Phóng to

Nhân viên cửa hàng xăng dầu số 34 trên đường Nguyễn Kiệm, Q.Phú Nhuận, TP.HCM điều chỉnh giá xăng tối 28-3 - Ảnh: HOÀNG THẠCH VÂN

Từ 20g ngày 28-3, theo quyết định của liên bộ Tài chính - Công thương, giá bán xăng dầu trên cả nước bắt đầu tăng 362-1.430 đồng/lít, đẩy giá bán lẻ xăng A92 lên mức cao kỷ lục: 24.580 đồng/lít.

Nhiều chuyên gia xăng dầu phản biện đây là một quyết định “ngược đời”, không theo quy luật giá thế giới và không công bằng với người tiêu dùng.

Khôi phục lợi nhuận cho doanh nghiệp

Giải thích lý do tăng giá xăng thêm 1.450 đồng/lít, dầu DO 362 đồng/lít, dầu hỏa 480 đồng/lít và dầu FO 807 đồng/kg, Bộ Tài chính cho biết từ cuối năm 2012 đến đầu năm 2013, giá xăng dầu thế giới vận động theo xu hướng tăng, làm giá cơ sở tăng cao. Nhằm bình ổn giá bán xăng dầu trong nước để ổn định giá cả thị trường, Nhà nước đã điều hành để ổn định, không tăng giá bán lẻ xăng dầu mà sử dụng quỹ bình ổn giá.

Đặc biệt ngày 26-2, giá xăng dầu thế giới tăng ở mức cao, giá bán lẻ trong nước thấp hơn giá cơ sở 1.000-2.300 đồng/lít nên Bộ Tài chính yêu cầu doanh nghiệp đầu mối xăng dầu tạm ngưng chưa tính lợi nhuận định mức 300 đồng/lít vào giá cơ sở, đồng thời cho xả quỹ bình ổn giá để bù đắp lỗ cho doanh nghiệp.

Theo Bộ Tài chính, hiện giá xăng dầu thế giới tuy đã giảm nhưng vẫn ở mức cao, trong khi quỹ bình ổn giá xăng dầu của các doanh nghiệp đã hết, giá trong nước thấp hơn giá các nước có chung đường biên giới, dẫn đến nạn buôn lậu xăng dầu.

Nguyên nhân khiến giá tăng tới 1.430 đồng/lít, theo Bộ Tài chính, là nhằm khôi phục lợi nhuận định mức cho doanh nghiệp trong giá cơ sở, đồng thời cơ quan này đã cho doanh nghiệp nâng chi phí kinh doanh định mức. Cụ thể, chi phí kinh doanh định mức mới của mặt hàng xăng, dầu DO, dầu hỏa là 860 đồng/lít, gồm cả chi phí bán buôn, bán lẻ. Dầu FO là 500 đồng/kg.

Trong khi đó, nghị định 84 quy định chi phí kinh doanh định mức với mặt hàng dầu FO là 400 đồng/kg, các mặt hàng xăng dầu còn lại 600 đồng/lít. Mặc dù đã có đề xuất sửa nghị định 84, nâng chi phí kinh doanh định mức lên, nhưng đến thời điểm này nghị định 84 sửa đổi vẫn chưa được ban hành.

Do đó, tại thời điểm khi Bộ Tài chính vừa cho phép tăng giá bán lẻ xăng dầu với các mức trên, ngay cả lãnh đạo những đầu mối xăng dầu có thị phần lớn như PV Oil, Saigon Petro cũng chưa nắm được Bộ Tài chính tính như thế nào để ra mức trên.

Theo Hiệp hội Xăng dầu VN, tính đến ngày 27-3, giá cơ sở của mặt hàng xăng A92 chỉ còn cao hơn giá bán lẻ khoảng 750 đồng/lít. Như vậy, sau khi cộng các khoản chi phí kinh doanh định mức thêm vào 260 đồng/lít, 300 đồng/lít lợi nhuận định mức, giá cơ sở cũng chỉ cao hơn khoảng 1.310 đồng/lít. Với giá bán lẻ sau khi được tăng, doanh nghiệp đầu mối xăng dầu chắc chắn có lời ít nhất 420 đồng/lít theo giá cơ sở trung bình 30 ngày.

Phóng to

Xăng A92 có mức tăng giá cao nhất, từ 23.150 đồng lên 24.580 đồng/lít. Ảnh chụp tại một cửa hàng trên phố Trần Hưng Đạo, Hà Nội - Ảnh: NGUYỄN KHÁNH

Thay đổi giá xăng dầu

Đơn vị: đồng/lít, kg

Người tiêu dùng thiệt kép

Một chuyên gia trong lĩnh vực xăng dầu tỏ ra vô cùng ngạc nhiên trước quyết định tăng giá bán xăng dầu của liên bộ Tài chính - Công thương. “Tôi không thể hiểu nổi tại sao lại điều hành một cách ngược đời như vậy. Giá thế giới đã xuống thấp nhiều ngày nay. Trong khi Trung Quốc quyết định giảm giá xăng dầu hôm 27-3, ngày 28-3 chúng ta lại tăng giá xăng dầu” - vị chuyên gia này nói.

Chuyên gia kinh tế Ngô Trí Long cho rằng: “Điều hành giá xăng dầu như vậy là chưa sòng phẳng với người tiêu dùng. Việc tăng giá là quá bất thường, khập khiễng, không hòa nhập với giá thế giới và không theo quy luật nào cả. Làm như vậy rất nguy hiểm!”. Theo ông Long, quy định tính giá cơ sở trung bình 30 ngày đã khiến giá xăng không linh hoạt. Lý do phải đưa giá xăng lên mức kỷ lục là vì quỹ bình ổn đã cạn. Nhưng vì sao cạn? Vì bộ đã cho sử dụng “phung phí”, vượt mức thực lỗ của doanh nghiệp.

Cùng quan điểm, chuyên gia kinh tế Lê Đăng Doanh nhấn mạnh người tiêu dùng bị thiệt kép. Bởi trước khi tăng giá, Nhà nước cho xả quỹ, doanh nghiệp đã được lời, còn người tiêu dùng phải móc túi trả cho khoản lời đó của doanh nghiệp. Nay ngưng xả quỹ, người tiêu dùng tiếp tục chịu thiệt thòi khi phải trả thêm 1.430 đồng/lít xăng. Việc Bộ Tài chính cho khôi phục lợi nhuận định mức, nâng chi phí kinh doanh định mức lên để đẩy giá xăng tăng kỷ lục cho thấy bộ luôn bảo vệ quyền lợi cho doanh nghiệp. Xả quỹ doanh nghiệp cũng được lợi. Tăng giá doanh nghiệp cũng vẫn lời!

Ông Doanh cho rằng cho các công ty xăng dầu được lãi lớn nhờ lạm dụng tiền quỹ của dân là trách nhiệm của Bộ Tài chính, Bộ Công thương. Các cơ quan này phải trả lời thẳng vào vấn đề này trước công luận. “Nay lại bồi thêm khoản thiệt cho dân khi tăng giá là quá phi lý. Khi họp Quốc hội, cần phải có chất vấn ông bộ trưởng Bộ Tài chính và bộ trưởng Bộ Công thương về những vấn đề trên. Hiệp hội Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng cũng cần lên tiếng. Kiểm toán cũng phải vào cuộc làm rõ vấn đề” - ông Doanh nhấn mạnh.