Phóng to

Các đại biểu VN và quốc tế tham dự hội nghị - Ảnh: Dương Ngọc

Trao đổi với Tuổi Trẻ bên lề hội nghị, phó chủ tịch Hội Nạn nhân chất độc da cam VN (VAVA) Trần Xuân Thu cho hay các nạn nhân VN đang chuẩn bị vụ kiện mới kiện các công ty hóa chất Mỹ.

Khởi kiện tại Mỹ

Theo ông Trần Xuân Thu, VAVA và các nạn nhân đang chuẩn bị tiến hành một vụ kiện da cam mới, sau khi vụ kiện đầu tiên (khởi kiện năm 2004) bị Tòa án Tối cao Mỹ bác đơn kiện. Ông Thu cho hay trong vụ kiện mới, các nạn nhân đứng đơn kiện là những người sống ở các điểm nóng da cam như A Lưới (Thừa Thiên - Huế), sân bay Đà Nẵng, sân bay Biên Hòa (Đồng Nai), sân bay Phù Cát (Bình Định). VAVA và các luật sư bảo vệ cho nạn nhân VN sẽ chọn tòa án một bang ở Mỹ để khởi kiện, không khởi kiện ở nước thứ ba như dự kiến trước đây.

Cô Heather Bowser, nạn nhân chất độc da cam Mỹ thế hệ thứ hai, đã đến VN lần thứ hai để tham dự hội nghị này. Cô nói ở Mỹ không có tổ chức như VAVA, nên rất nhiều nạn nhân chất độc da cam còn gặp nhiều khó khăn trong cuộc sống. “Những gì VAVA đã làm được cho nạn nhân thật đáng kinh ngạc - cô Bowser nói - Tôi đến để học VAVA, tìm cách hỗ trợ cho những đứa con của nước Mỹ cũng bị ảnh hưởng từ chất dộc da cam. Ở Mỹ, còn rất nhiều con cái cựu binh gặp khuyết tật như mất ngón tay bẩm sinh, khuyết tật vận động, ung thư...”.

Vẫn tự tin sống

Chàng trai Chu Quang Đức, 27 tuổi, người thấp nhỏ, chân liệt không đi lại được, cánh tay bị ngắn không cầm nổi phấn viết bảng. Vậy mà Đức đang rất nổi tiếng trong giới học trò ở quê nhà Mê Linh, Hà Nội vì tài dạy kèm môn tin học. Sau khi tốt nghiệp ĐH Sư phạm Hà Nội 2, Đức đã mở một lớp dạy kèm tin học tại nhà. Và ngay khi Trường THPT Mê Linh có chỉ tiêu giáo viên tin học, Đức đã nộp hồ sơ dự tuyển một cách thật tự tin, mặc dù anh phải di chuyển trên xe lăn.

Nhìn cặp mắt sáng của Đức, người đối thoại có thể trò chuyện về bất kỳ lĩnh vực gì mà không phải ngại thầy giáo trẻ tự ti. “Học trò THPT không thích học môn tin học, nhưng tôi thấy có thể khơi lên sự nhiệt tình của các em, như dạy cho các em biết cách chọn những thông tin có ích trên mạng và làm chủ máy tính” - Đức nói.

Cặp song ca Thanh Hằng - Thanh Hà, vốn nổi tiếng ở TP.HCM với nghệ danh cặp song ca “Bonsai” đi lại được, nhưng tầm vóc hai cô thì mãi mãi dừng ở tuổi lên 10, mặc dù năm nay Hằng đã 33, còn Hà đã 23 tuổi. Hằng kể nhà có năm chị em, ngoài Hằng và Hà còn một cô em nữa cũng mắc chứng bệnh kỳ lạ ảnh hưởng từ người bố cựu chiến binh, là chỉ lớn đến năm 10 tuổi rồi dừng lại.

Từ quê nhà Mê Linh, Hà Nội, mấy năm nay Hằng - Hà vào TP.HCM, ngày đi làm nhân viên ở tạp chí Kiến Thức Ngày Nay, tối đi hát và học thêm đồ họa. Với chiều cao 1,25m-1,26m và trọng lượng chỉ 25-26kg, di chuyển giữa chừng ấy công việc ở một thành phố nhộn nhịp như TP.HCM thì người khỏe mạnh cũng phải mệt. Ấy vậy mà cặp “Bonsai” vẫn cứ vững vàng mà sống. Trong số 3 triệu nạn nhân chất độc da cam VN, còn biết bao nhiêu người vững vàng như Đức, Hằng, Hà. Họ không chỉ sống cho mình mà còn cho những người cùng cảnh ngộ.

Chị Nguyễn Thị Hồng (24 tuổi, người Mỹ gốc Việt, đang tham gia chương trình tìm hiểu về nạn nhân chất độc da cam ở VN): Tôi thấy có trách nhiệm với vấn đề da cam Phóng to Chị Nguyễn Thị Hồng - Ảnh: Lan Anh Rất ít người Mỹ biết về vấn đề da cam ở VN. Nhưng tôi là một người Mỹ gốc Việt, tôi thấy có trách nhiệm với vấn đề này và đã chọn tìm hiểu nó trong hai tháng ở VN. Trong gần hai tháng qua, tôi đã đến nhiều bệnh viện, trung tâm chăm sóc trẻ là nạn nhân ở TP.HCM, Hà Nội và Đà Nẵng. Tiếp xúc với những người khuyết tật do chất dộc da cam, tôi mới thấy chất độc da cam không phải vấn đề của lịch sử, mà là đang hiện hữu vì chưa biết bao giờ sẽ dừng lại. Trở về Mỹ học cao học xong, tôi sẽ trở lại VN làm việc. Ông Len Aldis (chủ tịch Hội Hữu nghị Anh - Việt): Nên kiên trì nỗ lực vì công lý cho nạn nhân Phóng to Ông Len Aldis - Ảnh: Lan Anh Tại hội nghị này, tôi trình bày bảy phương án nhằm tiếp tục cuộc đấu tranh đòi công lý với các công ty hóa chất Mỹ. Điều này không chỉ vì các nạn nhân đã hiện hữu, do số lượng nạn nhân đang ngày càng tăng ở nhiều nước trên thế giới. Tôi đang chuẩn bị để kêu gọi ký tên vì công lý ở một địa chỉ mới trên mạng là website của BVFS (Britain Vietnam Friendship Society - Hội Hữu nghị Anh Việt) để mọi người có thể ủng hộ nạn nhân.