Đã hơn một năm kể từ ngày Tuổi Trẻ thực hiện loạt bài điều tra “phơi bày mánh khóe đinh tặc”. Thời điểm đó, đinh tặc hoành hành trên nhiều tuyến đường cửa ngõ vào TP.HCM, hàng loạt tuyến đường như: quốc lộ 13, quốc lộ 1, xa lộ Đại Hàn... nhan nhản đinh hình thoi khiến dư luận bức xúc, lên án mạnh mẽ. Sau loạt bài điều tra, chính quyền địa phương đã thẳng tay dẹp vấn nạn.

Thay đổi

Hòa, một thanh niên từng hành nghề rải đinh (bài “Mạng nhện đinh tặc”, Tuổi Trẻ ngày 14-11-2011) đã chuyển nghề ngay sau khi Tuổi Trẻ khởi đăng loạt bài.

Đầu tháng 3-2013, nói chuyện với chúng tôi qua điện thoại, Hòa kể: “Sau khi báo đăng tôi đã rất hối hận về hành vi của mình. Từ hôm đó tôi đi khỏi Sài Gòn, ra Hà Nội làm thuê cho các công trình xây dựng. Sau một thời gian tôi về quê làm tài xế phụ cho tuyến xe khách Thanh Hóa - Quảng Ninh. Cuộc sống của tôi bây giờ đã ổn định. Nói thật nếu không có Tuổi Trẻ thức tỉnh, tôi còn làm việc áy náy với lương tâm. Bây giờ tôi mới dám nói chứ ngày đó còn rất nhiều tiệm thực hiện chiêu trò rải đinh. Một người rải là cả làng sửa xe ăn theo và tất cả được thực hiện rất tinh vi. Có lẽ cuộc đời này tôi vẫn không quên được hình ảnh người của Tuổi Trẻ đột nhập vào được tiệm sửa xe đinh tặc và cuộc đời tôi cũng thay đổi từ đó”.

Anh Th., một người trước đây từng nằm trong nhóm “đinh tặc” ở khu vực cầu Rạch Chiếc (quận 2), hối hận: “Trước đây một nhóm thanh niên cùng quê mở tiệm ở khu vực này và có rủ nhau rải đinh. Nhưng rồi tôi tự thấy không đành lòng khi nhìn mấy người già hì hục, mồ hôi nhễ nhại đẩy xe vào tiệm, có chị cán phải đinh té giữa đường. Tôi nói với vợ không sửa xe ở mặt tiền nữa, vào hẳn trong con hẻm nhỏ ở quận 2 làm ăn đàng hoàng, sống để đức cho hai đứa con nhỏ”.

Chị Lan Hoa, một đồng hương của đinh tặc Truyền, người rải đinh bị TuổiTrẻ quay phim, nhớ lại: “Mấy người đó đã đi nơi khác kiếm sống rồi. Sau khi báo đăng, không chỉ họ thấy xấu hổ mà lời đồn thổi về đến tận quê. Nhiều người ở quê gọi điện cho tôi hỏi nó làm ăn như thế nào mà bị phản ánh, nêu tên, nêu mặt như thế... Ai cũng lên án cách làm ăn thất đức. Không ít người ở quê trách móc gia đình để con đi nơi khác rải đinh bẫy người đi đường. Có người còn nặng lời sống phải để phúc cho con cháu. Bây giờ nhiều thanh niên đã hành nghề đàng hoàng hơn”.

Thực tế cho thấy vấn nạn đinh tặc thuyên giảm đã khiến nhiều người dân yên tâm hơn. Song không ít người cũng lo lắng vấn nạn này sẽ tái diễn nếu chính quyền không kiên quyết.

Bà Nguyễn Thị Lanh, một người dân ở phường Linh Trung (Thủ Đức), nói: “Sau khi mấy đinh tặc bị báo Tuổi Trẻ quay phim cắt đinh, rải đinh và đưa lên mặt báo, vấn nạn này giảm hẳn. Cái được là sau khi dư luận lên án mạnh mẽ, những đối tượng này đã nhận thức được hành động mất đạo đức và tự sửa đổi. Nhiều đối tượng trước đây làm nghề bất chính giờ vào công ty làm công nhân, chạy xe ôm. Nhưng tui cũng lo sợ nó xuất hiện trở lại do thành phố mình chưa xử lý hình sự được đinh tặc nào”.

