Phóng to

TTCT - Báo chí truyền thống của Mỹ đang bước vào giai đoạn cực kỳ khó khăn. Họ không chỉ phải tất tả với cuộc mưu sinh trong làn sóng khủng hoảng kinh tế hiện nay mà còn phải vật lộn với báo chí kỹ thuật số.

Thủ phạm: Internet?

Chính thượng nghị sĩ John Kerry - chủ tịch tiểu ban truyền thông, công nghệ và Internet của Thượng viện Mỹ - phải thốt lên: “Các tờ báo giấy hiện giống như một chủng loài đang sắp tuyệt chủng”. Ông nói: “Là một phương tiện chuyển tải tin tức nóng sốt, nhưng báo in đã trở nên lỗi thời và bị lấn át bởi một công cụ quyền lực, hiệu quả và hiện đại. Đó là Internet”.

Hai tờ nhật báo ở Mỹ là Rocky Mountain News và Seattle Post-Intelligencer đã đóng cửa trong vài tháng qua và tờ Boston Globe là tờ báo mới nhất vừa tuyên bố phá sản. Một vài tập đoàn báo chí cũng đã tuyên bố phá sản, trong đó có Tribune Co - ông chủ của tờ Chicago Tribune, Los Angeles Times, Baltimore Sun và nhiều báo khác.

David Simon, cựu phóng viên của tờ Baltimore Sun, đã chuyển sang làm tác giả và nhà sản xuất của HBO, cho rằng các nhà xuất bản bị quy trách nhiệm cho sự sụp đổ này vì sự quản lý kém, tầm nhìn thiển cận. Những người làm báo không đồng tình với nhận xét này mà họ khẳng định người gây ra bị kịch cho báo in truyền thống chính là Internet, mà cụ thể là các phiên bản báo trực tuyến trên các trang web.

Độc giả điện tử và thiết bị đọc báo điện tử

Các báo in Mỹ yêu cầu các tờ báo trực tuyến phải thu phí độc giả thông qua mạng. Họ yêu cầu quốc hội nới lỏng luật chống độc quyền thông tin để họ có thể bảo vệ bản quyền tác phẩm báo chí từ các phiên bản báo trực tuyến chuyên “ăn cắp” nội dung của họ dưới mọi hình thức. Một biện pháp nữa nhằm cứu lấy báo in được các tập đoàn truyền thông Mỹ đưa ra là kiến nghị chính phủ giảm thuế cho báo in. Một số nghị sĩ như Ben Cardin cũng ủng hộ dự luật đưa báo chí vào lĩnh vực phi lợi nhuận và được miễn thuế. Và theo nhiều nguồn tin thì một cuộc vận động hành lang đang tiến hành tích cực để dự luật được thông qua.

Nhiều tờ báo đã nhanh nhạy vượt qua sụp đổ để gượng dậy bằng cách chuyển sang phát triển báo điện tử. Tờ Christian Science Monitor ra số báo in cuối cùng vào ngày 27-3 năm nay nhưng đánh dấu một kỷ nguyên mới: phát triển báo điện tử (electronic newspaper). Đây là dạng đưa toàn bộ hình thức báo in lên Internet, khác với phiên bản trực tuyến trên trang web của các tờ báo. Dạng báo điện tử thiết kế như một tờ báo in đã có từ lâu nhưng trước đây không mấy người mặn mà với nó, chỉ có vài tờ trong đó có New York Times là có dạng này.

Quảng cáo trên báo điện tử cũng được xem có rất nhiều tiềm năng dù tỉ lệ so với báo in vẫn còn khiêm tốn, chỉ chiếm khoảng 15%.

Hình thức thứ hai: đưa các tờ báo lên thiết bị đọc sách báo điện tử không dây. Đầu tháng 5 năm nay, Amazon đã mời báo chí đến họp báo để giới thiệu một thiết bị mới nhằm đưa toàn bộ các trang báo và quảng cáo lên Internet dưới dạng báo điện tử. Amazon quảng cáo đây là cách giúp các tờ báo truyền thống thu tiền độc giả trong thời buổi khủng hoảng kinh tế, mà lại có thể tiết kiệm được một khoản rất lớn tương đương hàng triệu đôla dành cho in ấn và phát hành. Đó là hình thức cải tiến của thiết bị không dây Kindle vốn từ trước tới nay được Amazon thiết kế để đọc sách điện tử, nhưng giờ đây màn hình được mở rộng cỡ tờ giấy để đưa báo điện tử lên mạng.

Và đối với độc giả thì vô cùng tiện lợi, vì trong tương lai còn có thể cầm một tờ báo giống báo in hẳn hoi nhưng được thu nhỏ trên màn hình chiếc điện thoại iPhone khi đi trên xe điện hay xe buýt.

Thế nhưng không phải không có ý kiến phê bình. Nhiều người cho rằng đọc báo điện tử phải trả tiền thật nực cười và vô lý hoặc mua một thiết bị đọc báo điện tử không dây thì có lẽ đọc tin tức trên Internet sướng hơn vì khắp nơi đâu đâu cũng có thể truy cập Internet. Và nếu vậy thì mua một tờ báo đọc cũng tốt hơn. Bản thân Amazon đã đưa ra hàng tá trang báo cho người đọc của Kindle nhưng số người đăng ký rất thấp so với con số phát hành báo in.