* Phát sinh 2 điểm cháy mới ở Khu A1* Rừng U Minh Hạ lại phát hỏa

Phóng to

Cháy ở vườn quốc gia Tràm Chim - Ảnh: ĐỨC VỊNH

Trong tổng diện tích bị cháy có trên 60 ha rừng tràm tái sinh va tràm dù (cây đã ra tán lớn) đã bị lửa thui. Tuy vậy do lửa chưa thực sự tắt hẳn, ngành chức năng vẫn chưa thể đánh giá xem diện tích rừng tràm đã bị lửa quét qua có thể tái sinh đựơc hay không.

Trước đó, lực lượng chữa cháy đã cơ bản khống chế được 2 điểm cháy lớn phát sinh ở khu vực A1 nhưng cũng lại phải đối mặt với đám cháy thứ 3 mới phát sinh vào khoảng 10g30 sáng nay. Mức độ cháy ở điểm thứ 3 được đánh giá là "dữ dội" như đám cháy trong ngày đầu tiên (25-4) gây nhiều khó khăn cho lực lượng làm nhiệm vụ.

Lực lượng chữa cháy vẫn nỗ lực kéo nước từ xa đến để dập lửa nhưng theo đánh giá vẫn chưa thể chủ động trong việc khống chế các đám cháy mới có nguy cơ bùng phát bất kỳ lúc nào trong khu vực. Người Đồng Tháp đang mong sớm có mưa to để có thể kết thúc đợt cháy rừng đã dai dẳng ba ngày qua và giúp cánh rừng quí giá này sớm được tái sinh.

Theo tiến sĩ Trần Triết, giám đốc Trung tâm nghiên cứu đất ngập nước, trường Đại học Khoa học tự nhiên TP.HCM thì rừng bị cháy tự nhiên là bình thường, nhưng trận cháy dữ dội ở Khu A1 và A2 Vườn quốc gia Tràm Chim từ hôm 25-4 một phần do chủ quan và được cảnh báo từ trước. Tuổi Trẻ Online giới thiệu bài phỏng vấn tiến sĩ Trần Triết như một ý kiến cá nhân liên quan vụ cháy rừng đang diễn ra.

* Theo tiến sĩ, việc khống chế không cho rừng cháy tự nhiên qua nhiều năm có phải là nguyên nhân làm khu rừng A2 bùng phát dữ dội không?

- Cháy ở khu A1 không đáng ngại như khu A2 do nhiều năm gần đây việc điều tiết nước ở khu A1 được thực hiện tốt, không còn tình trạng úng ngập quanh năm. Việc đốt chủ động đồng cỏ cũng tiến hành thường xuyên. Vật liệu gây cháy không tích tụ. Khi có cháy xảy ra sẽ là cháy lướt, không gây hại nhiều. Trái lại, ở khu A2, do mục đích chống cháy, tình trạng úng nước đã duy trì trong suốt 20 năm nay. Vật rụng trong rừng cộng với cây ngã đổ tạo nên một khối lượng vật liệu gây cháy rất lớn, nhiều nơi có bề dày hơn 1m.

Nhiều năm ngăn không cho cháy, nguy cơ cháy không đi đâu mà chỉ tích tụ lại ở Khu A2 như là một quả bom nổ chậm. Khi cháy xảy ra, có khả năng sẽ cháy rất lớn, hủy diệt cây rừng. Khả năng xảy ra cháy lớn ở khu A2 đã được các nhà khoa học cảnh báo từ khá lâu.

Vườn quốc gia Tràm Chim đã có nhiều kiến nghị cho phép tiến hành các biện pháp thu dọn cây ngã để giảm vât liệu gậy cháy. Nếu cháy xảy ra ở A2 thì khả năng sẽ cháy rất lớn. Tuy nhiên chúng ta cần bình tĩnh đón nhận trận cháy này. Không sớm thì muộn nó sẽ xảy ra, và nên để nó xảy ra để giúp dọn dẹp những tàn tích tích tụ nhiều năm, tạo điều kiện cho một thảm thực vật khỏe mạnh hơn phát triển.

* Tiến sĩ có lo ngại cho hệ sinh thái khu vực qua vụ cháy vừa qua?

- Thật sự tôi không thấy lo khi cháy xảy ra ở Tràm Chim. Rừng tràm ở Tràm Chim về căn bản khác rừng tràm U Minh ở chỗ không có than bùn. Sau khi cháy, rừng tràm và đồng cỏ ở Tràm Chim sẽ phục hồi rất nhanh và hoàn toàn.