Âm ỉ đinh tặc

Sau khi chính quyền địa phương vào cuộc, nhiều tiệm sửa xe “đen” đã bị đóng cửa, hàng loạt đinh tặc lần lượt bỏ nghề. Tuy nhiên, gần đây đinh tặc đang có dấu hiệu xuất hiện nhỏ lẻ trên một số tuyến đường mới ở khu vực hầm Thủ Thiêm, cầu Sài Gòn... Lãnh đạo nhiều phường cho rằng đã triển khai rất nhiều biện pháp song gần đây vấn nạn này có dấu hiệu xuất hiện trở lại có thể là do những đối tượng vá vỏ xe lưu động (vá dạo).

Ông Trần Tấn Minh, chủ tịch UBND P.Linh Trung (Q.Thủ Đức), cho biết: “Có thể những kẻ rải đinh là những người vá dạo nên phường rất khó xử lý”. Ông Nguyễn Đình Hiếu, phó chủ tịch UBND P.Trường Thọ, cũng thừa nhận: “Không dễ quản lý đối tượng vá dạo vì họ không ở một chỗ, làm từ địa bàn nay qua địa bàn khác”.

Hiệp sĩ Nguyễn Thanh Hải (CLB phòng chống tội phạm Phú Hòa, Bình Dương), một người tham gia bắt hàng loạt vụ rải đinh, cho biết: “Để bắt được đinh tặc phải mai phục hằng ngày. Với những đối tượng đi vá dạo lại càng phải kỳ công hơn. Song bắt quả tang không phải là quá khó, nhưng vấn đề nói đi nói lại nhiều lần rồi là bắt được quả tang cũng chưa xử lý được đến nơi đến chốn. Luật thì chưa quy định cụ thể để xử lý hình sự, bắt được đinh tặc phải chứng minh người bị hại, rồi loại đinh gây hại là do ai cắt... Quy định lập lờ khiến không ít đinh tặc bị bắt quả tang, thừa nhận mình cắt đinh, rải đinh ngay trước cơ quan điều tra nhưng vẫn được thả vì “chưa đủ yếu tố”. Tôi nghĩ cứ rải đinh xuống đường là bị án hình sự chắc không ai dám làm”.

Đại tá Nguyễn Văn Thành, trưởng Công an quận 9, cũng nói: “Công an quận 9 đã phối hợp với quận đoàn thực hiện rất nhiều biện pháp, trong đó yêu cầu các điểm vá xe phải cam kết không rải đinh, đồng thời giao các đoạn đường cụ thể cho những người vá xe tham gia quản lý. Hiện nay đa số các tiệm vá xe trên địa bàn quận 9 là người địa phương. Tuy nhiên cũng phải thừa nhận vấn đề xử lý triệt để những đối tượng này không đơn giản, vì phải bắt quả tang, bằng chứng chặt chẽ, rồi vấn đề luật cũng chưa có những quy định cụ thể trong việc xử lý”.

Ông Huỳnh Thanh Nhân, chủ tịch UBND quận Thủ Đức, thừa nhận: “Bắt những đối tượng rải đinh không khó lắm, điều quan trọng là hiện nay cách xử lý, khung chế tài như thế nào. Chứ thực tế cũng đã bắt được mấy vụ rải đinh nhưng chưa xử lý hình sự được vì quy định chưa rõ ràng, rồi khung chế tài, xử phạt hành chính còn nhẹ. Chúng tôi cũng đã chỉ đạo tăng cường kiểm tra, điều tra và xử lý dứt điểm thực trạng này. Gần đây, đội hút đinh vẫn tăng cường trên nhiều tuyến đường và tôi chưa nghe báo tình trạng rải đinh tái diễn”.

Phóng to

Tiệm sửa xe của Thanh (đối diện khu du lịch Suối Tiên) ngày xưa nổi tiếng là điểm “chặt chém” của đinh tặc, nay là quán cà phê - Ảnh: A.Thoa