Ba Sương, tên thường gọi của bà Trần Ngọc Sương - giám đốc Nông trường Sông Hậu, người phụ nữ ấn tượng khu vực châu Á - Thái Bình Dương, đã không còn sức để đứng suốt buổi trước vành móng ngựa trong phiên xử phúc thẩm hôm 19-11.

Phóng to

Bà Ba Sương ngày nhận danh hiệu Anh hùng lao động (1999) và... Ảnh tư liệu

Phóng to

... sau vành móng ngựa trong phiên tòa sơ thẩm, tháng 8-2009 - Ảnh: Quang Vinh

Một ngày sau phiên xử, chúng tôi đến thăm bà tại căn nhà nhỏ ở quận Ninh Kiều, TP Cần Thơ. Bà Sương già sọm đi, nước da nhợt nhạt, thân hình tiều tụy đến không ngờ.

Ngồi bệt trên chiếc ghế bố cũ cạnh đống tài liệu và một ít hình ảnh chụp chung với người cha quá cố và bà con nông trường viên, bà sụt sùi: “Hơn 30 năm sống chết với Nông trường Sông Hậu, với bà con, bây giờ tôi không còn gì cả! Không chồng, không con, không nhà cửa... Căn nhà này cũng của người em, tôi đang tá túc ở nhờ để đeo đuổi công lý. Tôi biết đào đâu ra tiền tỉ để bồi hoàn theo phán quyết của tòa. Với chứng đau tim mang trong mình, không biết tôi còn đủ sức để tiếp tục kêu oan”.

Phóng to

Tổng bí thư Đỗ Mười đến thăm Nông trường Sông Hậu tháng 1-1996. Ông Năm Hoằng - ba của bà Ba Sương, một người nông dân luôn đi chân đất cho dù đón lãnh đạo cao cấp - Ảnh tư liệu

Phóng to

Chủ tịch UBND tỉnh Cần Thơ trao danh hiệu Anh hùng lao động lần 2 cho Nông trường Sông Hậu năm 1999 - Ảnh tư liệu

Mới 16 tuổi, Ba Sương đã đoạt giải nhất cuộc thi cấp tỉnh tại Trường cao đẳng Nữ công gia chánh Bạc Liêu (1965), giỏi giang từ chọn mẫu thời trang đến nấu nướng, cắm hoa...

Lẽ ra với năng khiếu mang đậm thiên chức phụ nữ tại gia như thế, cuộc đời bà đi theo một hướng khác. Nhưng không, Ba Sương lại coi đó là cũ, tự đổi mới bằng cách đi học khóa 1 ĐH Nông nghiệp Cần Thơ.

“Gia đình tôi là nông dân. Tấm gương cần cù của cha tôi, ông Trần Ngọc Hoằng (Năm Hoằng), đã truyền cho tôi một tình yêu đam mê với ruộng vườn, sông nước. Vì thế sau một thời gian về công tác ở Nông trường Sông Hậu, tôi đi nghiên cứu về quản lý kinh tế ở Liên Xô, quyết tâm trở về xây dựng nông trường thành nông trường kiểu mẫu” - bà kể.

Phóng to

Những chiếc xe máy kéo khai mở mảnh đất hoang hóa, nhiễm phèn. Ở thời kỳ đầu, đoàn “cán bộ khung” do ông Năm Hoằng là đảng viên duy nhất phụ trách chỉ có 16 người là đoàn viên thanh niên, bộ đội xuất ngũ..., tài sản chỉ có 3.450ha đất (95% bị nhiễm phèn trung bình và phèn ít, 5% diện tích nhiễm phèn nặng), 10 máy kéo mua chịu của Chi cục Cơ khí Hậu Giang và 50.000 đồng vay của Phòng Thương binh - xã hội huyện Thốt Nốt để mua sắm nồi chảo, gạo mắm phục vụ “cuộc đọ sức với thiên nhiên” - Ảnh tư liệu

Phóng to

Ông Năm Hoằng và bà Ba Sương trong một bữa cơm dưới mái nhà tranh ọp ẹp thời khai mở nông trường - Ảnh tư liệu

Phóng to

Ông Năm Hoằng với chân đất, quần đùi đi thực địa ruộng lúa của nông trường viên - Ảnh tư liệu

Phóng to

Lúa gạo đầy ắp nhà máy xay xát và nườm nượp ghe thuyền xếp hàng chờ nhận gạo ở nông trường - Ảnh tư liệu

Trở về nước với cương vị giám đốc nông trường, bà Ba Sương trở thành người toàn năng, lo đủ việc: thủy lợi, giao thông, cải tạo đất, chế biến nông sản, tiếp thị, ngược xuôi bươn chải tìm kiếm thị trường trong và ngoài nước rồi cả việc học hành của con em nông trường viên.

Biến vùng đất 7.000ha hoang lầy, nhiễm phèn mà cây lúa mọc không nổi trở thành nơi làm ra của cải cho xã hội, trở thành những làng công nhân nông nghiệp của chủ nghĩa xã hội. Từ đó hình thành trung tâm sản xuất nông nghiệp công nghệ cao có tiếng tăm lẫy lừng trong và ngoài nước.

