Phóng to

Thủ tướng Singapore Lý Hiển Long nhấn mạnh ASEAN cần đoàn kết và giữ thái độ trung lập, không nên ngả về một cường quốc nào - Ảnh: AFP

Thủ tướng Singapore nhìn nhận biển Đông đang là vấn đề lớn của ASEAN và tranh chấp có liên quan đến nhiều bên không thể một sớm một chiều giải quyết được. Ông kêu gọi các bên tránh leo thang căng thẳng và đối đầu vì điều này có thể làm ảnh hưởng đến vị thế quốc tế của khu vực. Ông cũng gợi ý Trung Quốc nên giải quyết các tranh chấp đa phương thông qua ASEAN hơn là giải quyết với từng nước.

Ông Lý Hiển Long nhấn mạnh nhiều nước đang để ý xem Trung Quốc sẽ giải quyết các vấn đề khó khăn với những người láng giềng như thế nào và coi đây là dấu hiệu để nhận biết sự trỗi dậy của Trung Quốc có ý nghĩa ra sao với thế giới. Đối với ASEAN, cộng đồng quốc tế cũng đang để ý xem tổ chức này giải quyết các vấn đề hiệu quả tới đâu.

Sức mạnh đoàn kết

Vì vậy, ông cho rằng ASEAN cần phải duy trì sự đoàn kết để tạo ảnh hưởng và có tiếng nói trên trường quốc tế nhằm đảm bảo lợi ích chung. Một ASEAN bị chia rẽ và mất uy tín sẽ khiến các nước thành viên phải chọn ngả về một cường quốc nào đó. Điều này sẽ biến Đông Nam Á thành một đấu trường thù địch và bất hòa. Trong tình cảnh như vậy sẽ không ai chiến thắng cả.

Theo thủ tướng Singapore, ASEAN cần phải giữ quan điểm và vị thế trung lập, không nghiêng ngả về bên nào, hướng đến và khuyến khích các giải pháp hòa bình cho vấn đề biển Đông. Nếu không giải quyết được vấn đề, theo ông, uy tín của tổ chức tầm khu vực này sẽ bị hủy hoại nặng nề.

Một số học giả quốc tế, như báo Christian Science Monitor cho biết, cáo buộc Bắc Kinh đang sử dụng “chiến thuật salami” trong việc từng bước kiểm soát biển Đông. Đây là chiến thuật “cắt lát xúc xích”, hay là một tiến trình chia rẽ và chinh phục. Với chiến thuật này, bên gây hấn sẽ gây ảnh hưởng và cuối cùng khống chế “từng mảnh một”. Báo này cho rằng chiến thuật này gợi lại hành vi leo thang gây hấn của phát xít Đức. Các chuyên gia cũng nhận định hành động của Trung Quốc có nhiều điểm tương đồng với những hành động của phát xít Nhật thời chiến tranh.

Đừng đánh giá thấp Mỹ

Cũng trong bài phát biểu tại Bắc Kinh, ông Lý Hiển Long cho rằng Trung Quốc không nên nhìn nhận Mỹ là một đất nước đang tụt dốc mà hãy xem đó là một quốc gia có khả năng sáng tạo và hồi phục. Theo báo New York Times, thủ tướng Singapore đã đề cập vấn đề vị thế của Mỹ trên thế giới hiện nay, một vấn đề mà các học giả và các cây bút trên các phương tiện truyền thông Trung Quốc đang quan tâm. Nhiều người trong số họ thời gian qua đã tập trung phân tích những khó khăn tài chính của Washington, những bế tắc chính trị và những điều mà họ cho là khủng hoảng niềm tin.

Ông Lý Hiển Long lại nhìn nhận “nước Mỹ đang đối mặt với một số vấn đề rất khó khăn, nhưng đó không phải là một nước đang suy thoái. Mỹ là một xã hội có sức hồi phục và tính sáng tạo vô cùng to lớn, do đó đã thu hút được nhiều nhân tài trên khắp thế giới, trong đó có nhiều người Trung Quốc và châu Á”. Ông dẫn chứng cả tám người đoạt giải Nobel khoa học gốc Trung Quốc đều là công dân Mỹ hoặc sau đó cũng trở thành công dân Mỹ.

Một mặt chỉ ra rằng Mỹ vẫn sẽ là một siêu cường trong tương lai, một mặt ông Lý Hiển Long cho rằng quan hệ Mỹ - Trung trong thế kỷ 21 sẽ không giống như quan hệ Mỹ - Liên Xô trong thời chiến tranh lạnh. Theo ông, cả Bắc Kinh và Washington đều phải tính đến các sức ép chính trị trong nước và chủ nghĩa dân tộc trong việc giải quyết quan hệ song phương. Vì vậy, đôi bên phải giải quyết mối quan hệ song phương một cách thận trọng và khôn ngoan.