Chạy đua xây nhà máy bia

Phóng to

Các loại bia ngoại nhập vào VN ngày càng nhiều - Ảnh: Quang Định

Một cửa hàng phân phối bia Budweiser trên đường Trần Quốc Toản, Q.3, TP.HCM (ảnh chụp chiều 12-2) - Ảnh: Quang Định

Trong khi các thương hiệu bia trong nước, cùng với một số hãng bia ngoại đã có nhà máy tại VN đang ồ ạt chạy đua xây dựng nhà máy thì các loại bia ngoại nhập với giá cao gấp nhiều lần bia sản xuất trong nước vẫn đang ồ ạt nhập khẩu. Bia nội chiếm lĩnh phân khúc giá trung bình, trong khi bia ngoại đã gần như chiếm trọn thị trường cao cấp.

Giới kinh doanh bia cho rằng cơ hội để bia ngoại thâm nhập vào thị trường VN còn rất nhiều dựa trên tâm lý người tiêu dùng VN ngày càng “chịu uống” những loại cao cấp...

Đủ loại bia ngoại...

Ông Xuân Huy - một đại lý kinh doanh bia nhập khẩu ở đường Hoàng Văn Thụ, Q.Tân Bình (TP.HCM) - cho biết nếu kể hết các loại bia ngoại nhập bằng đường chính thức hoặc không chính thức đã có mặt ở thị trường VN thì phải có đến vài chục loại. So với các thương hiệu bia sản xuất trong nước, bia ngoại nhập nhiều vô kể. Heineken dù có sản xuất trong nước với số lượng cực “khủng” nhưng vẫn có rất nhiều loại của thương hiệu này được nhập về VN như: loại bom 5 lít, “Ken” Pháp, loại lon cao nhập từ Hà Lan, “Ken” chai nhôm...

Tại thị trường TP.HCM, các nhãn hiệu bia nhập ngoại phổ biến gồm: Heineken loại 500ml/lon, Budweiser, Oettinger, Steiger, Asahi, Corona... Thực tế trong năm 2012, chỉ riêng qua cảng Cát Lái đã có 122 lô hàng được nhập khẩu với gần 40 loại bia đến từ Mỹ, Đức, Hà Lan, CH Czech, Nhật Bản, Thái Lan...

Sang năm 2013, mặc dù số lô bia nhập khẩu giảm xuống còn 81 nhưng quy mô nhiều loại lô hàng đã lớn hơn, đồng thời còn xuất hiện thêm nhiều loại bia mới được nhập về qua cảng này như bia Tsingtao của Trung Quốc, bia ICING của Hàn Quốc, bia hiệu Loroyse, bia Gấu, bia gừng...

Đáng chú ý, các loại bia nhập khẩu dù bán trên thị trường giá rất cao, được gắn mác hàng cao cấp nhưng thực tế giá nhập khẩu lại khá thấp. Đơn cử, bia Corona được bán rất phổ biến ở các siêu thị, cửa hàng bia, tiêu thụ nhiều ở các nhà hàng, quán bar với giá bán lẻ khoảng 34.000 đồng/chai, giá trong các nhà hàng, quán ăn cao hơn rất nhiều, thậm chí gấp đôi, gấp ba mức giá trên, nhưng giá nhập khẩu cũng chỉ 7.700 đồng/chai. Hay nhãn hiệu bia Stella Artois S. cũng đã có mặt ở thị trường TP.HCM và được nhập về chính ngạch, với giá nhập khẩu chỉ khoảng 7.300 đồng/chai loại 330ml. Nhưng sau khi có thuế VAT, thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế nhập khẩu và chi phí, lợi nhuận của nhà nhập khẩu, phân phối, giá bán lẻ đã lên tới 43.000 đồng/chai. Nhiều loại bia khác cũng có giá nhập khẩu khá rẻ, chỉ tương đương bia nội, thậm chí rẻ hơn.

Nguồn: Thống kê chưa đầy đủ của Hiệp hội Bia rượu - nước giải khát VN

“Uống bia nhiều hơn uống nước”

Ông Michel de Carvalho, chủ sở hữu thương hiệu bia Heineken, trong một lần gặp gỡ báo chí đã tỏ ra ngạc nhiên về tốc độ tiêu thụ nhãn hiệu bia này tại VN. Ông cho biết trong năm 2010 người Việt đã uống hơn 200 triệu lít bia nhãn hiệu này, chỉ sau Mỹ, Pháp trong danh sách 170 thị trường trên thế giới mà dòng bia này có mặt. Và dự báo đến năm 2015 VN sẽ trở thành thị trường tiêu thụ bia Heineken... lớn nhất thế giới!

