Kỳ 1: Ngư dân Hoàng Sa "hội nghị Diên Hồng" ngay trên biển Kỳ 2: Bấp bênh khi vào bờ

Phóng to

Tàu công suất lớn được đóng tại HTX Cổ Lũy, Quảng Ngãi - Ảnh: Trần Mạnh

Hàng loạt tàu cá mới công suất lớn đang được ngư dân gấp rút hoàn thành để ra khơi bất chấp những khó khăn và nguy hiểm.

Để bám biển dài ngày và đạt hiệu quả khai thác cao, ngư dân cần những con tàu lớn với trang thiết bị hiện đại, nhưng không nhất thiết là tàu sắt.

Phóng to

Gần 30 tàu công suất lớn đang được đóng tại HTX Cổ Lũy, Quảng Ngãi - Ảnh: Trần Mạnh

Gấp rút ra khơi

Gần trưa cuối tháng 5, trời Quảng Ngãi nắng nóng như đổ lửa nhưng hàng trăm công nhân vẫn miệt mài làm việc tại HTX đóng tàu Cổ Lũy (Nghĩa Phú, Tư Nghĩa, Quảng Ngãi). Mùi củi gỗ cháy từ những đống lửa được đốt lên để uốn gỗ, xen lẫn mùi sơn, mùi gỗ mới, mùi dầu máy... cùng hòa quyện làm cho không khí càng trở nên nóng hơn.

Gần 30 tàu gỗ đang dang dở xếp kín cả khu vực đóng tàu. Chỗ này một nhóm công nhân tất bật khiêng những thanh gỗ dài ráp mạn tàu, chỗ kia công nhân lúi húi sơn vỏ tàu, trét kín những khe hở giữa các tấm gỗ, chỗ khác công nhân đang khoan, đục lách cách trên boong tàu...

Đang đi đi lại lại quanh con tàu trên 800CV sắp sửa hoàn thành, anh Lê Thanh Hùng (xã Nghĩa Phú, Cổ Lũy Bắc, TP Quảng Ngãi) chỉ về một con tàu mới ở phía sông xa xa, cho biết chiếc đó mới hạ thủy, còn chờ chiếc này hoàn thành nữa là ra khơi. “Phải mất sáu tháng mới làm xong một chiếc tàu cỡ lớn thế này. Tôi chỉ mong sớm hoàn thành để ra khơi, ngồi nhà lâu ngày buồn quá” - anh Hùng nói. Người đàn ông 35 tuổi với 23 năm đi biển này cho biết năm ngoái sau khi bán cặp ghe cùng số tiền tích cóp được trên 8 tỉ đồng, anh quyết định đóng một đôi tàu mới công suất lớn để vươn khơi.

Thợ cả Nguyễn Sớt (50 tuổi), phụ trách chính việc đóng tàu mới cho khách, bảo từ đầu năm đến nay công nhân tại đây đóng tàu không nghỉ tay. Đơn đặt hàng về nhiều, đóng không kịp cho ngư dân nên hễ chiếc nào cơ bản xong là hạ thủy để có chỗ khởi công đóng chiếc mới. “Chưa năm nào như năm nay, số hợp đồng đóng mới tàu cá, lại toàn tàu công suất lớn, nhiều thế. Anh em có thêm thu nhập, thậm chí thu nhập cao, nhưng việc nhiều không được nghỉ ngơi cũng mệt” - ông Sớt nói. Theo ông Phan Như Huỳnh - chủ nhiệm HTX đóng tàu Cổ Lũy - từ đầu năm đến nay HTX đã bàn giao khoảng 30 tàu công suất 400-800CV cho khách hàng, tăng hơn 10 chiếc so với năm trước. Tại HTX Cổ Lũy mỗi năm đáp ứng khoảng 30 cặp tàu (60 chiếc) cho khách hàng phần lớn là ngư dân Quảng Ngãi. “Các đơn đặt hàng đóng tàu mới dồn dập về nhưng do không đủ thợ nên không dám nhận thêm” - ông Huỳnh cho biết.

Tại xưởng đóng tàu của HTX thủy sản Thống Nhất (Khánh Hòa), ông Nguyễn Đâu (53 tuổi, ngư dân P.Vĩnh Thọ, TP Nha Trang) cũng đang hoàn thiện nốt công đoạn “làm nước” (sửa chữa, cải tạo sau một năm đánh bắt) và nâng công suất đối với hai con tàu 450CV và 720CV để đánh bắt xa bờ. “Ước mơ ra khơi đánh bắt xa bờ từ lâu lắm rồi nay mới được thực hiện. Ngẫm lại tàu của mình nhỏ bé lắm, nhất là khi so sánh với dàn tàu sắt khổng lồ của ngư dân Trung Quốc. Nếu Nhà nước có cơ chế cho vay đặc biệt, cho ngư dân thế chấp bằng chính giá trị con tàu, không lấy lãi khoảng 3-5 năm rồi sau đó lấy lãi thấp, tôi chắc là ngư dân mình sẽ có những đội tàu lớn đánh bắt ở ngư trường xa rất hiệu quả. Mình có tàu to, các tổ đội, ngư đội có sự đoàn kết thì ngại gì các tập đoàn tàu cá lớn của Trung Quốc đang đánh bắt trái phép ở biển mình. Nhưng đó chỉ là nghĩ thôi, chứ bây giờ chính sách cho vay vốn trong lĩnh vực ngư nghiệp còn khó quá” - ông Đâu nói.

