* “Siêu xe” 5,5 tỉ đồng mang biển số xanh

Ông La Văn Thịnh nói: Từ năm 1999, Thủ tướng đã có quy định về tiêu chuẩn xe công, nêu rõ tùy quy mô và tính chất công việc, phải đủ 25 biên chế mới được mua một xe dùng chung với mức tiền cụ thể. Đến năm 2007, Thủ tướng ra quy định mới về xe công. Hiện xe công tập trung nhiều nhất không phải ở cán bộ cấp cao, mà ở cấp dưới thứ trưởng, dưới chủ tịch UBND tỉnh.

Theo quy định, từ cấp phó chủ tịch UBND, HĐND trở xuống đều không được có xe riêng đưa đón từ nhà đến nơi làm việc mà chỉ được dùng xe chung của cơ quan. Tùy nơi, nhưng phổ biến khi đi công tác từ 15km trở lên, những cán bộ này mới được dùng ôtô. Riêng phó chủ tịch UBND của Hà Nội và TP.HCM do đặc thù được có xe riêng nhưng giá xe không được quá 700 triệu đồng.

* Lãnh đạo đơn vị: “để tiện giao dịch, ưu tiên qua phà” Phóng to “Siêu xe” Bentley biển số 80B-6986 được một thành viên mạng Flickr đưa lên Internet cách đây năm tháng với lời bình “thường xuyên thấy chạy quanh khu vực chợ Bến Thành” Ngày 3-8, ông Vũ Đỗ Anh Dũng - cục trưởng Cục Cảnh sát giao thông đường bộ, đường sắt - cho biết sẽ cho rà soát, kiểm tra lại quy trình cấp biển số xe 80B-6986 để xử lý. Đây là chiếc xe công bạc tỉ được cấp cho một đơn vị kinh tế tại TP.HCM. Theo tìm hiểu của chúng tôi, chiếc xe Bentley (được xếp vào hàng siêu xe) biển số 80B-6986 do Công ty cổ phần Bia Sài Gòn Bình Tây (thuộc Tổng công ty cổ phần Bia rượu nước giải khát Sài Gòn, địa chỉ tại 12 Đông Du, P.Bến Nghé, Q.1, TP.HCM) đứng tên. Xe này sản xuất năm 2008 và được đăng ký đăng kiểm lần đầu vào ngày 10-12-2009 tại Trung tâm đăng kiểm xe cơ giới 50-06V. Theo hồ sơ hải quan, chiếc xe này được Công ty TNHH Dịch Hoàn Trí (P.13, Q.5) nhập khẩu cuối năm 2009. Xe có tên đầy đủ là Bentley Continental Flying Spur Speed, dung tích 6.0L do Anh sản xuất năm 2008. Đơn giá xe, theo khai báo và được hải quan chấp nhận là trên 2,7 tỉ đồng (162.000 USD), thuế nhập khẩu 510 triệu đồng, thuế tiêu thụ đặc biệt gần 2 tỉ đồng, thuế VAT 261 triệu. Ngày 5-11 hải quan tiến hành kiểm tra hàng, đến ngày 21-11-2009 hoàn tất thủ tục hải quan. Như vậy, sau khi cộng các loại thuế, trị giá chiếc xe khoảng 5,5 tỉ đồng. Chiều 3-8, trao đổi với Tuổi Trẻ - ông Văn Thanh Liêm - chủ tịch HĐQT Công ty cổ phần Bia Sài Gòn Bình Tây - cho biết chiếc xe Bentley do công ty mua với giá trên 5 tỉ đồng. Việc mua xe được thông qua HĐQT công ty. Sau khi mua, tổng giám đốc Nguyễn Xuân Hải đề nghị Bộ Công thương làm công văn gửi Bộ Công an xin cấp biển số xanh (80B). Ông Liêm nói: “Xe của công ty nhưng tôi là chủ tịch HĐQT nên đi nhiều hơn”. Trả lời câu hỏi tại sao phải xin cấp biển số của cơ quan nhà nước, ông Liêm nói “để tiện việc đi giao dịch, ưu tiên khi qua phà”.

