Phóng to

Người dân vạ vật ngoài công viên do mất nhà - Ảnh: Reuters

Phóng to

Người dân thẫn thờ trước thiệt hại quá nặng nề - Ảnh: Reuters

Động đất ở Haiti: số người chết có thể lên tới hàng ngànHaiti hoang tàn, 100.000 người có thể đã chếtHaiti tràn ngập khổ đau

Đất nước 9 triệu dân này đang chìm ngập trong nỗi khổ đau mà thiên nhiên bất ngờ giáng xuống. Các bản tin liên tục thông báo: những thi thể chất đống trên đường phố, nỗi tuyệt vọng của người Haiti ở trong và ngoài nước về số phận người thân.

“Cứ đi hai bước là đụng người bị thương”

Internet bắc cầu chia sẻ Do mọi đường liên lạc khác bị động đất phá hủy, người dân Haiti đã gửi những thông tin và hình ảnh kinh hoàng về thảm họa này lên các trang web xã hội như Twitter, Facebook, YouTube... trong khi những người khác dùng Internet để kêu gọi cứu trợ Haiti. Reuters cho biết trên YouTube đã xuất hiện một đoạn video quay bằng điện thoại di động cảnh người dân thủ đô Port-au-Prince bàng hoàng giữa những đống đổ nát, cảnh những người bị thương chật đầy các con phố. Các nhóm đoàn kết với Haiti xuất hiện đồng loạt trên Facebook, một nhóm nhanh chóng thu hút hơn 142.000 thành viên. Nhiều người dân Port-au-Prince gửi các tin nhắn lên Facebook, Twitter mô tả những giây phút khủng khiếp khi động đất xảy ra và nhận được rất nhiều lời động viên, chia sẻ. CNN đưa tin trên Twitter, bốn trong số 10 chủ đề được quan tâm nhất có liên quan đến động đất tại Haiti. Những cụm từ được chú ý nhất là “Port-au-Prince”, “Hãy giúp Haiti” và “Yele”, tổ chức thiện nguyện do nhạc sĩ gốc Haiti Wyclef Jean sáng lập. Ông Jean đã gửi lên Twitter tin nhắn kêu gọi 1,3 triệu người theo dõi hãy hỗ trợ các hoạt động cứu hộ bằng cách gửi tin nhắn “Yele” đến số 501501, đóng góp 5 USD mỗi tin vào Quỹ động đất Yele Haiti. Và chỉ trong ngày đầu tiên, quỹ này đã nhận được hơn 400.000 USD từ các tin nhắn.

Carel Pedre, phóng viên Đài phát thanh 1 ở Haiti, đang lái xe khi động đất xảy ra. Anh kể lại sự hoảng loạn bao trùm thành phố lúc đó: “Tôi đang lái xe thì cảm nhận rõ cơn chấn động. Thoạt đầu tôi nghĩ có xe nào đó tông vào xe mình. Tôi không sao hình dung ngay điều gì đã xảy ra. Trước mặt tôi là đổ nát và đổ nát. Tôi chạy đến đài phát thanh rồi cuốc bộ tìm con gái, đến lúc này tôi mới có thể nhận ra quy mô của thảm họa. Xung quanh tôi, các ngôi nhà đổ ụp, cứ đi hai bước là đụng phải người bị thương. Tôi có thể nói đã nhìn thấy ít nhất 500 người bị nạn. Những ai đang ngồi trên xe hay ở ngoài đường, cách xa các ngôi nhà là ít bị ảnh hưởng nhất. Lúc này đây tôi vẫn chưa nhận được tin tức gì của mẹ và em trai”.

Không ít người trong tâm trạng như Pedre. “Tôi chỉ muốn tìm thấy thi thể vợ tôi thôi” - Lionnel Dervil quỳ xin trong đau đớn để được mang thi thể vợ về chôn ở quê nhà. Nhưng không ai ở Tổ chức Thầy thuốc không biên giới có đủ thời gian để chú ý đến người đàn ông 38 tuổi làm nghề đổi tiền và là cha của bốn đứa con này.

Họ quá bận rộn với những người còn sống liên tục được đưa tới. Một bảo vệ đang cố chặn đám đông ở ngoài cửa. Khó có thể nói ở bên trong đau khổ hơn hay bên ngoài đau khổ hơn.

Báo Washington Post mô tả một phụ nữ quằn quại trên vỉa hè ở cửa ra vào tòa nhà, chân của chị bị một miếng gỗ đâm qua. Một bà già đang im lặng chịu đựng vết thương ở chân phải, xoắn lại như bánh vòng. Thuốc gây tê là một giấc mơ xa xôi.

