Phóng to

Thị trường lãi suất đang chờ động thái sửa đổi thông tư 13 để có điều chỉnh hợp lý hơn - Ảnh: T.ĐẠM

Trong khi đó các ngân hàng (NH) thương mại cho rằng nếu không chỉnh sửa sớm những quy định đang gây khó cho NH thì lộ trình giảm lãi suất sẽ càng khó khăn.

Được dùng 15% vốn không kỳ hạn để cho vay

Tại cuộc họp giữa Hiệp hội NH và các thành viên phía Nam mới đây, Hiệp hội NH đã thông báo chi tiết hướng sửa đổi thông tư 13 mà NH Nhà nước trình lên Chính phủ. Theo đó, khái niệm nguồn vốn huy động sẽ được chỉnh sửa theo hướng mở rộng hơn: thay vì loại tiền gửi không kỳ hạn đưa ra khỏi nguồn vốn huy động, tới đây các tổ chức tín dụng sẽ dùng 15% tiền gửi không kỳ hạn bổ sung để cho vay.

Tiền gửi của Kho bạc Nhà nước tại các tổ chức tín dụng cũng được tính vào nguồn vốn huy động. Đồng thời các khoản vay của các tổ chức tín dụng có kỳ hạn 3 tháng trở lên cũng được tính là nguồn vốn huy động có thể cho vay. NH Nhà nước cũng loại phần bảo lãnh trái phiếu khỏi dư nợ.

Quy định tăng hệ số an toàn vốn (CAR) từ 8% lên 9% vẫn giữ nguyên. NH thương mại vẫn không được cho vay quá 80% vốn huy động và hệ số rủi ro tối đa với cho vay bất động sản và chứng khoán vẫn giữ ở 250%. Thời hạn áp dụng thông tư 13 vẫn là 1-10.

Theo các NH, hướng điều chỉnh trên trước mắt sẽ giảm áp lực phải tăng huy động của các NH. Nguồn vốn huy động cũng được tăng lên do được bổ sung một phần tiền gửi không kỳ hạn cũng như tiền gửi kho bạc. Đồng thời dư nợ được giảm do loại đi phần bảo lãnh trái phiếu.

Lãnh đạo một NH cổ phần tính toán các quy định trên sẽ giúp giảm bớt tỉ lệ cho vay trên huy động. Với các NH quốc doanh có nguồn tiền gửi không kỳ hạn của các tổ chức và tiền gửi kho bạc lớn, hướng sửa sắp tới của NH Nhà nước sẽ giúp tỉ lệ cho vay trên huy động về gần hơn với quy định 80% của thông tư 13.

“Mở cửa” liên NH, lãi suất huy động sẽ giảm

Theo các NH, điểm đáng chú ý nhất có liên quan trực tiếp đến giảm lãi suất huy động là quy định “các khoản vay của các tổ chức tín dụng có kỳ hạn 3 tháng trở lên được tính là nguồn vốn huy động có thể cho vay”.

Tổng giám đốc một NH cổ phần nhỏ cho biết với quy định này có thể ngầm hiểu các NH không còn bị khống chế bởi quy định không được sử dụng quá 20% vốn từ thị trường liên NH để làm vốn tín dụng, miễn khoản vay có kỳ hạn trên 3 tháng. Hiện nay do bị hạn chế sử dụng vốn liên NH để cho vay nên các NH phải đi đường vòng: NH thừa vốn muốn cho NH nhỏ vay phải nhờ cá nhân hoặc công ty con đứng tên đem tiền đến gửi tại các NH nhỏ với lãi suất cao ngang ngửa lãi suất huy động dân cư. Trong khi đó lãi suất trên thị trường liên NH hiện nay chỉ xoay quanh 9%, tức thấp hơn 2-3%/năm so với lãi suất huy động từ dân cư nhưng NH thiếu vốn không tiếp cận được.

Do vậy, tới đây khi quy định sử dụng vốn liên NH được tháo gỡ, các NH sẽ dễ dàng tiếp cận nguồn vốn rẻ, mở đường cho việc giảm lãi suất huy động, cho vay.

Tại cuộc họp vừa qua giữa Hiệp hội NH và các thành viên, nhiều NH đã thống nhất nếu tới đây NH Nhà nước chỉnh sửa quy định sử dụng vốn liên NH để cho vay, các NH sẽ đồng loạt giảm lãi suất huy động xuống 11%/năm, lộ trình giảm lãi suất huy động sớm nhất là 1-10. Trong trường hợp NH Nhà nước chậm chỉnh sửa quy định này, lộ trình giảm lãi suất huy động được dời đến 15-10.

Vẫn chưa hết khó

Theo tổng giám đốc một NH quốc doanh, NH có nguồn tiền gửi không kỳ hạn của các tổ chức rất lớn, chiếm đến gần 20% vốn huy động, tương đương vài chục nghìn tỉ đồng. Do vậy nếu chỉ cho phép dùng 15% tiền gửi không kỳ hạn để làm vốn cho vay thì NH chỉ sử dụng được khoảng vài nghìn tỉ đồng.

Theo tổng giám đốc này, dù là nguồn vốn không kỳ hạn nhưng thực tế nguồn tiền này khá ổn định, lãi suất lại rẻ, do vậy giúp NH giảm chi phí vốn, qua đó hạ được lãi suất cho vay. Ông kiến nghị NH Nhà nước nên nâng tỉ lệ sử dụng vốn không kỳ hạn để cho vay lên 25-30%, tạo điều kiện cho các NH giảm mặt bằng lãi suất.

Đến nay thời hạn áp dụng thông tư 13 đã gần kề, do vậy theo các NH, khó kỳ vọng NH Nhà nước sẽ chỉnh sửa theo như mong đợi. Nhiều NH đã chuẩn bị sẵn các phương án đối phó: thỏa thuận với doanh nghiệp chuyển tiền gửi không kỳ hạn sang gửi kỳ hạn 1 ngày hoặc 1 tuần, biến vốn ngắn hạn thành dài hạn thông qua các sản phẩm tiền gửi rút vốn linh hoạt.

Về quy định hệ số rủi ro tối đa là 250% với cho vay kinh doanh bất động sản, chứng khoán, đến nay các NH cho biết mới hạn chế cho vay chứng khoán, còn các khoản cho vay bất động sản đều được hạch toán là cho vay tiêu dùng để trích dự phòng rủi ro thấp hơn. Nhiều NH cũng nghĩ ra cách lách để giảm hệ số rủi ro xuống 50% thay vì phải áp dụng mức 100% khi doanh nghiệp vay vốn thế chấp bằng tài sản của bên thứ ba.