Trong khi đó tổng năng lực của các loại phương thức vận tải trên hành lang vận tải Bắc - Nam chỉ đáp ứng khoảng 378.000 hành khách/ngày, tương đương 138 triệu hành khách/năm. Như vậy còn 156.000 hành khách/ngày, tương đương 57 triệu hành khách/năm mà các loại phương thức vận tải không thể đáp ứng được. Với năng lực chuyên chở cao (năng lực chuyên chở một chiều bình quân mỗi năm đạt 50-70 triệu người), đường sắt cao tốc đáp ứng được nhu cầu vận tải hành khách đến năm 2020, sau năm 2035 và trong tương lai trên trục Bắc - Nam.

Chính phủ đã đề nghị nâng cấp tuyến đường sắt hiện tại để đáp ứng nhu cầu vận chuyển hàng hóa và hành khách địa phương, đồng thời xây dựng mới tuyến đường sắt cao tốc với tốc độ 300 km/giờ chuyên chở hành khách (áp dụng công nghệ động lực phân tán - EMU, đoàn tàu Shinkansen của Nhật Bản). Tổng mức đầu tư sơ bộ của dự án đường sắt cao tốc này là 55,853 tỉ USD (khoảng 35,6 triệu USD/km).

Các ý kiến trong Ủy ban Thường vụ Quốc hội đều tán thành chủ trương đầu tư dự án trên, tuy còn nhiều băn khoăn về vốn và nguồn nhân lực thực hiện dự án.

Ông Hà Văn Hiền (chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế) nói: “Riêng dự án đường sắt cao tốc này đã cần tới trên 55 tỉ USD, trong khi theo quy hoạch ta cần khoảng 57 tỉ USD nữa cho phát triển hệ thống đường bộ, gồm quốc lộ 1A, đường Hồ Chí Minh, đường ven biển..., nghĩa là chúng ta cần nguồn vốn trên 100 tỉ USD trong giai đoạn này. Chưa kể các dự án khác chúng ta cũng cần vốn, như dự án điện hạt nhân cần khoảng 12 tỉ USD, như vậy việc tính toán thu xếp vốn cần được quan tâm làm rõ hơn”. Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Nguyễn Văn Thuận nói: “Giữa mong muốn và khả năng phải tính kỹ”.