Phóng to

Giá vàng trong nước giao dịch lúc 10g20 sáng 28-10 tăng 350.000 đồng/lượng so với giá sáng qua - Ảnh tư liệu

Theo NHNN, các biện pháp quản lý chặt chẽ thị trường vàng này tạo thành cơ chế đồng bộ, hiệu quả, xử lý cơ bản các vấn đề bất cập của thị trường vàng.

Thực trạng hoạt động sản xuất kinh doanh vàng

Theo thống kê của NHNN, hiện tại trên cả nước có khoảng 12.000 doanh nghiệp kinh doanh vàng, chủ yếu tập trung ở các thành phố lớn, đặc biệt là Hà Nội và TP.HCM. Thời gian qua, một số doanh nghiệp lợi dụng chức năng kinh doanh vàng trong giấy phép để môi giới, tổ chức các sàn giao dịch vàng nhỏ làm chân rết cho các sàn vàng lớn, liên kết với nhau làm giá, đầu cơ trên thị trường, hoạt động mua bán ngoại tệ trái phép, tung tin thất thiệt ảnh hưởng tâm lý của người dân về giá vàng và ngoại tệ để đầu cơ trục lợi.

Hiện nay, hoạt động sản xuất vàng miếng, huy động và cho vay vàng của các tổ chức tín dụng (TCTD) được thực hiện tại 8 TCTD và doanh nghiệp kinh doanh vàng được NHNN cấp phép sản xuất vàng miếng.

Tuy nhiên, trên thị trường còn tồn tại một số doanh nghiệp sản xuất vàng trang sức mỹ nghệ không đảm bảo chất lượng, giả mẫu mã của các đơn vị có uy tín, làm ảnh hưởng đến quyền lợi của người tiêu dùng.

Đặc biệt, trong thời gian qua, hoạt động buôn lậu vàng qua biên giới diễn ra tương đối phổ biến. Các đối tượng đã lợi dụng việc chưa có quy định cụ thể giữa vàng nguyên liệu và vàng trang sức để xuất khẩu có năm lên đến hàng chục tấn.

Theo NHNN, những tồn tại trong thời gian qua chủ yếu do một số nguyên nhân: giá vàng thế giới liên tục biến động theo chiều hướng tăng cao đã làm tăng tình trạng đầu cơ, tích trữ vàng của người dân và doanh nghiệp. Bên cạnh đó, tình hình kinh tế vĩ mô chưa ổn định, lạm phát cao cũng làm cho niềm tin của người dân vào giá trị đồng Việt Nam giảm sút, tâm lý mua, nắm giữ vàng gia tăng.

Ngoài ra, tình trạng vàng miếng SJC chiếm thị phần lớn (trên 90%) cũng tạo lợi thế độc quyền tự nhiên, dẫn đến mỗi khi giá vàng biến động, tình trạng khan hiếm vàng SJC làm cho thị trường biến động mạnh hơn. Sự thiếu thống nhất trong các quy định về chức năng quản lý Nhà nước đối với hoạt động kinh doanh vàng và những bất cập trong quy định huy động và cho vay vốn bằng vàng trước đây cũng là một trong những nguyên nhân gây ra thực trạng trên.

Thu hẹp số lượng doanh nghiệp được kinh doanh vàng miếng

Để khắc phục tình trạng trên, NHNN sẽ quản lý chặt chẽ hoạt động sản xuất vàng miếng. Do vậy, dự thảo Nghị định quy định các điều kiện chặt chẽ đối với doanh nghiệp được phép sản xuất vàng miếng.

Cụ thể, để được NHNN xem xét cấp phép sản xuất vàng miếng, các doanh nghiệp phải đáp ứng các điều kiện sau đây: là doanh nghiệp được thành lập theo quy định của pháp luật, có đăng ký hoạt động sản xuất vàng miếng trong Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp; có vốn điều lệ từ 500 tỷ đồng trở lên; có địa điểm, cơ sở vật chất và các trang thiết bị cần thiết phục vụ cho hoạt động sản xuất vàng miếng; chiếm từ 25% thị phần sản xuất vàng miếng trong nước trở lên trong 3 năm liên tiếp gần nhất.

NHNN cũng sẽ quản lý chặt chẽ hoạt động xuất, nhập khẩu vàng nguyên liệu. Theo đó, NHNN là cơ quan tổ chức và/hoặc cấp phép hoạt động xuất nhập khẩu vàng nguyên liệu. NHNN sẽ tổ chức xuất nhập khẩu hoặc cấp phép cho doanh nghiệp, TCTD xuất nhập khẩu vàng nguyên liệu. NHNN sẽ lựa chọn hình thức phù hợp với thực tế và mục tiêu quản lý theo từng giai đoạn. Dự thảo Nghị định còn quy định cho phép NHNN thực hiện can thiệp bình ổn thị trường vàng thông qua các hoạt động: cấp phép sản xuất vàng miếng; tổ chức mua bán vàng miếng trên thị trường trong nước; tổ chức xuất khẩu, nhập khẩu vàng nguyên liệu; tổ chức huy động vàng.

Đặc biệt, dự thảo Nghị định thu hẹp đối tượng được phép kinh doanh mua bán vàng miếng, không khuyến khích hoạt động mua bán vàng miếng, khắc phục bất cập trong quản lý hoạt động kinh doanh mua bán vàng miếng hiện nay.

Dự thảo Nghị định bổ sung quy định coi hoạt động kinh doanh mua bán vàng miếng là hoạt động kinh doanh có điều kiện, có cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh.

Cụ thể, để được NHNN cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh mua bán vàng miếng, các doanh nghiệp phải đáp ứng đủ các điều kiện sau đây: là doanh nghiệp thành lập và hoạt động theo quy định của pháp luật; có vốn điều lệ từ 100 tỷ đồng trở lên; Có kinh nghiệm hoạt động trong lĩnh vực kinh doanh mua, bán vàng từ 02 năm trở lên; có số thuế đã nộp của hoạt động kinh doanh vàng từ 500 (năm trăm) triệu đồng/năm trở lên trong 2 năm liên tiếp gần nhất (có xác nhận của cơ quan thuế); có mạng lưới chi nhánh, địa điểm bán hàng tại Việt Nam từ 3 tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương trở lên.

Theo NHNN, với các điều kiện chặt chẽ như trên, dự kiến số lượng doanh nghiệp được phép kinh doanh mua bán vàng miếng sẽ thu hẹp đáng kể từ trên 10 ngàn doanh nghiệp như hiện nay xuống chỉ còn một số doanh nghiệp, tổ chức tín dụng có khả năng tài chính, kinh nghiệm, uy tín trong lĩnh vực kinh doanh vàng, được phép tiếp tục thực hiện mua bán vàng miếng.