Ở một mức độ vừa phải, cháy có khi còn tạo nên hững ảnh hưởng tích cực đến các hệ sinh thái tự nhiên ở Tràm Chim. Đồng cỏ sẽ được “làm mới”, cung cấp nhiều thức ăn cho hệ động vật. Rừng tràm sẽ được “làm vệ sinh”, dọn dẹp bớt vật liệu gây cháy, giảm nguồn sâu bệnh. Ngay cả đối với sếu đầu đỏ, các đồng cỏ năng mọc lại sau cháy thường cho nhiều củ hơn, cung cấp nhiều thức ăn cho sếu.

* Vậy thì cần làm gì để Vườn quốc gia Tràm Chim bảo tồn được hệ sinh thái một cách tự nhiên thưa tiến sĩ?

- Thông thường sau khi cháy lớn sẽ có nhiều ý kiến đề nghị đào kênh, đào hồ chứa nước chống cháy; giữ nhiều nước để ngăn không cho cháy... Các biện pháp này gây hại cho Tràm Chim nhiều hơn là giúp chống cháy. Biện pháp tốt nhất là tiếp tục thực hiện chiến lược tổng hợp quản lý nước và lửa như đã tiến hành ở khu A1 trong 5 năm gần đây.

Lại cháy ở Khu A1 Đến 12g trưa ngày 27-4, lực lượng chữa cháy vẫn tập trung dập 2 điểm cháy lớn mới phát sinh ở khu vực A1 vườn Quốc gia Tràm chim Đồng Tháp, trong khi ngọn lửa bùng phát dữ dội ở khu A2 vào trưa hôm qua 26-4 đã tạm thời được khống chế. Khoảng 100 người thuộc lực lượng chữa cháy ở khu A2 được chi viện sang khu A1. Phóng to Tại 1 điểm rừng tràm vừa bị lửa cháy qua ở mức độ vừa phải cho thấy lá tràm vẫn xanh tốt và cây tràm vẫn có khả năng tái sinh mạnh mẽ - Ảnh: QUANG VINH Ông Nguyễn Văn Dương, phó chủ tịch UBND tỉnh Đồng Tháp, người trực tiếp chỉ đạo chữa cháy, lo âu cho rằng mức độ bùng phát thêm điểm cháy mới và tái cháy ở nơi đã cháy vẫn còn chực chờ dưới lớp thực bì khô hạn. Tuy nhiên, cánh rừng đang bị cháy khá gần với nguồn nước kênh trục dẫn từ sông cái vào nên khả năng dập lửa và chống cháy lan là "không quá khó khăn". Về mức độ thiệt hại sau 3 ngày bùng phát lửa, ông Dương nói vẫn chưa thể thống kê hết nhưng chắc chắn diện tích rừng bị cháy trên 220 ha. Trước đó ở khu rừng A1, lực lượng kiểm lâm đã chủ động đốt 800 ha cánh đồng cỏ tự nhiên để hạn chế không cho lửa cháy dữ dội vào mùa khô. Vào thời điểm lửa đang cháy này, phía xa, người canh rừng cho biết đàn sếu 85 con vẫn quần tụ tìm mồi và bay nhảy thản nhiên. Chiều 27-4, ông Trần Văn Thức - phó giám đốc Sở Nông nghiệp và phát triển nông thôn tỉnh Cà Mau - cho biết rừng U Minh Hạ lại phát hỏa vào khoảng 12g trưa cùng ngày. Giám đốc Công ty Lâm nghiệp U Minh Hạ Trần Thanh Sử từ trong rừng thông tin đám cháy xuất hiện ở khu vực T29 của xã Nguyễn Phích, huyện U Minh (Cà Mau). U Minh Hạ nâng mức báo động cháy cấp 5 Lửa tấn công khu rừng sản xuất của 3 hộ dân nằm trong sự quản lý của Phân trường U Minh 1. Ông Sử cho biết lửa cháy rải rác nhiều nơi nên chưa xác định được diện tích thiệt hại cũng như nguyên nhân cháy rừng. Theo ông Nguyễn Hữu Phước - phó giám đốc Công ty Lâm nghiệp U Minh Hạ - đơn vị đã điều động 5 tổ máy của phân trường kết hợp cùng 2 tổ máy tại văn phòng công ty tham gia chữa cháy với lực lượng trên 100 người. Đến 16g ngày 27-4 lực lượng chữa cháy vẫn chưa dập tắt được lửa.