Tàu lớn hiệu quả cao

Khoảng một tuần nữa là con tàu gỗ thuộc loại “khủng” ở Khánh Hòa của ông Hai Nho (ngư dân Trần Nho, 59 tuổi, xã Vĩnh Lương, TP Nha Trang, Khánh Hòa) sẽ được hạ thủy, sẵn sàng thẳng hướng ngư trường Trường Sa. Dù trời nắng gắt, ông Hai Nho vẫn đi quanh con tàu trong xưởng của HTX đóng tàu Song Thủy (TP Nha Trang) để ngắm con tàu mới. Nhìn công nhân đang thực hiện các công đoạn hoàn thiện, chuẩn bị sơn tàu, gương mặt ông Hai Nho giãn ra, mắt lấp lánh niềm vui. “Tàu đóng sắp xong rồi đó chú. Ở Khánh Hòa nó là con tàu lớn thứ nhì đó” - ông Nho tự hào nói.

Đó là con tàu được đóng bằng hai loại gỗ rất bền là sao và sầm ná, dài 21m, nơi rộng nhất 6,5m, chiều cao từ đáy đến mũi tàu 6m, được lắp máy có công suất 650CV để đi đánh bắt xa bờ. “Mơ ước cả cuộc đời tui là được ôm vôlăng một con tàu lớn. Có tàu lớn mới bắt được cá lớn, mới đủ sức bám biển dài ngày, vững vàng chống chọi với sóng gió và bao điều đang rình rập ở khơi xa. Tui tin chắc chắn mình sẽ làm ăn hiệu quả với con tàu lớn này vì tàu chạy nhanh, sức chứa lớn” - ông Nho khẳng định. Quyết định đóng tàu to với ông Hai Nho là một điều táo bạo. Ông kể năm 2012, khi thấy ngư dân Nguyễn Thuận ở P.Vĩnh Trường (TP Nha Trang) đóng con tàu “khủng” dài 23m, rộng 6,5m, lắp máy tổng công suất 1.100CV chuyên nghề mành chụp cá ngừ đại dương, ông “thèm” đến mức nhiều đêm nằm mơ cũng thấy lái tàu to vươn khơi.

Kết quả làm ăn rất khả quan từ con tàu lớn của ngư dân Nguyễn Thuận thời gian qua càng khiến ông Hai Nho quyết tâm. Đầu năm nay, bán bớt một chiếc tàu có công suất 380CV của gia đình, vét hết vốn liếng dành dụm của hàng chục năm “ăn sóng nói gió”, rồi vay mượn của nhiều người trong tộc họ, ông Hai Nho đầu tư 3 tỉ đồng đóng con tàu trên. Ông Nho cho biết: “Tôi sẽ làm nghề giã cào khơi, rồi khi cần là đổi ngư cụ đi câu bò gù (cá ngừ đại dương). Có con tàu này, tôi “nằm” trên biển cả tháng cũng không sao”.

Tại HTX đóng tàu Cổ Lũy, đứng cạnh chiếc tàu to lừng lững đã được đóng xong nằm trên đà chờ ngày được hạ thủy tiến ra vùng biển xa đánh bắt, chủ tàu Lê Văn Sang (49 tuổi) không giấu được vẻ tự hào: “Đây là đôi tàu thứ hai được đóng mới chỉ trong hai năm. Đôi tàu trước tổng công suất trên 1.200 CV được hạ thủy tháng 3-2013. Năm rồi đánh bắt khá, lãi lớn nên tôi quyết định đóng mới thêm đôi tàu để ra khơi. Tổng thu nhập năm 2013 khoảng 5,1 tỉ đồng từ đôi tàu, sau khi trừ chi phí lãi khoảng 1,7 tỉ đồng”.

Gần đó, chủ tàu là ngư dân Trần Hai (41 tuổi) tất tả hướng dẫn các thợ tàu dùng kích cường lực kích cho đuôi tàu cao lên để đưa vào đà, cho biết đợt này cũng đóng mới hai tàu công suất 650CV/tàu, tổng kinh phí khoảng 6,5 tỉ đồng. Một chiếc đã hạ thủy cách đây ba ngày, đang hoàn thiện phần dưới nước để cơ quan chức năng cấp chứng chỉ đăng kiểm. Chiếc thứ hai sẽ hạ thủy trong tuần này. Dự kiến, cặp tàu đóng mới này sẽ xuất bến ra khơi đánh bắt vào đầu tháng 6. “Phải tranh thủ mùa đánh bắt chứ gần cuối năm là bão, áp thấp nhiệt đới, tàu nằm bờ miết là lỗ, phải rất lâu mới thu hồi được vốn” - ông Hai nói thêm.