Hàng chục, hàng trăm thi thể người đã bắt đầu phân hủy dưới những tấm vải trắng. Một tình nguyện viên người Pháp nói trong vội vã: “Chúng tôi đã quá nhiều việc. Chúng tôi không có khả năng tiếp nhận thêm các nạn nhân. Chúng tôi không có thời gian để nói. Mà tôi còn biết nói gì bây giờ”.

Những người bị thương đưa mắt nhìn quanh căn phòng toàn người chết, hi vọng chưa đến lúc họ phải ra đi. Thân nhân của họ đang đợi ngoài tòa nhà, cầu nguyện. Cảnh đó có thể thấy ở tất cả các bệnh viện, trạm xá đang trong tình trạng bị phá hủy nặng nề ở một thành phố gần như tê liệt hoàn toàn.

“Tương đương vài quả bom nguyên tử”

Roger Searle, giáo sư vật lý tại khoa khoa học Trái đất Đại học Durham (Anh), nhận định trận động đất này tương đương với sức mạnh của vài quả bom nguyên tử. Các máy bay bắt đầu chở hàng cứu trợ tới, nhưng rất khó đưa hàng tới các nạn nhân vì đường sá bị phá hủy và đổ nát.

Ngày thứ hai sau vụ động đất, các nhân viên cứu hộ vẫn đang khẩn trương dọn dẹp đống đổ nát và thu nhặt thi thể người trên đường phố. Tổng thống Rene Preval cho biết chính phủ của ông cần hỗ trợ khẩn cấp để dọn dẹp các con đường, giúp nhân viên có thể đến những khu vực bị thiệt hại nhất. “Chúng tôi cần thuốc men, trợ giúp về y tế. Người dân đang đào bới các đống đổ nát bằng tay”.

Theo Reuters, các nhóm cứu trợ từ Trung Quốc, Iceland và Pháp đã tới Haiti ngày 14-1. Ngoài ra còn có các chuyến bay khẩn cấp chở hàng và 3 triệu euro từ Tây Ban Nha, các bác sĩ từ Cuba, một bệnh viện dã chiến từ Nga. Tổng thư ký Liên Hiệp Quốc Ban Ki Moon nói sẽ giải ngân 10 triệu USD cứu trợ khẩn cấp. Còn Ngân hàng Thế giới hứa sẽ cho vay thêm 100 triệu USD nữa.

Báo chí Vatican loan tin trong số người thiệt mạng có tổng giám mục Joseph Serge Miot của Port-au-Prince. Ngài bị chôn vùi trong đống đổ nát cùng hơn 100 tu sĩ khi đang dự một hội nghị về tôn giáo. Liên Hiệp Quốc cho hay 16 nhân viên của tổ chức này đã thiệt mạng, 150 người vẫn đang mất tích.

Vì sao thiệt hại nặng? Các kỹ sư Mỹ nhận định chất lượng xây dựng kém là một trong những nguyên nhân khiến mức thiệt hại tại Haiti thêm trầm trọng. “Chất lượng xây dựng ở Haiti, thậm chí của những tòa nhà mà lẽ ra phải có kỹ thuật xây dựng phù hợp, lại không hề tốt chút nào” - Farzad Naeim, chủ tịch Ủy ban các giám đốc của Viện Nghiên cứu xây dựng chống động đất (EERI) của Mỹ, nhận xét. Qua các bức ảnh từ Haiti, ông Naeim khẳng định nhiều tòa nhà lớn được xây mà không có bêtông chịu lực (bêtông dự ứng lực). Ngoài ra, tâm chấn động đất lại chỉ cách mặt đất 8km, nghĩa là quá cạn và quá gần thủ đô Port-au-Prince. Do đó, lực phá hoại của trận động đất tương đương nửa triệu tấn thuốc nổ TNT. Haiti còn nằm trên ranh giới của hai kiến tạo địa tầng (kiến tạo Caribê và kiến tạo Bắc Mỹ) tạo ra một hệ kiến tạo mới là kiến tạo Vườn Enriquillo-Plantain. Theo giáo sư Roger Musson của Cơ quan Thăm dò địa chất Anh, kiến tạo này bị “khóa” trong 250 năm qua, nay bùng phát mạnh thành một trận động đất lớn. Năm 1751 đã xảy ra trận động đất 7,3 độ Richter ngay ở kiến tạo này. Năm 1860 xảy ra trận động đất tương tự. Và năm 1887 lại xảy ra một trận động đất khác mạnh 7,2 độ Richter.