Tiến sĩ Lê Thị Minh Lý, cục phó Cục Di sản, từ Brazil vui mừng báo về.

Phóng to

Người dân tham quan khu trung tâm Hoàng thành Thăng Long chiều 1-8 - Ảnh: Việt Dũng

Hoàng thành Thăng Long được công nhận di sản văn hóa thế giới"UNESCO đánh giá rất cao di sản Hoàng thành Thăng Long"

Theo tiến sĩ Lê Thị Minh Lý, dù tại phiên họp trước đó cơ quan tư vấn ICOMOS (Hội đồng quốc tế về di tích và di chỉ - tổ chức chuyên môn độc lập xem xét các hồ sơ ứng cử di sản của UNESCO - Tổ chức Văn hóa khoa học giáo dục của Liên Hiệp Quốc) vẫn đưa ra khuyến cáo hoãn xem xét việc công nhận di sản Hoàng thành Thăng Long của VN đến năm sau.

Nhưng với quyết tâm của VN - cam kết vững chắc bảo vệ di sản và nghiêm túc thực hiện các khuyến nghị của ICOMOS - cùng với những chứng minh khoa học về giá trị duy nhất của di tích này, Hoàng thành Thăng Long cuối cùng đã được công nhận là di sản văn hóa thế giới tại kỳ họp lần thứ 34 của Ủy ban Di sản thế giới.

Đây là danh hiệu cao quý nhất trong hệ thống danh hiệu của UNESCO.

Trước đó, VN mới chỉ có ba di sản văn hóa được công nhận danh hiệu này là kinh thành Huế (1993), đô thị cổ Hội An và di tích Mỹ Sơn (1999). Bên cạnh đó là hai di sản thiên nhiên (vịnh Hạ Long và Phong Nha - Kẻ Bàng), bốn di sản văn hóa phi vật thể (nhã nhạc cung đình Huế, không gian văn hóa cồng chiêng Tây nguyên, không gian văn hóa quan họ Bắc Ninh và ca trù).

Những giá trị toàn cầu của khu trung tâm Hoàng thành Thăng Long được ghi nhận bởi ba đặc điểm nổi bật: chiều dài lịch sử văn hóa, tính liên tục của tài sản với tư cách là một trung tâm quyền lực và các tầng di tích di vật đa dạng phong phú.

Niềm vui từ di sản được công nhận cùng lúc đặt ra câu hỏi về hành động bảo tồn, phát huy giá trị di sản... danh hiệu”, Tuổi Trẻ trao đổi với các nhân vật có thẩm quyền liên quan:

* Ông Trần Chiến Thắng (thứ trưởng Bộ VH-TT&DL):

Sẽ có chương trình hành động để phát huy giá trị di sản

* Thưa ông, Bộ VH-TT&DL đã có kế hoạch gì để phát huy giá trị di sản sau khi Hoàng thành Thăng Long được công nhận là di sản văn hóa thế giới?

- Kế hoạch chính thức đang xây dựng và sẽ công bố sau khi đoàn VN trở về từ Brasilia (thủ đô của Brazil). Nhưng về cơ bản, những kế hoạch này đã nằm ở phần cam kết của VN trong hồ sơ trình UNESCO để được công nhận di sản. Bộ VH-TT&DL sẽ có chương trình hành động để phát huy giá trị di sản, trong đó nội dung chính là khoanh vùng bảo vệ di sản, nghiên cứu khoa học, có kế hoạch trưng bày di sản có hệ thống và tuyên truyền sâu rộng trong xã hội về giá trị của di sản này.

* Được biết chỉ một ngày trước phiên họp cuối cùng bỏ phiếu công nhận di sản, ICOMOS còn đề nghị hoãn xem xét công nhận di sản của chúng ta. Liệu có phải họ lo ngại chúng ta khó thực hiện được những cam kết về việc hạn chế tác động môi trường đến di sản?

- Trong cam kết của VN về kế hoạch bảo vệ di sản, VN đã cam kết sẽ quản lý trật tự xây dựng trong toàn bộ khu vực hoàng thành (bao gồm khu vực khai quật khảo cổ 18 Hoàng Diệu và khu vực thành cổ, trong đó có Bắc môn, Đoan môn, Hậu lâu, cột cờ). Đến thời điểm hiện tại, Hà Nội cũng đã có cam kết quản lý chặt chẽ tất cả hoạt động xây dựng trong khu vực này. Theo tôi, chính vì thế mà chúng ta đã vượt qua và được công nhận. Nhưng về lâu dài, tác động của môi trường và đặc biệt là các hoạt động xây dựng với khu vực hoàng thành vẫn cần thiết phải được nghiên cứu và quản lý rất chặt chẽ.

* ông Tống Trung Tín (viện trưởng Viện Khảo cổ):

Phải quy hoạch chi tiết khu vực nghiên cứu và bảo vệ

* Thưa ông, với khu trung tâm Hoàng thành Thăng Long, trước mắt và lâu dài, chúng ta cần phải làm gì để nó xứng đáng thật sự với danh hiệu di sản văn hóa thế giới?

- Tôi chỉ có thể nói về góc độ chuyên môn của tôi là tiếp tục nghiên cứu và càng phải thận trọng, chắc chắn hơn; tiếp tục các cuộc khai quật thăm dò khảo cổ; tiếp tục việc nghiên cứu khoa học về tác động của môi trường đến di sản. Việc tiếp theo cực kỳ quan trọng là quy hoạch chi tiết khu vực nghiên cứu và bảo vệ. Sở dĩ tôi nói quy hoạch chi tiết là vì quy hoạch tổng thể đã có rồi, ngay trong hồ sơ trình UNESCO. Thứ ba là phải có ngay quy chế cho riêng việc bảo vệ di sản ở vùng lõi và vùng đệm của di tích đặc biệt này.

* Kế hoạch cụ thể gần nhất của các nhà khảo cổ trong khu vực di sản vừa được công nhận này là gì, thưa ông?

- Năm 2010 không thể tiến hành khai quật được vì vướng các ngày đại lễ. Theo kế hoạch, khoảng giữa năm 2011, Viện Khảo cổ sẽ khai quật thăm dò ở khu vực nằm trên trục tâm linh, phía bên khu vực thành cổ. Trục tâm linh là trục nối Bắc môn - điện Kính Thiên - cột cờ. Chắc chắn sẽ có nhiều phát hiện khảo cổ học rất thú vị, bổ sung những giá trị rực rỡ của Hoàng thành Thăng Long.