Bà Q., điều hành nhà hàng khoảng 25 bàn tại Q.Phú Nhuận, cho biết số tiền khách chi cho uống bia ở nhà hàng của bà chiếm hơn 60% trên tổng chi phí của mỗi bàn. Mỗi ngày nhà hàng này tiêu thụ khoảng 40 thùng (loại 24 lon/thùng) các loại, những ngày lễ tết cao hơn 20-30%. Chủ một quán bia tươi tại TP.HCM cho biết cao điểm của nơi này đón khoảng 800 khách mỗi ngày nhưng ngày bình thường cũng không dưới 500 khách đến uống bia. Tính trung bình mỗi người uống 2-3 ly bia (loại 300ml), mỗi ngày nơi này cũng tiêu thụ vài trăm lít bia. Tương tự, một nhà hàng tại Q.1 cho biết chỉ riêng một nhãn hiệu bia Nhật Bản mỗi đêm đã bán được 500 ly, bia tươi nhãn hiệu T sản xuất trong nước trung bình 200-250 lít/đêm.

Chủ một cửa hàng tạp hóa trên đường Nguyễn Trọng Tuyển (Q.Phú Nhuận) cho biết lượng bia bán ra luôn cao hơn lượng nước ngọt. Mặc dù chỉ là cửa hàng nhỏ nhưng trong khoảng ba năm gần đây, chỉ vài ngày cận tết, lượng bia (chủ yếu Heineken) bán ra khoảng 50-70 thùng. Trong khi đó, lượng nước ngọt bán ra thấp hơn rất nhiều. “Hình như uống bia nhiều hơn uống nước” - chủ cửa hàng này nói hài hước.

Bà Kim Phượng, chủ cửa hàng tạp hóa Kim Phượng (đường Đào Duy Anh, Q.Phú Nhuận), cho biết trong tháng tết vừa qua, dù không phải là cửa hàng bán được nhiều nhất ở khu vực đường Đào Duy Anh nhưng cũng bán được tới 200 thùng. “Tôi lấy vào 200 thùng bia các loại thì bán hết sạch. Trong khi lấy vào 200 thùng nước ngọt thì hiện vẫn còn tồn lại 100 thùng” - bà Phượng nói.

Theo thống kê chưa đầy đủ của Hiệp hội Bia rượu - nước giải khát VN (VBA), nếu năm 2000 mức tiêu thụ rượu bia bình quân đầu người (trên 15 tuổi) từ 10,04 lít bia/người/năm thì đến năm 2008 con số này đã là 22 lít/người/năm và hiện nay đã trên 27 lít/người/năm. Theo một chuyên gia trong ngành thực phẩm - đồ uống, tỉ lệ thực uống có thể sẽ cao hơn rất nhiều so với con số thống kê, vì “chỉ cần nhìn vào tốc độ tăng trưởng sản xuất của các doanh nghiệp sản xuất đều thấy con số sản xuất triệu lít/năm giờ đây đã thay bằng tỉ lít/năm”.

Bia ngoại chiếm lĩnh thị phần cao cấp

Thực tế, trong số hơn 3 tỉ lít bia đã được tiêu thụ trong năm 2013 tại VN, các thương hiệu bia nội chủ yếu giữ được phân khúc giá trung bình trở xuống. Chiếm gần 43% lượng sản xuất bia hiện nay trên toàn thị trường với mức tiêu thụ khoảng 1,33 tỉ lít trong năm 2013, nhưng các sản phẩm chủ lực của Tổng công ty cổ phần Bia rượu - nước giải khát Sài Gòn (Sabeco) hiện chỉ đang tập trung vào phân khúc phổ thông cho hai loại “333” và “Sài Gòn đỏ”, có sản lượng xấp xỉ 950 triệu lít trong năm qua.

Những thương hiệu cao cấp khác của Sabeco sau này như “Saigon Special”, “Saigon Lager” hay tới đây là “Saigon Gold” chuẩn bị tung ra thị trường, trong mắt người tiêu dùng vẫn chưa thể cạnh tranh ngang ngửa về “đẳng cấp” so với một số thương hiệu bia ngoại truyền thống lâu nay như Heineken, Tiger, Larue, hoặc thậm chí là những thương hiệu ngoại nhập khác như Sapporo, Corona, Budweiser, Leffe Brown... dù có mức giá cao ngất ngưởng.

Với Công ty TNHH nhà máy bia VN (VBL) - đơn vị đang sở hữu bia Heineken, Tiger, Larue,VBL, dù chỉ đang chiếm chưa tới 22% thị phần tiêu thụ nhưng gần như chiếm lĩnh chủ yếu ở phân khúc các khách sạn, nhà hàng, tụ điểm giải trí cao cấp về sự lựa chọn. Thương hiệu này cũng chọn con đường gia tăng năng lực sản xuất một cách âm thầm thông qua việc liên kết sản xuất ở nhiều địa phương. Nhiều nguồn tin cho hay nếu chỉ cho rằng khả năng cung ứng của VBL ở mức 500-600 triệu lít/năm như trước đây thì thật là sai lầm, bởi khả năng của họ cũng đã dần cán mốc 1 tỉ lít/năm, vượt Tổng công ty Bia rượu - nước giải khát Hà Nội (Habeco) và chỉ đang xếp sau Sabeco.