Phóng to

Thủ tướng Nhật Yukio Hatoyama tại một cuộc họp ngày 1-6 - Ảnh: Reuters

Hãng tin Reuters mô tả vị thủ tướng rơm rớm nước mắt nói rằng ông và tổng bí thư Đảng Dân chủ Nhật Bản Ichiro Ozawa sẽ từ bỏ chức vụ của mình.

Ông Hatoyama là thủ tướng thứ tư của Nhật từ chức trước khi kết thúc nhiệm kỳ.

"Không được hiểu đúng"

Đêm qua 1-6, ông Hatoyama còn cương quyết giữ chức trong khi nói chuyện với các thành viên chủ chốt của đảng Dân chủ Nhật Bản. Nhưng sáng nay, ông quyết định ra đi sau 8 tháng tại vị.

"Kể từ cuộc bầu cử năm ngoái, tôi đã cố gắng rất nhiều nhưng các nỗ lực của tôi không được hiểu đúng", ông nói.

Tuần trước, ông Hatoyama cho biết sẽ di dời căn cứ của Mỹ sang phía bắc của hòn đảo và điều này khiến cư dân trên đảo tức giận vì họ muốn căn cứ đó biến mất hoàn toàn khỏi Okinawa.

Hiện nay, riêng Okinawa đã chứa hơn một nửa trong tổng số 47.000 quân lính Mỹ ở Nhật Bản. Họ có mặt ở đây với danh nghĩa liên minh an ninh song phương.

Gần đây, ông Hatoyama đã phải chịu áp lực từ chức từ phía đảng của ông trước cuộc bầu cử Thượng viện vào tháng 7 tới.

Các cuộc trưng cầu dân ý cho thấy tỉ lệ ủng hộ ông đã giảm mạnh vì ngài thủ tướng không thực hiện được lời hứa khi ông tranh cử là di chuyển căn cứ thuỷ không quân Futenma đi khỏi đảo Okinawa. Điều này đã làm giảm uy tín của ông, khiến người dân Nhật coi ông là một người thiếu quyết đoán.

Đó là chưa kể người Nhật bắt đầu thấy vị thủ tướng trở nên lố bịch với cách ăn mặc loè loẹt, không theo phong cách nghiêm chỉnh của một chính trị gia.

Sau tin Thủ tướng từ chức, đồng yen Nhật đã giảm điểm so với đồng đô la Mỹ: 91,78 yen đổi một USD, trước đó là 91,1 yen. Một số nhà đầu tư lo ngại chính trị thiếu ổn định sẽ khiến nền kinh tế Nhật vốn gặp nhiều khủng hoảng sẽ phụ thuộc nhiều hơn vào các chính sách dễ dãi của ngân hàng trung ương.

Bộ trưởng Tài chính Naoto Kan, kiêm phó thủ tướng, từng gây sức ép với Ngân hàng Nhật Bản nỗ lực hơn để cải thiện tình trạng thiểu phát và khoản nợ công lên đến 200% GDP.

Sự ra đi của ông Hatoyama ít nhiều sẽ làm ảnh hưởng đến các chiến lược phát triển của Nhật và những mục tiêu kinh tế. "Bất kỳ ai muốn thay thế ông Hatoyama đều phải chú ý giải quyết các việc này trước cuộc bầu cử", Hirokata Kusaba, chuyên gia phân tích tại viện nghiên cứu Mizuho, bình luận.

"Nếu Bộ trưởng Tài chính đảm đương được chức vụ thủ tướng, có lẽ đó là tin vui cho thị trường Nhật Bản bởi ông Kan năng nổ với các chính sách tài chính hơn bất kỳ vị thủ tướng nào trước đây". Các ứng viên khác có thể là Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Katsuya Okada và Bộ trưởng Bộ Giao thông Seiji Maehara.

Sức ép từ chức mà đảng Dân chủ Nhật Bản gây ra đối với ông Hatoyama cũng hàm chứa tham vọng tìm kiếm cơ hội cải tổ đảng này để chiến thắng trong cuộc bầu cử thượng viện sắp tới vào tháng 7.

Người ta cho rằng Chủ tịch mới của DPJ sẽ giữ chức thủ tướng do Đảng Dân chủ Nhật Bản hiện đang chiếm đa số ghế tại Hạ viện và có nhiệm vụ chỉ định Tổng Thư ký mới thay thế ông IIchiro Ozawa cũng dự định từ chức theo đề nghị của ông Hatoyama do liên quan tới vấn đề quỹ chính trị.