Chi cục thuế huyện dùng xe tiêu chuẩn bộ trưởng

* Cục Quản lý công sản có nắm được thực tế rất nhiều cán bộ cấp sở, ngành, thậm chí huyện mua xe 4 chỗ, dùng như xe riêng?

- Đấy là câu chuyện khá phức tạp. Quy định hiện nay, cấp cán bộ kể trên không được đưa đón từ nơi ở. Tuy nhiên, cuộc sống không đơn giản như vậy. Đôi khi người ta đi công tác, đi họp... thay vì đến cơ quan mới đi, họ linh động nhờ lái xe đến nhà đón rồi đi thẳng, không qua cơ quan cho tiết kiệm thời gian. Cái này không hẳn là sai phạm. Nhưng nếu những cán bộ trên cứ “quen” dùng xe công đến đón là sai.

Phóng to

Ông La Văn Thịnh

Hiện một số chi cục thuế huyện cũng có người dùng xe chung nhưng khai báo lại như xe riêng. Chi cục Thuế huyện Trảng Bom (Đồng Nai) có ba xe công 4 chỗ, được khai là xe chức danh, tức xe cho cá nhân lãnh đạo chi cục nhưng thực tế cán bộ cấp này không thể có xe chức danh, chúng tôi sẽ phải thống kê, kiểm tra lại.

Hay Chi cục Thuế Nhơn Trạch (Đồng Nai) có xe biển số 60C-4444, là xe 8 chỗ, được khai là xe chức danh nhưng nếu đúng xe chức danh thì chi cục thuế huyện dùng sai quy định, chỉ cấp chủ tịch UBND tỉnh, bộ trưởng mới được đi xe đó.

* Ngoài dùng sai, rất nhiều cơ quan mua xe vượt định mức, đắt hơn nhiều mức cho phép. Cục Quản lý công sản có được báo cáo không? Ai là người huýt còi thói xài sang của một số quan chức?

- Theo quy định hiện nay, các bộ, ngành, địa phương được phân cấp tự quyết việc mua sắm xe công. Quy định của Thủ tướng đã ban hành không thể nói không biết được. Cục Quản lý công sản không được báo cáo trước khi mua mà chỉ tham mưu đề xuất cơ chế, định mức mua sắm. Vì vậy về nguyên tắc, cơ quan nào mua sắm sai quy định thì cơ quan đó phải tự chịu trách nhiệm. Người phát hiện sẽ là các cơ quan thanh tra, kiểm tra và kiến nghị hình thức xử lý.

* Thủ tướng bảo dừng mua xe công nhưng nhiều bộ, ngành, địa phương vẫn mua. Đây là thực tế? Số xe công trước khi Thủ tướng yêu cầu dừng mua so với bây giờ thế nào?

- Thủ tướng không cấm nhu cầu cấp thiết, như xe phòng chống bão lụt, chủ yếu hạn chế việc mua xe mới cho những cán bộ mới được bổ nhiệm. Có thể bản thân các vị lãnh đạo không quan tâm nhưng tham mưu bên dưới muốn lãnh đạo của mình thuận tiện trong công việc, bằng với những người đồng cấp khác nên họ vẫn mua.

Đây là lần đầu tiên chúng tôi thống kê được xe công. Trước đó, việc chấp hành chế độ báo cáo được các địa phương thực hiện không chặt chẽ, đầy đủ. Vì vậy, các số liệu trước chúng tôi cho rằng không phản ánh được thực tế.

Quản lý, chế tài chưa theo kịp

* Có thể nói cơ chế, chế tài hành vi xài xe công không đúng quy định hiện nay vẫn lỏng lẻo, khó răn đe, hoàn toàn phụ thuộc sự giám sát và ý thức của chính các bộ, ngành, địa phương mua sắm xe.

