và hình dung ra cách hai nhân viên phòng này là John Phillips và Harold Bride đã cố gắng kiểm soát dòng điện như thế nào.

Bride sống sót, còn Phillips thì biến mất. Bride nói rằng khi ông trông thấy Phillips lần cuối cùng thì ông ấy vẫn đang gửi tín hiệu. Máy gửi tín hiệu đã tắt nên có thể đoán là Phillips đã dừng lại và cố gắng thoát ra nhưng quá trễ. Những bí ẩn của Titanic lần lượt được kể chậm rãi như vậy. Cho nên chúng ta sẽ không bao giờ biết hết mọi điều về Titanic.