Vì sao có nghịch lý này? Thực tế có NH tung ra gói cho vay ưu đãi 3.000 tỉ đồng dành cho doanh nghiệp làm hàng xuất khẩu, giả sử có cho vay hết thì cũng chỉ chiếm khoảng 4% tổng dư nợ năm 2011 của NH này. NH Đầu tư - phát triển VN dành khoảng 10.000 tỉ đồng để cho doanh nghiệp mua nông thủy sản xuất khẩu, công nghiệp, nông nghiệp, doanh nghiệp nhỏ và vừa có sử dụng dịch vụ khép kín của NH vay với lãi suất ưu đãi 15-17,5%/năm. Nhìn số tuyệt đối thì lớn nhưng cũng chỉ chiếm 3,3% tổng dư nợ cho vay theo kế hoạch năm 2011 mà NH đưa ra...

Một chuyên gia kinh tế tính toán giả sử 100 NH đang hoạt động tại VN (gồm cả NH thương mại nhà nước, cổ phần, liên doanh, chi nhánh NH nước ngoài, 100% vốn nước ngoài) đều có chương trình cho vay ưu đãi, bình quân 1.000 - 3.000 tỉ đồng/NH thì cũng chỉ được khoảng 100.000 - 300.000 tỉ đồng. Trong khi tổng dư nợ cho vay của hệ thống NH lên đến 2,4 triệu tỉ đồng, nếu loại trừ khoản vay không khuyến khích (bất động sản, chứng khoán, tiêu dùng cá nhân) phải chịu lãi suất cao, thì số tiền vay với mục đích sản xuất - kinh doanh xứng đáng hưởng lãi suất vay dưới 20%/năm cũng gần 2 triệu tỉ đồng.

Giải thích thêm vì sao số vốn cho vay ưu đãi quá ít và đối tượng vay được càng ít hơn, một lãnh đạo NH nói để có được mức lãi suất vay 17%/năm, họ phải sử dụng nhiều nghiệp vụ ngoại hối mới có được đồng vốn giá rẻ.

Vị lãnh đạo NH này kết luận nếu NH Nhà nước không có cơ chế, giải pháp thúc đẩy nhanh việc giảm lãi suất huy động, thực hiện nghiêm trần lãi suất huy động 14%/năm để giảm chi phí vốn đầu vào, thì các NH chỉ có thể giảm lãi suất thông qua các gói ưu đãi lãi suất quy mô nhỏ, đối tượng hạn hẹp.