Nông trường Sông Hậu như một điển hình của nông thôn mới, không biết bao nhiêu đoàn khách đã tới tham quan học hỏi. Có nhiều đoàn lãnh đạo đã tới đây chỉ đạo nhân rộng mô hình nông trường.

Phóng to

Con em của nông trường trong giờ ăn ở trường mẫu giáo và học võ tại sân trường PTTH do Nông trường Sông Hậu tự xây dựng. Từ mảnh đất hoang hóa nông trường đã làm nên quá nhiều kỳ tích: từ xây dựng cơ sở hạ tầng phục vụ sản xuất và đời sống của nông trường viên (điện, đường, trường, trạm, nhà văn hóa, hệ thống thủy lợi, nhà máy, cầu cảng, kho tàng...) đến công ăn việc làm, đời sống văn hóa tinh thần - y tế - giáo dục, xây dựng môi trường sinh thái, trật tự an ninh xã hội (là nơi mở lòng đón nhận, nơi gặp gỡ rồi “neo” lại của nhiều thành phần, tính cách, tập quán, phong tục... phiêu bạt đến từ 53 tỉnh, thành của đất nước); bảo đảm cuộc sống từ chỗ trôi dạt dọc các con kênh, móc lõm trỉa lúa độ nhật qua ngày, thành ăn no mặc ấm rồi ăn ngon mặc đẹp... - Ảnh tư liệu

Phóng to

Nông trường viên làm việc hăng say tại xưởng chế biến thực phẩm xuất khẩu của Nông trường Sông Hậu - Ảnh tư liệu

Hiệu quả đổi mới với tốc lực nhanh, mạnh mẽ của Nông trường Sông Hậu đã đưa bà Ba Sương đến đỉnh vinh quang: nối nghiệp cha nhận danh hiệu Anh hùng lao động thời kỳ đổi mới. Trở thành người phụ nữ đầu tiên của VN nhận danh hiệu “Người phụ nữ ấn tượng khu vực châu Á - Thái Bình Dương”.

Vậy mà giờ đây phải nhìn thấy cảnh bà Ba Sương đứng trước vành móng ngựa với cáo buộc của tòa 8 năm tù giam cùng với số tiền phải bồi hoàn 4,3 tỉ đồng... Tội tình!

Phóng to Tối 19-11-2009, ngay sau phiên tòa, bà Ba Sương trở về nhà người em nằm trên chiếc giường xếp đơn sơ. Những ngày lèo lái “con thuyền Sông Hậu” bà cũng chỉ làm việc trên cái bàn gỗ thấp tè, nhỏ bé luôn cao chất ngất giấy tờ mà hàng năm trời bà vẫn ngồi, được gọi là “chỗ làm việc”. Cùng với đó là một chiếc giường xếp cá nhân có thể di chuyển đến bất kỳ đâu được coi là “chỗ ngủ” - Ảnh: Quang Vinh “Chính tôi là người từng đi đến Nông trường Sông Hậu để xác minh có xứng đáng tuyên dương danh hiệu anh hùng hay không thì thấy rõ là hoàn toàn xứng đáng. Nông trường Sông Hậu đã cải thiện được cuộc sống cho hàng ngàn người nông dân khi làm ăn càng ngày càng hiệu quả, phát triển. Đó là nông trường anh hùng, cá nhân cô ấy (Trần Ngọc Sương) cũng là anh hùng, không phải ngẫu nhiên được như thế”. Về cáo buộc lập “quỹ trái phép” hay “quỹ đen” đối với bà Trần Ngọc Sương, bà Bình khẳng định: “Đây không phải là “quỹ đen” mà phải gọi đúng tên là “quỹ đời sống”, trong thời gian đó người ta cũng gọi đây là “quỹ đời sống”. Cô ấy duy trì quỹ đó không phải để cho riêng mình tiêu xài, cũng không hề có gì giấu giếm để phục vụ cho những lợi ích cá nhân”. Là người đã nhiều lần tiếp xúc với bà Sương, bà Nguyễn Thị Bình chia sẻ: ”Tôi biết cô ấy không lập gia đình, cả cuộc đời dành mọi tâm huyết lo lắng cho nông trường, cho cuộc sống biết bao người nông dân, nguyên cái đó thôi cũng khiến chúng ta phải suy nghĩ về động cơ việc làm của cô ấy”.

Tin bài liên quan:

Luật không phải là bẫy rậpVụ lập quỹ đen ở nông trường Sông Hậu: Bản án có “tâm phục, khẩu phục”?Sáng nay, xét xử vụ sai phạm tại Nông trường sông HậuĐình chỉ vụ án “lập quỹ trái phép” tại Ninh KiềuChuyện “quỹ đen”Bị cáo Trần Ngọc Sương lãnh 8 năm tùBà Trần Ngọc Sương kháng cáoY án 8 năm tù đối với bà Trần Ngọc Sương