Phóng to

Tereshkova cách đây 50 năm - Ảnh: Reuters

Phóng to

Tereshkova ngày nay - Ảnh: Reuters

Trước khi phi thuyền cất cánh ngày 16-6-1963, nhiều người vẫn nhớ rõ những cảm xúc mãnh liệt của Valentina lúc ấy: “Cởi nón ra, tôi đang đến đây, bầu trời!”.

Tại một buổi lễ kỷ niệm nhân sự kiện này ngày 14-6 tại điện Kremlin, Tổng thống Nga Vladimir Putin hết mực ca ngợi Valentina Tereshkova dù chuyến bay đưa bà vào không gian diễn ra ba năm sau chuyến bay của phi hành gia đồng hương Yuri Gagarin, người đàn ông đầu tiên của nhân loại bay vào không gian.

Sau chuyến du hành vũ trụ thành công của Yuri Gagarin vào tháng 4-1961, các quan chức chương trình không gian Liên Xô bắt đầu cân nhắc đưa phụ nữ lên không gian nhằm quảng bá cho năng lực phát triển khoa học không gian của quốc gia này và bà Tereshkova, khi đó 26 tuổi, được chọn. Có nguồn tin nói bà được chọn vì cha bà, Vladimir Tereshkov, một sĩ quan lái xe tăng đã hi sinh như một anh hùng trong cuộc chiến chống phát xít Đức.

Chuyến bay kéo dài ba ngày đưa tên tuổi của bà nổi tiếng khắp thế giới và hình ảnh của bà còn được in trên apphich quảng bá cho danh tiếng của chương trình không gian Liên Xô.

Nhớ lại chuyến bay hôm đó, bà Tereshkova nói bà không sợ gì hết mặc dù có một sự cố kỹ thuật nhỏ có thể khiến bà bị kẹt lại trong không gian. Những người khác thì chê bai màn trình diễn của bà và đặt câu hỏi liệu bà có thể đối phó với một tình huống khẩn cấp khi phi thuyền hạ cánh hay không.

Bị ốm trên không gian?

Sau khi con tàu Vostok 6 đưa bà vào không gian, Tereshkova cảm thấy ổn trong ngày đầu tiên nhưng sang ngày thứ hai thì những người điều hành chuyến bay nói bà phản ứng chậm hoặc không thể thi hành các mệnh lệnh của họ và trông khá mệt mỏi.

“Cô ấy có vẻ như thờ ơ khi tiếp xúc với trạm kiểm soát mặt đất - Validimir Yazdovsky, kỹ sư trưởng chương trình không gian Liên Xô, viết trong hồi ký - Cô ấy rất hạn chế di chuyển và liên tục ngồi trong trạng thái gần như bất động”.

Yazdovsky nói bà Tereshkova cảm thấy không được khỏe bởi tình trạng không trọng lực và Sergei Korolyov, được xem là cha đẻ của chương trình không gian Nga, rất lo lắng về tình trạng sức khỏe của bà đến mức ông đề xuất hạ cánh sớm. Tuy nhiên sau đó, các quan chức không gian Liên Xô vẫn giữ nguyên kế hoạch ban đầu là chuyến bay sẽ diễn ra trong ba ngày.

Tuy nhiên, con tàu Vostok 6 đáp xuống mặt đất hoàn hảo vào ngày 19-6-1963 nhờ chế độ tự động.

Những khoảnh khắc căng thẳng trong chuyến hành trình vũ trụ của bà Tereshkova được giữ bí mật cho đến khi Liên Xô tan rã. Sau đó, các quan chức cấp cao chương trình không gian Liên Xô tiết lộ bà Tereshkova khẳng định rằng những đồn thổi nói bà không khỏe trên không gian là suy đoán vô căn cứ.

Vào tuần trước, Tereshkova tiết lộ với các phóng viên rằng các kỹ sư mắc một sai sót trong việc thiết kế bộ phận điều khiển con tàu, có thể khiến bà bị kẹt trên vũ trụ nếu như bà không phát hiện lỗi này đúng lúc.

Tereshkova được chào đón như người hùng sau chuyến bay lịch sử và nhận được rất nhiều giải thưởng. Vài tháng sau đó, bà kết hôn với phi hành gia Andrian Nikolayev. Bà hiện đang giữ một ghế quốc hội với chức danh phó chủ tịch Ủy ban Đối ngoại thuộc Hạ viện Nga.

(theo CBC News)