- Đang có sự giao thoa phân cấp, phân quyền. Bộ Tài chính được giao dự toán ngân sách địa phương, quản lý tài sản công. Tuy nhiên, quyền mua sắm lại ở địa phương. Khi tiền ở địa phương có rồi, địa phương có cả HĐND để phân bổ chi tiêu. Nếu địa phương có nhu cầu cụ thể nào đó, hợp lý thì HĐND phân bổ. Thường việc mua xe hiện nay đều nêu tính cần thiết cho một nhu cầu nào đó chứ không phải cho một cá nhân, nhưng thực tế sử dụng thế nào có thể lại khác.

Thường vụ Tỉnh ủy có ý kiến, thường trực HĐND đồng ý thì chủ tịch theo phân cấp ngân sách có thể mua. Nếu nói về thẩm quyền, quy trình thì chắc không nói họ sai được, họ vận dụng rất đúng. Nhưng nhìn từ góc độ khác, thực tế không được như quyết định của Thủ tướng. Đây chính là thời kỳ quá độ lên công khai minh bạch. Còn việc phát hiện mua sắm quá tiêu chuẩn, hiện nay chủ yếu do các cơ quan kiểm toán, thanh tra nên thường khi phát hiện đã là việc của mấy năm trước.

* Thống kê gần 26.000 xe công chưa tính doanh nghiệp nhà nước. Tại sao Cục Quản lý công sản không tính đối tượng này? Nếu tính thì số xe ở đây còn lớn hơn cả các tổ chức chính trị, xã hội nhiều?

- Chắc chắn là như thế. Theo quyết định 59/2007 của Thủ tướng, các doanh nghiệp nhà nước cũng bị điều chỉnh về chế độ, định mức. Nhưng nguồn tiền mua xe thì không phải từ ngân sách mà từ kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh của họ nên chúng tôi không đưa vào.

* Như vậy, việc quản lý mua sắm, sử dụng xe công đang bị bỏ ngỏ?

- Không phải bỏ ngỏ mà cơ chế quản lý, giám sát chưa theo kịp. Đúng là từ năm 2008 khi kinh tế suy giảm, Thủ tướng có yêu cầu tạm dừng mua xe công nhưng nhiều nơi vẫn mua.

Sẽ công khai thông tin về xe công

* Chế tài của chúng ta đã đủ chưa, có cần bổ sung?

- Trong các quy định, theo tôi, chế tài đã tương đối đầy đủ. Như mua xe vượt tiêu chuẩn thì phải sung công phần vượt đó. Tuy nhiên, tiêu chí phân biệt sự lạm dụng và sử dụng thuận tiện, các biện pháp xử lý khi phát hiện mua sắm, sử dụng xe công vượt tiêu chuẩn cần nghiên cứu sâu hơn, thực hiện nghiêm túc.

* Các đơn vị không tuân thủ quy định của Thủ tướng cũng không thấy mấy ai bị chế tài. Vậy sắp tới, biện pháp của Cục Quản lý công sản là gì để bảo vệ ngân sách?

- Việc kiểm soát xe công cần phải có sự giám sát của xã hội. Như việc dùng xe công đi lễ hội, việc riêng, khi báo chí, dư luận quan tâm, tôi thấy tình hình đã chuyển biến nhiều. Đây đó có người lạm dụng nhưng không còn nghênh ngang như trước. Nhiều cán bộ có chức vụ nhưng ngày nghỉ vẫn mượn, thuê xe đi việc riêng chứ không đi xe công. Vì vậy, biện pháp hiệu quả, theo tôi, là công khai hóa các thông tin về xe công.

Hiện cơ sở dữ liệu của chúng tôi đã có đủ gần như toàn bộ thông tin về xe công trên cả nước từ số xe, giá xe, mua năm nào, xe dùng cho ai... Các tỉnh thì sẽ có số lượng xe toàn tỉnh để so sánh tỉnh này với tỉnh khác. Sắp tới chúng tôi sẽ công khai toàn bộ những thông tin này. Dự kiến khoảng tháng 9-2010 sẽ có đầy đủ.