Phóng to

Khách hàng tìm hiểu thủ tục vay tại Ngân hàng Phát triển nhà TP.HCM - Ảnh: THANH ĐẠM

Thực tế hiện nay người gửi tiền được trả LS cao hơn nhiều so với LS đồng thuận là 11,2%/năm. Tổng giám đốc một NH cổ phần tại Q.1, TP.HCM cho biết tỉ lệ cho vay trên tổng huy động hiện trên 95%, tính cả tiền gửi không kỳ hạn. Do vậy để đáp ứng đòi hỏi của thông tư 13 về tỉ lệ cho vay trên tổng huy động tối đa 80% (không tính tiền gửi không kỳ hạn) NH phải chạy đua huy động.

Công khai khuyến mãi

Tuy nhiên cái khó nhất của các NH hiện nay là phải tăng huy động trong điều kiện không được tăng thêm LS. Để có vốn NH phải trả thêm LS cho người gửi tiền bằng nhiều cách đẩy LS huy động thực trả lên 12-13%/năm.

Một tháng trước các hình thức khuyến mãi đều trong vòng bí mật, chỉ có NH và người gửi tiền thỏa thuận với nhau nhưng gần đây nhiều NH lớn cũng công khai luôn việc tặng quà, phiếu cào trúng ngay, rút thăm trúng thưởng. Các NH nhỏ còn tặng thêm LS bên cạnh tặng tiền, hiện vật dưới hình thức phiếu cào trúng 100%, bốc thăm trúng thưởng...

Các NH cho biết dù khuyến mãi rầm rộ nhưng huy động vốn tăng rất chậm. Có NH chỉ khuyến mãi để khỏi mất khách hàng chứ không hi vọng đẩy nhanh huy động. Cuộc cạnh tranh huy động vốn gay gắt đến nỗi NH chấp nhận “tích tiểu thành đại”, không bỏ qua cả món tiền gửi nhỏ nhất. Một NH cổ phần nhỏ tại Q.1 vừa bỏ ra 7,5 tỉ đồng khuyến mãi. Số tiền gửi tối thiểu để tham gia chương trình chỉ từ 5 triệu đồng hoặc 300 USD. Trong khi trước đây để tham gia các chương trình ưu đãi NH thường quy định món tiền gửi tối thiểu từ 10 triệu đồng, thậm chí 20 triệu đồng.

Đối phó thông tư 13

Từ 1-9, ngân hàng Phương Đông (OCB) còn tăng lãi suất VND không kỳ hạn theo chương trình tiết kiệm “đa năng - vạn lợi” lên gần gấp đôi so với mặt bằng chung hiện nay: 5,8%/năm. Theo bà Huỳnh Hoa Mai, trưởng phòng phát triển sản phẩm và dịch vụ khách hàng ngân hàng OCB, hình thức là tiền gửi không kỳ hạn nhưng người gửi tiền được cung cấp một tài khoản dùng chung.

Theo đó nếu số dư trên tài khoản tiền gửi không kỳ hạn vượt 20 triệu đồng, ngân hàng sẽ tự động chuyển phần tiền vượt đó sang tài khoản tiền gửi có kỳ hạn. Ngoài ra, tùy theo đăng ký của người gửi tiền, hàng tháng ngân hàng cũng tự động trích tiền từ tài khoản tiền gửi không kỳ hạn để chuyển sang tài khoản tiền gửi có kỳ hạn. Nhờ đó ngân hàng tăng thêm nguồn tiền gửi có kỳ hạn.

Nhiều NH khác đang lâm vào cảnh nếu loại khoản tiền gửi không kỳ hạn thì cho vay đang vượt huy động và các NH đang phải tìm mọi cách để chuyển vốn không kỳ hạn thành có kỳ hạn. Cách phổ biến nhất là thương thảo với doanh nghiệp để chuyển tiền gửi không kỳ hạn sang kỳ hạn tuần hoặc một tháng nhưng kèm điều kiện cho rút bất kỳ lúc nào.

Phó tổng giám đốc một NH cổ phần lớn cho biết NH còn tăng LS huy động USD, vàng để tăng vốn huy động có kỳ hạn. Tại một NH cổ phần thậm chí còn lập hẳn một ban chuyên trách để lo kéo các chỉ tiêu về đúng theo quy định của thông tư 13, nhưng theo tổng giám đốc NH này thì càng làm càng rối. “Rốt cuộc NH chỉ loay hoay giữa hai mục tiêu làm sao tăng huy động đồng thời giảm dư nợ bằng mọi giá chứ không thể giảm LS theo như mong muốn của NH Nhà nước” - ông này nói.

Quá sức doanh nghiệp

Các NH cho biết lộ trình giảm LS đang rất gian nan do hàng loạt quy định của thông tư 13 làm tăng chi phí NH. Hiện nay huy động 100 đồng, trừ đi dự trữ bắt buộc và dự phòng NH có thể cho vay 90-95 đồng. Tuy nhiên tới đây NH chỉ còn cho vay được khoảng 60 đồng, sau khi tính đủ các chi phí hoạt động, trích dự trữ bắt buộc, dự phòng rủi ro, thuế...

Theo các NH, chi phí NH phải bỏ ra để dự phòng thanh khoản như trên là quá lớn. Nguồn vốn này chỉ “nằm một chỗ”, không có khả năng sinh lời làm tăng chi phí vốn, từ đó tác động trực tiếp đến LS cho vay. Rốt cuộc khó khăn đổ hết lên doanh nghiệp và người vay vì NH phải tăng LS để bù đắp chi phí.

Ông P.M.T., giám đốc một công ty viễn thông tại Bình Thuận, cho biết mới đây ông đã phải trả nợ trước hạn gần 1 tỉ đồng tại một NH cổ phần lớn để chuyển sang vay vốn tại NH quốc doanh do LS tại NH cổ phần này liên tục tăng. Từ mức 14,7%/năm NH này đã thông báo điều chỉnh LS lên 15,2%/năm, có món vay LS lên đến 17%/năm, theo doanh nghiệp là quá sức chịu đựng.