Phóng to

Ông Bùi Thái Quang - Ảnh: L.THANH

- Đây là vụ đáng tiếc của hải quan. Sau vụ việc này, cần xem lại trách nhiệm của các cơ quan phòng chống ma túy thuộc lực lượng an ninh, công an, hải quan. Vụ việc chỉ ra rằng sự phối hợp giữa các cơ quan rất kém. Đây là kẽ hở mà các đối tượng vi phạm lợi dụng tuồn hàng cấm lọt qua kiểm tra của cơ quan chức năng một cách dễ dàng. Với vụ việc này, không thể nói là do cơ quan chức năng sơ hở hay không sơ hở, vì phải chấp nhận cuộc chơi là mỗi năm có hàng triệu lô hàng đi qua cửa khẩu, hải quan không thể mở ra để kiểm tra tất cả. Xảy ra việc này không chỉ hải quan VN mà ngay cả hải quan một số nước tiên tiến đều phải chấp nhận.

* Theo ông, hải quan cần rút kinh nghiệm gì qua vụ này?

- Với góc độ cá nhân, tôi thấy rằng năng lực kiểm tra, kiểm soát bằng chó nghiệp vụ của ta còn chưa hiệu quả. Như hải quan các nước, những lô hàng luồng xanh vẫn được điều chó nghiệp vụ vào để kiểm tra xác suất. Còn ở ta, nhiều cái chúng ta vẫn đang đi học việc nên nhân viên và đội chó nghiệp vụ của ta vẫn chưa thể “bao sân” được hết. Điều đáng rút kinh nghiệm ở đây là năng lực phân tích, khi thấy có bất thường như vậy thì phải xem xét. 12 cái loa mà nặng 500kg thì rõ ràng có dấu hiệu bất thường rồi, nghiệp vụ tốt, tinh tế một tí là nhận ra ngay.

* Vậy ngành hải quan phải làm thế nào để hạn chế rủi ro mức thấp nhất nhưng vẫn đảm bảo chính sách thông thoáng?

- Để hạn chế rủi ro thì các lực lượng hải quan phải nắm vững doanh nghiệp hơn nữa. Tổng cục Hải quan giao cho từng cục hải quan địa phương phải xây dựng hồ sơ cho từng doanh nghiệp. Ví dụ, ở địa bàn TP.HCM có bao nhiêu doanh nghiệp vận tải, dịch vụ vận tải là phải nắm được và phải phân tích doanh nghiệp theo các cấp độ rủi ro. Còn riêng vụ 600 bánh heroin, rõ ràng việc thu thập thông tin về doanh nghiệp là hải quan làm chưa tốt. Hải quan đã đánh giá chưa sâu nên bỏ sót, bỏ lọt.

* Tại sao khi số ma túy vừa tới sân bay, cơ quan chức năng của Đài Loan phát hiện được ngay?

- Hải quan Đài Loan áp dụng lực lượng trinh sát nghiệp vụ. Đội trinh sát này có quyền thu thập các thông tin như qua nghe trộm điện thoại của các đối tượng vi phạm từ hai năm trước đó rồi. Và trong nghiệp vụ hải quan, chúng tôi gọi là áp dụng các biện pháp kiểm tra trước thông quan. Còn hải quan VN hiện chưa có lực lượng này. Tổng cục Hải quan đang đề xuất với Bộ Tài chính xây dựng hệ thống lực lượng trinh sát nghiệp vụ. Lực lượng này có rất nhiều nghiệp vụ như cài người vào trong tổ chức vi phạm, nghe trộm điện thoại, mua tin trong và ngoài nước, thậm chí cử người đi các nước để có nguồn thông tin chính xác về lô hàng và doanh nghiệp đó...

* Như ông nói là các cơ quan quản lý của ta phối hợp chưa tốt. Đề nghị ông cho biết cụ thể?

- Thực tế hiện nay các cơ quan khác có chia sẻ với hải quan đâu. Tôi biết có nhiều trường hợp, để thu thập thông tin, hải quan cứ như là đi “ăn xin”. Thông tin thì rất chậm, xin cái gì họ cho cái đó. Để phối hợp tốt hơn, vừa rồi hải quan có tổ chức hội nghị với sáu bộ ngành, các bên đã ký thông tư liên tịch về việc phối hợp công tác.

Đối tượng buôn lậu rất cao tay, có nhiều thủ đoạn khác nhau, tinh vi và tính toán được các quy trình nghiệp vụ của hải quan để có thể chui lọt ở khe hở nào đó. Nếu mỗi anh làm một kiểu, thiếu sự phối hợp thì sẽ rất nguy hiểm. Cụ thể vụ việc này, nếu được các cơ quan chức năng phòng chống ma túy cảnh báo cho hải quan về việc có lô hàng xuất khẩu ma túy nhét trong loa đài, ngay lập tức hệ thống cảnh báo của hải quan sẽ phân luồng các lô hàng xuất khẩu loa đài vào luồng đỏ, tức hàng sẽ buộc kiểm tra trước khi thông quan. Khi đó, chúng ta mới đánh án thành công.

* Vậy theo ông, cơ quan nào sẽ chịu trách nhiệm trong vụ lọt 600 bánh heroin?

- Tôi nói là hải quan không đủ năng lực phát hiện sai phạm khi hệ thống của hải quan vẫn phân ma túy vào luồng xanh. Rõ ràng hải quan cũng có trách nhiệm ở đây. Còn nói rộng ra là có trách nhiệm của cả các đội ngũ khác. Cụ thể là đội kiểm tra, phòng chống ma túy của hải quan, đội phòng chống ma túy của lực lượng công an cửa khẩu, của an ninh... Các bộ phận này được trang bị nghiệp vụ phát hiện ma túy, có trách nhiệm rà soát các đường dây, thu thập các thông tin về buôn lậu, vận chuyển, kinh doanh heroin. Vụ việc buôn bán lớn như vậy tại sao không phát hiện, không cảnh báo, không phối hợp với nhau để lô hàng trót lọt?

------------------------------------

* Tin bài liên quan:

Vụ lọt 600 bánh heroin, hải quan nhận trách nhiệmĐể lọt 600 bánh heroin: hải quan nói vô can, hàng không phản ứngVụ 600 bánh heroin: Tạm đình chỉ 4 cán bộ an ninhLàm rõ vụ 600 bánh heroin từ sân bay Tân Sơn Nhất đi Đài LoanMáy tính tự động phân "luồng xanh" cho qua 600 bánh heroin