Phóng to

Nguyễn Ðức Cường (trái) thể hiện bài Mẹ tôi và những thị xã vắng (Nguyễn Vĩnh Tiến) và Văn Mai Hương thể hiện bài Vẫn yêu (Hoàng Nhã) trong một tiết mục song ca của chương trình Ảnh: Gia Tiến

Nhạc sĩ Ðức Trí đã có những chia sẻ về điều này với tư cách vừa là hội đồng thẩm định, vừa là người nghe, vừa là một nhà sản xuất âm nhạc dành cho số đông.

Những năm trước đây, ban tổ chức Bài hát Việt từng mời tôi vào vị trí của hội đồng nhưng thời điểm ấy tôi từ chối. Lúc ấy có lẽ vì giải thưởng mang tên là Bài hát Việt nên tập trung khai thác quá nhiều vào chất liệu dân gian mà quên đi thực tế đời sống âm nhạc. Ðối với tôi, tất cả bài hát được viết bằng tiếng Việt đều là bài hát Việt! Tuy nhiên, năm nay tôi lại nhận lời bởi khi nhìn vào tổng thể chương trình, tôi nhận thấy có nhiều tín hiệu mới mẻ.

Ðầu tiên phải kể đến là những thành viên của hội đồng thẩm định. Ða số họ đều là những nhạc sĩ - nhà sản xuất trẻ như anh Quốc Trung, anh Lê Quang... Với cái nhìn của những nhà sản xuất, họ sẽ tìm tòi và cân bằng được giữa cái gọi là học thuật và đời sống, hay gọi nôm na là thị trường. Hơn ai hết, nhà sản xuất là người hiểu rõ nhất đời sống âm nhạc đang khát gì.

Một điều khá thoải mái đối với những người chấm giải năm nay là chúng tôi không hề bị bắt buộc phải đi theo định hướng nào, chỉ có những tiêu chí về hình tượng, cảm xúc âm nhạc, về tính sáng tạo, ý nghĩa xã hội... của bài hát. Theo thang điểm này, ca khúc nào càng thỏa mãn được đầy đủ các tiêu chí trên càng có cơ hội cao hơn. Dĩ nhiên, sự thay đổi này chưa chắc đã là hay nhất vì rõ ràng đánh giá dưới con mắt của những nhà chuyên môn là đánh giá chủ quan của những nhạc sĩ, nhà sản xuất sẽ khác với con mắt của khán giả. Bài hát được hội đồng chấm giải cao nhất chưa chắc đã có đời sống âm nhạc phong phú bằng những bài hát được khán giả yêu thích sau đó.

Nếu là khán giả, các bạn hãy chọn cho mình bài hát mình yêu thích nhất. Sẽ có sự so sánh giữa hai kết quả ấy. Và ít nhất nó cũng cho mọi người thấy những nhà chuyên môn đã chọn gì, khán giả đã chọn gì. Cần lắm những cuộc đối chứng như thế để tìm ra một mẫu số chung trong việc thưởng thức âm nhạc hiện nay. Ðiều này từng xảy ra tại live show Bài hát Việt tháng 9 khi ca khúc Ði thôi của Thùy Hoàng Diễm cùng lúc nhận giải bài hát của tháng từ hội đồng nghệ thuật và ca khúc ấn tượng từ khán giả bình chọn. Tôi tin rằng làm được điều này, một phần nào đó, tính sáng tạo và thị trường sẽ được cân bằng.

Và có một điều "thiên vị" nho nhỏ trong Bài hát Việt năm nay mà tôi cho rằng nên như thế, đó là luôn dành đất, dành sự động viên cho những nhạc sĩ trẻ thỏa sức sáng tạo. Vì nói thật, nếu không phải là Bài hát Việt thì sẽ là chỗ nào để họ phát huy được điều này? Không kể đến những cái tên đã có được chỗ đứng riêng sau khi rời khỏi sân chơi này như Lê Cát Trọng Lý, năm nay khán giả nhớ và nhắc nhiều đến Thái Trinh, Phạm Thanh Hà, Ðinh Mạnh Ninh, Thùy Hoàng Diễm, Ðinh Kai... những cái tên còn rất trẻ đã khiến nhiều người - trong đó có cả hội đồng thẩm định - bất ngờ về khả năng sáng tác và cảm thụ âm nhạc.

Ví dụ như Thái Trinh, cô bé từng gây được tiếng vang khi có những ca khúc cover được phát rộng rãi trên Internet. Tôi không ấn tượng nhiều với Trinh cho đến khi được nghe ca khúc Ðứng yên do cô sáng tác và trình bày. Cách viết sáng tạo, mang một chút âm hưởng dân ca Ireland, được sáng tác khi cô bé mới học lớp 10 lại là một điều hoàn toàn khác... Ngay cả những cái tên khá cũ như Nguyễn Vĩnh Tiến (từng được biết đến nhiều qua ca khúc Bà tôi dự thi Bài hát Việt năm 2005) cũng không ngừng sáng tạo và làm mới mình. Người nghe Mẹ tôi và những thị xã vắng năm nay không còn nhận ra một Vĩnh Tiến của dòng dân gian đương đại xưa nữa...

Với những sân chơi như Bài hát Việt, giữa tính học thuật và đời sống âm nhạc, hai yếu tố này càng gần nhau bao nhiêu càng tốt, nhưng không bao giờ được hòa là một!